Raport nt. rynku firm pożyczkowych

Raport „Rynek firm pożyczkowych w Polsce”, opracowany pod auspicjami Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych, jest pierwszą w naszym kraju tak wszechstronną analizą tego sektora rynku finansowego. Lektura raportu skłania do krytycznej oceny wielu stereotypów i mitów krążących wokół firm pożyczkowych oraz ich działalności.

Wbrew alarmistycznym opiniom o ucieczce kredytobiorców z sektora bankowego do niebankowego okazuje się, że wartość rynku firm pożyczkowych wynosi 2,3-2,5 mld zł, czyli tylko ok. 2% wartości kredytów bankowych udzielanych na cele konsumpcyjne. Wolumen miesięcznej sprzedaży bankowych kredytów konsumpcyjnych niemal 2-krotnie przewyższa wartość całego rynku firm pożyczkowych.

Nie ma systemowych zagrożeń

Już choćby z tych względów kasandryczne przepowiednie o zbliżającym się zagrożeniu systemowym dla sektora bankowego ze strony firm pożyczkowych należałoby uznać za mocno przesadzone.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego i Biura Informacji Kredytowej potwierdzają, że kredyt w banku na cele konsumpcyjne jest ponad ośmiokrotnie większy niż analogiczny produkt, oferowany przez firmy pożyczkowe – czytamy w raporcie. Produkt sektora pożyczek niebankowych zorientowany jest na zaspokojenie niewielkich wartościowo potrzeb gospodarstw domowych, o czym świadczy jego znacząca rola w finansowaniu wypoczynku, czy opłat za naukę. Nie jest to jednak produkt, który gospodarstwom domowym służyłby finansowaniu głównie spłaty innych zobowiązań i pogłębiał ich złą sytuację finansową.

Komplementarna oferta

Zamiast zatem bić na alarm z powodu rzekomej zachłanności sektora niebankowego, powinno się raczej mówić o komplementarności oferty banków i firm pożyczkowych. I to tylko w przypadku produktu kredytowego o małych kwotach i na krótki termin.

Banki i firmy pożyczkowe mają zdecydowanie różne ekonomiczne podstawy funkcjonowania. Banki dysponują prawem  do gromadzenia depozytów i obciążania ich ryzykiem szerokiej działalności biznesowej. Oba sektory różnią się także w sposób zasadniczy przeciętną wartością sprzedawanych przez nie kredytów oraz ich saldem. Efektem tych zróżnicowań jest naturalna w gruncie rzeczy i uzasadniona różna cena sprzedawanych kredytów i różny, choć praktycznie nie mniej efektywny, sposób weryfikacji wiarygodności kredytowej klienta – komentuje dr Piotr Białowolski, autor raportu, adiunkt w Katedrze Ekonomii I w SGH oraz Visiting Researcher na Uniwersytecie w Mediolanie.

Porównywalne RRSO

Raport polemizuje również z tezą o rażąco wysokich kosztach obsługi zobowiązań zaciąganych w firmach pożyczkowych. Zestawienie rzeczywistych rocznych stóp oprocentowania (RRSO), obejmujących wszystkie składniki kosztów kredytu, dla kredytu gotówkowego z banku i pożyczki z firmy pożyczkowej wskazuje, iż  różnica między nimi nie jest drastycznie duża. Jest to przy tym różnica solidnie uzasadniona ekonomicznie. Po pierwsze przeciętna kwota pożyczki udzielanej przez firmy pożyczkowe jest ponad 8-krotnie niższa od średniej kwoty kredytu bankowego. Po drugie firmy pożyczkowe nie gromadzą depozytów od swoich klientów, lecz działają w oparciu o środki własne, co sprawia, iż koszt finansowania kredytów jest w sposób naturalny wyższy.

Ponadto, ze względu na specjalizację produktową i specyficzny charakter produktu (małe kwoty, niezabezpieczone, na krótki czas) ponoszone przez firmy pożyczkowe ryzyko jest wyższe niż w sektorze bankowym. Te czynniki między innymi są przyczyną faktu, iż rentowność sprzedaży kredytów przez firmy pożyczkowe jest niższa, niż rentowność sprzedaży sektora bankowego (8,3% wobec 12,1%).- dodaje Andrzej Roter, Dyrektor Generalny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych.

Poszerzenie oferty sektora finansowego

Utrzymanie dwóch równoległych segmentów – bankowego i niebankowego – w sferze consumer finance pozwala na poszerzenie oferty kredytowej. To z kolei jest istotnym czynnikiem stymulującym popyt wewnętrzny. Ten zaś stanowi jeden z filarów wzrostu gospodarczego.

