Raport AMRON – SARFiN: III kwartał – banki udzieliły kredytów mieszkaniowych o wartości 10 mld zł
Na rynku kredytów mieszkaniowych kolejny kwartał pod znakiem stagnacji. Liczba i wartość kredytów były bardzo zbliżone do wyników poprzedniego kwartału, jednak w zestawieniu rok do roku to znaczący spadek. Z każdych 10 nowych kredytów, 2 udzielone zostały w kończącym się właśnie programie Rodzina na Swoim. Ponad 97% wartości nowego portfela stanowiły kredyty w złotych, które w jeszcze większym stopniu wyparły kredyty denominowane w walutach. Miniony kwartał to także dalsze spadki cen transakcyjnych mieszkań w największych miastach, wynoszące od 1 do blisko 5% w odniesieniu do poprzedniego kwartału.
W III kwartale 2012 kredytobiorcy podpisali 50 691 nowych umów o kredyt mieszkaniowy – o 2,16% więcej niż w kwartale poprzednim. W dużej mierze to efekt wykorzystywania przez nabywców ostatniej szansy na udział w programie Rodzina na Swoim, który odpowiadał za ponad 20% wszystkich umów zawartych w tym czasie. Całkowita liczba umów ukształtowała się na poziomie poprzedniego kwartału, ale w porównaniu do analogicznego okresu 2011 roku, kredytów było blisko o 9 tysięcy mniej.
Wartość nowego portfela kredytów mieszkaniowych systematycznie spada od pięciu kwartałów, choć dynamika tego procesu nie jest wysoka w skali całego roku. W III kwartale wartość kredytów była niższa o 0,23% w porównaniu do poprzedniego okresu i wyniosła nieco ponad 10 mld zł, wobec 12,7 mld w analogicznym okresie 2011 r. Średnia wartość kredytu obniżyła się o 1,5% i osiągnęła poziom 199 tys. zł. W strukturze walutowej nowego portfela kredytowego dalszemu wzmocnieniu uległa pozycja kredytów w złotych – do poziomu 97%. Z kredytów denominowanych pozostały praktycznie tylko kredyty w euro.
Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, II i III kwartał każdego roku to okresy wyraźnego odbicia po sezonowych spadkach na początku roku. W tym roku, III kwartał, tak samo jak kwartal II, sygnalizuje istotną zmianę.
„Z danych uzyskanych w III kwartale wynika, że obszarze finansowania nieruchomości mieszkaniowych znajdujemy się w stanie stagnacji, na poziomie zbliżonym do 2009 r. Dlatego trzeba podejmować działania zmierzające do stworzenia spójnego programu finansowania mieszkalnictwa w Polsce. Taki system powinien obejmować budowanie skłonności do oszczędzania, wspieranie budownictwa czynszowego oraz rozwijanie budownictwa na wynajem – podkreśla Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich.
Zasygnalizowany nowy rządowy program wsparcia mieszkalnictwa pod roboczą nazwą „Mieszkanie dla Młodych”, przy obecnych założeniach będzie dotyczył tylko niewielkiego fragmentu rynku i nie wpłynie w sposób znaczący na zmiany pesymistycznych prognoz. Bez kompleksowego rozwiązania w postaci systemu długoterminowego oszczędzania na cele mieszkaniowe oraz bez wspierania przez państwo skłonności do oszczędzania gospodarstw domowych, trudno liczyć na poprawę sytuacji nie tylko w obszarze kredytowania hipotecznego, lecz generalnie w obszarze rozwoju budownictwa mieszkaniowego.
W III kwartale 2012 r. nadal spadały ceny mieszkań. W porównaniu do II kwartału bieżącego roku, największy spadek został zanotowany w Łodzi o 4,8%. W stolicy średnia cena transakcyjna spadła do poziomu 7333 zł/m2, czyli o 74 zł (w stosunku do II kwartału 2012 roku). W porównaniu do analogicznego okresu 2011 roku, największa przecena dotknęła Łódź i aglomerację katowicką, gdzie spadek cen wyniósł ponad 10%. Średnia cena mieszkania w Warszawie spadła w skali roku o 452 zł/m2, czyli o 5,8%.
„Sytuacja gospodarcza nie sprzyja rozwojowi rynku nieruchomości mieszkaniowych. Negatywne informacje ekonomiczne powodują zwiększoną ostrożność klientów i nie zachęcają do zaciągania długoterminowych zobowiązań. Stymulujący wpływ programu Rodzina na Swoim ustanie z końcem bieżącego roku. Do momentu uruchomienia nowego programu trzeba w dzisiejszej sytuacji liczyć się z istotnym spadkiem zainteresowania zakupem mieszkania na kredyt. W III kwartale zaobserwowaliśmy znaczący, 42-procentowy spadek rozpoczętych budów i blisko o 1/4 mniej wydanych pozwoleń niż w kwartale poprzednim. Z jednej strony to wyraźny efekt wpływu Ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszklanego lub domu jednorodzinnego na rynek developerski, z drugiej – reakcja na prognozowane zmniejszenie popytu powodowane mniejszą dostępnością kredytów – mówi Jacek Furga, Przewodniczący Komitetu ds. Finansowania Nieruchomości Związku Banków Polskich, Wiceprezes Zarządu Centrum Prawa Bankowego i Informacji
Eksperci ZBP wskazują, że spadek cen mieszkań będzie postępował, choć już wolniej niż w roku bieżącym, co najmniej do wiosny 2014 roku. Z tych samych względów może okazać się, że wyniki kredytowania hipotecznego w roku 2013 będą niższe niż w kryzysowym roku 2009, a więc na poziomie 37 – 38 mld złotych.
