Raport Specjalny Bancassurance – Firmy pożyczkowe też oferują ubezpieczenia

Maciej Kowal

Przychody firm pożyczkowych pochodzą z kilku źródeł. Jedno z nich stanowią standardowe koszty udzielenia pożyczki, takie jak oprocentowanie, prowizje od udzielenia finansowania i spłaty. Drugą kategorię stanowią wszelkiego rodzaju opłaty ponoszone przez klienta w związku z nieterminową spłatą zobowiązania: odsetki karne, kary umowne czy koszty monitowania. Wiele instytucji pożyczkowych czerpie ponadto zyski z dołączonych do oferty finansowania usług dodatkowych, wśród których szczególną rolę odgrywają ubezpieczenia. I właśnie ta ostatnia kategoria opłat bywa wykorzystywana przez niektóre podmioty do omijania restrykcyjnych przepisów, limitujących maksymalne koszty udzielenia finansowania.

Badania, przeprowadzone przez PwC w 2013 r. wykazały, iż firmy pożyczkowe nie zawsze prezentowały potencjalnym klientom wszystkie opłaty, które należy ponieść w związku z zaciąganiem zobowiązania. Pomijano między innymi informację o konieczności przystąpienia do umowy ubezpieczenia udzielonej pożyczki. Wprawdzie od tego czasu rynek pożyczkowy w Polsce znacznie się ucywilizował, niemniej naganne praktyki w wielu przypadkach nie zostały wyeliminowane. W sprawozdaniu z 2018 r. Rzecznik Finansowy podkreślił, że pomimo wprowadzenia w ostatnich latach licznych regulacji mających na celu ochronę interesów osób korzystających z kredytów konsumenckich (w szczególności tzw. ustawy antylichwiarskiej z roku 2016), nadal obserwowane są próby omijania prawa, a niektóre podmioty konstruują warunki umowy tak, żeby obciążyć klienta możliwe wysokimi kosztami poza odsetkowymi. Odpowiedzią na nieuczciwe praktyki rynkowe stosowane przez pożyczkodawców jest rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie, skierowany do Sejmu w dniu 2 lipca 2019 r. Dokument zakłada wprowadzenie kompleksowych zmian zarówno w przepisach prawa karnego, jak i cywilnego, mających za cel likwidację bądź znaczące ograniczenie patologii udzielania pożyczek o charakterze lichwiarskim. Omawiając rządowe przedłożenie, minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro wspomniał o wprowadzaniu klientów w błąd poprzez ukrywanie łącznych kosztów finansowania, wśród których znajdują się również wymagane przez pożyczkodawcę składki ubezpieczeniowe. Pierwsze czytanie projektu ustawy odbyło się w Sejmie 19 lipca 2019 r, następnie dokument został skierowany do Komisji Finansów Publicznych. W przygotowanej ocenie skutków regulacji Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu informuje, że projekt został notyfikowany w Komisji Europejskiej 28 czerwca 2019 r. i do czasu wyrażenia przez władze wspólnotowe zgody na zastosowanie trybu pilnego bądź odmowy jego zastosowania dokument nie powinien podlegać dalszemu procedowaniu. Nowo wybrany Sejm może kontynuować prace nad tą nowelizacją lub ich zaniechać.

Opinia Polskiego Związku Instytucji Pożyczkowych

Łukasz Piechowiak, dyrektor Działu Analiz w PZIP przekonywał, iż oferowanie ubezpieczenia pożyczki w toku wnioskowania o kredyt nie powinno być traktowane jako ukryty koszt, jeżeli zakup polisy ma charakter w pełni dobrowolny, a sam produkt stanowi wartość ...