Ranking 50 Największych Banków w Polsce 2010: Prezentacja – Bazylea III czy aktualizacja wymuszona przez globalny kryzys?

Bożena Graczyk, Partner, Firma Doradcza KPMG
Maciej Kocon, Firma Doradcza KPMG

Najważniejsza z tych regulacji jest Bazylea II. W opinii jej twórców globalne ujednolicenie zasad mierzenia adekwatności kapitałowej oraz objęcie wymogiem kapitałowym wszystkich ryzyk finansowych miało sprawić, że sektor bankowy będzie bardziej odporny na wstrząsy. Tymczasem globalny kryzys finansowy wybuchł niecałe 4 lata po ogłoszeniu zasad Bazylei II.

W odpowiedzi Komitet Bazylejski jeszcze w 2009 r. rozpoczął prace nad aktualizacją Bazylei II. Efektem prac było opublikowanie w grudniu 2009 r. dwóch dokumentów konsultacyjnych: Strengthening the resilience of the banking sector oraz International framework for liquidity risk measurement, standards and monitoring.

Zgodnie z deklaracją komitetu celem nowelizacji przepisów dotyczących adekwatności kapitałowej jest wzmocnienie obowiązujących obecnie regulacji w zakresie kapitału i płynności. Ma to zwiększyć odporność systemu bankowego na potencjalne kryzysy finansowe. W swoich propozycjach komitet na pierwszym miejscu stawia na poprawę jakości kapitału, dzięki czemu banki powinny być lepiej przygotowane do absorbowania ewentualnych strat. W konsekwencji zmniejszeniu ulec ma ryzyko systemowe sektora bankowego, co zwiększy odporność systemu bankowego. Ewentualny szok powinien dzięki temu w mniejszym stopniu wpływać na realny sektor gospodarki.

W swoich propozycjach komitet największą uwagę przywiązuje do jakości funduszy własnych banków, których definicja ulega znacznemu przeformułowaniu w stosunku do obowiązujących przepisów. Największy nacisk ma być teraz położony na jakość funduszy podstawowych (Tier 1), które mają stanowić bufor kapitałowy banku na wypadek zagrożenia kontynuowania działalności (tzw. going concern capital). Głównym elementem funduszy podstawowych ma być kapitał akcyjny oraz zyski zatrzymane. Pozostałą część mają stanowić instrumenty w pełni podporządkowane bez zdefiniowanego okresu zapadalności i o przepływach pieniężnych zależnych od decyzji zarządzających. Istotnej zmianie ulegnie formuła korygowania funduszy podstawowych. Według nowych zasad całość udziałów będzie pomniejszała kapitał akcyjny banku. Ma to uniemożliwić zaistnienie sytuacji, w której te same środki będą uwzględniane w kalkulacji funduszy własnych więcej niż jednej instytucji.

W nowych propozycjach Komitet Bazylejski zwraca uwagę na ryzyka, które nie były w wystarczającym stopniu ujęte w kalkulacji wymogów kapitałowych określonych przez Bazyleę II. Chodzi o ryzyko kredytowe kontrahenta wynikające z bilansowych i pozabilansowych operacji w ramach obrotu instrumentami pochodnymi, finansowania papierów wartościowych oraz transakcji z przyrzeczeniem odkupu, które, w opinii komitetu w znacznym stopniu przyczyniły się do destabilizacji sektora bankowego w okresie poprzedzającym kryzys.