Wbrew głoszonym nierzadko mitom i stereotypom – także przez część prominentnych polityków – analizy zawarte w raporcie każą uznać firmy pożyczkowe za pełnoprawnego i wzbogacającego krajobraz sektora finansowego uczestnika obrotu gospodarczego, który działa w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, jak Ustawa o kredycie konsumenckim i Kodeks Cywilny, oraz podlega kontroli tych podmiotów, uczestników rynku finansowego, których zadaniem jest ochrona praw konsumenckich, w tym organizacji konsumenckich i UOKiK przede wszystkim.

Kontakt w sprawie pełnej wersji raportu – Sandra Smętek,  ssmetek@kpf.pl.

Raport Rynek Form Pożyczkowych w Polsce – pobierz
Prezentacja raportu dr Bialowolskiego – pobierz
Rynek firm pożyczkowych – komentarz dyrektora Rotera – pobierz

Źródło: Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych

Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych powstała w 1999 r. jako branżowa organizacja reprezentująca firmy działające w szeroko rozumianym sektorze Consumer Finance. Obecnie zrzesza ponad 60 istotnych podmiotów z rynku finansowego – banki, firmy doradztwa i pośrednictwa finansowego, towarzystwa ubezpieczeniowe i przedsiębiorstwa pożyczkowe, zarządzające wierzytelnościami i informacją kredytową.

KPF jest członkiem Rady Rozwoju Rynku Finansowego powołanej przez Ministra Finansów oraz Eurofinas (European Federation of Finance House Association) – federacji związków przedsiębiorstw finansowych, zrzeszającej 18 organizacji z krajów europejskich, reprezentujących ponad 1100 instytucji finansowych. Jest aktywnym i merytorycznym uczestnikiem europejskiego i polskiego  procesu legislacyjnego. Systematycznie, poprzez prowadzenie badań wspólnie z uznanymi i doświadczonymi ekspertami i naukowcami, monitoruje bieżącą sytuację na rynku kredytu i innych produktów finansowych dla gospodarstw domowych, ich sytuację finansową i zdolność do obsługi zobowiązań oraz przyszłą koniunkturę w tych obszarach.

Piotr Białowolski. Doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Katedrze Ekonomii I w SGH oraz Visiting Researcher na Uniwersytecie w Mediolanie. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół analizy wzorców zachowań gospodarstw domowych, ich modelowaniu na rynku kredytowym, ocenie wpływu wskaźnika ogólnego nastroju gospodarczego na oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych, ocenie wpływu „extreme response bias” na formowanie oczekiwań inflacyjnych gospodarstw domowych, prognozowaniu zmiennych ekonomicznych z wykorzystaniem danych koniunktury, ocenie wpływu przeterminowanych należności na sytuację przedsiębiorstw, konstruowaniu indeksu wrażliwości finansowej włoskich gospodarstw domowych, prowadzeniu kwartalnego badania aktywności gospodarstw domowych na rynku finansowym, a także kwartalnego badania w sektorze bankowym. Autor lub współautor ok. 130 publikacji. Brał udział w 27 projektach badawczych z zakresu m.in. kondycji gospodarstw domowych, sektora finansowego, desezonalizacji szeregów czasowych w badaniach koniunktury, prognozowania, konkurencyjności gospodarki polskiej.

Andrzej Roter. Absolwent Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego, asystent w Instytucie Teorii Ekonomii tej uczelni. Prowadził badania w obszarze jakości i poziomu życia oraz zjawiska ubóstwa. Następnie pracował w dziedzinie finansów, zdobywając doświadczenie w Kredyt Banku SA, BRE Banku SA, BEST SA. Od 2004 roku Dyrektor Generalny w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce. Współautor zasad dobrych praktyk rynku finansowego w Polsce, projektu zainicjowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Autor koncepcji programu etycznego w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych, w tym współautor dokumentu zasad dobrych praktyk KPF i formuły samorządowego audytu etycznego oraz zasad funkcjonowania Komisji Etyki KPF. Autor wielu artykułów na temat rynku consumer finance, współautor książki na temat doświadczeń międzynarodowych w stosowaniu regulacji upadłości konsumenckiej. Inicjator i współorganizator kilku cyklicznych projektów badawczych. Członek Zarządu Eurofinas, europejskiej platformy samorządowej, skupiającej instytucje finansowe z 18 krajów Unii Europejskiej.