Punkt widzenia: Między nami „pożytecznymi idio-nautami”

Jan Kreft

Odpowiadam spiesznie: oczywiście! Są takich miliony, wiele milionów. Prawdopodobnie to każdy z czytających te słowa. Bo każdy z nas tworzy dziś wartości, buduje potęgę takich korporacji, jak Facebook i Google, wielu wrzuca filmy do YouTube. Bezrefleksyjnie, bezwiednie, za to ochoczo, z uśmiechem na twarzy i pieśnią na ustach dołącza do grona milionów pożytecznych członków społeczności codziennie, jak mrówki krzątających się w medialnych gospodarstwach. Krzątających i zachwyconych tym, że poświęcają bezcenny swój czas, swoją uwagę – to, co mamy na rynku najcenniejszego – nasz.

Dawniej świat nie był postawiony na głowie. Dziennikarz pisał, reżyser kręcił filmy, scenarzysta pisał scenariusz, radiowiec wymyślał, nagrywał i montował swoją audycję. Tylko odbiorca był wierny, choć bierny. Nie myszkował po mediach, bo nie miał gdzie. Nie było mowy o współtworzeniu wartości, no chyba że ktoś brał udział na przykład w jakimś teleturnieju. Przekaz był jednokierunkowy: my mówimy do was, a wy możecie co najwyżej zmienić kanał albo pójść do parku.

Z czasem rozżalony widz mógł wybierać między większą liczbą kanałów, ale nadal nie miał żadnego wpływu na to, co zobaczy, przeczyta i usłyszy. Co bardziej zapalczywi pisali listy do redakcji, ale nie miało to większego sensu. To, co drukowano i tak pochodziło od dziennikarzy z grafomańskim zacięciem, którzy sami do siebie pisali, by na te listy później zgrabnie odpowiadać: samonapędzająca się rubryka „Listy do redakcji” kwitła w najlepsze.

Ten piękny uporządkowany świat zdemolowała dopiero cyfryzacja. Dziś nowe media, takie jak Facebok i YouTube rosną w aureoli budowania społecznych relacji. Jak zbawcy na białym koniu galopują, niosąc nam wolność od ograniczeń i wieszcząc jutrzenkę nieskrepowanej swobody. Teraz wolno wszystko: chcesz pisać – pisz (tak powstają „publikacje”), chcesz być dziennikarzem – nic prostszego. Dziennikarz obywatelski może wszystko (byle nie był roszczeniowy). Chcesz opluć sąsiada? Ależ proszę bardzo – na forumach możesz opluć kogo chcesz, choć na własną odpowiedzialność, bo przecież zarządzający komentarzami umywa ręce od odpowiedzialności, choć na tych komentarzach zarabia, chełpiąc się liczbą odsłon ...