Prezentacja: System na oszustów

Zagubienie lub utrata dokumentu tożsamości może mieć dla właściciela przykre konsekwencje. Takiej sytuacji w żadnym wypadku nie należy lekceważyć, trzeba pamiętać, że zgłoszenie zdarzenia wyłącznie na policji nie wystarczy, aby ustrzec się przed wachlarzem przestępstw polegających na wykorzystaniu cudzej tożsamości. Każdy, kto zgubił dokument lub komu został on skradziony, powinien dla własnego bezpieczeństwa i ochrony mienia jak najszybciej zgłosić to w banku, w Systemie Dokumenty Zastrzeżone.

Kradzione dokumenty wykorzystywane są przeważnie do wyłudzenia kredytu, dokonania zakupu telefonu, kradzieży wypożyczanych przedmiotów, podpisywania umów najmu w celu kradzieży dobytku lub unikania opłat.

Po III kw. 2013 r. wielkość Centralnej Bazy Danych Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE z dokumentami, które w powszechnym obrocie służą do potwierdzania tożsamości, wzrosła do 1,26 mln sztuk. W ostatnim kwartale odnotowano zatem wzrost bazy o 34 325 dokumentów – jest to najwyższy wzrost bazy od początku prowadzenia badań i publikacji raportu InfoDOK, a dotychczasowy rekord pobity został o ponad 8 proc.

W Polsce codziennie odnotowuje się kilkadziesiąt prób posłużenia się cudzą tożsamością. Skalę problemu obrazują dane z najnowszego „Raportu o dokumentach InfoDOK”. Na przykład w województwie zachodniopomorskim średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń w III kw. 2013 r. wyniosła 48 365 tys. zł (najwyższa w kraju), w lubelskim było to prawie 46 tys. zł, najniższą średnią zanotowano w woj. podlaskim – 9 724 tys. zł.

Czym jest System DZ i dlaczego warto zastrzegać utracone dokumenty tożsamości

System DZ jest narzędziem służącym do eliminowania zastrzeżonych dokumentów z obrotu gospodarczego. Zabezpiecza osoby, które utraciły swoje dokumenty tożsamości. Ogranicza możliwość ich późniejszego wykorzystania do celów przestępczych popełnianych w imieniu i na szkodę osoby, która dokumenty utraciła. Co ważne, dokumenty mogą zastrzegać nie tylko osoby korzystające z usług bankowych – mogą i powinni to robić wszyscy – także ci, którzy nigdy nie posiadali własnego konta (oni bowiem jako osoby, o których banki nie miały wcześniej żadnej wiedzy, są najczęstszymi ofiarami oszustów).

Informacje z jednego banku, poprzez System DZ, są błyskawicznie przekazywane do wszystkich banków i innych instytucji korzystających z Systemu. Oprócz banków korzystają z niego m.in. operatorzy telefonii komórkowych, Poczta Polska i wielu innych uczestników. Dokumenty mogą sprawdzać także notariusze, hotele, wypożyczalnie czy agencje pośrednictwa wynajmu nieruchomości.

Kampania Informacyjna Systemu Dokumenty Zastrzeżone

Kampania rozpoczęła się 16 lipca 2008 r. i trwa do dzisiaj. Projekt realizowany jest pod honorowym patronatem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, we współpracy z Komendą Główną Policji oraz Federacją Konsumentów.

Celem kampanii jest poszerzenie w społeczeństwie wiedzy o możliwościach oraz potrzebie zastrzegania utraconych dokumentów tożsamości, gdyż ogólna wiedza w tym zakresie przed rozpoczęciem projektu była zbyt ograniczona. Osobom, które traciły w różnych okolicznościach swoje dokumenty, wydawało się, że już nic więcej przykrego w związku z tym wydarzeniem ich nie spotka – nic bardziej mylnego. Potrzeba edukacji w tym zakresie była ogromna, skala problemu rosła z dnia na dzień. Związek Banków Polskich poszukiwał rozwiązania, dzięki któremu udałoby się dotrzeć do szerokiej grupy odbiorców aby zmniejszyć rozmiar problemu. Stąd pojawił się pomysł na przeprowadzenie kampanii edukacyjnej, której działania przyczyniają się do zwiększenia świadomości o skutkach utraty dokumentu tożsamości.

Kampania obejmuje promocję systemu w aspekcie korzyści i bezpieczeństwa osób, które utraciły dokumenty tożsamości. Inicjatywa ma przede wszystkim szerzej informować o tym, że istnieje możliwość uniknięcia wielu przykrych konsekwencji mogących powstać w wyniku utraty dokumentów. Główne hasła kampanii to „Utraciłeś dokumenty? Nie ryzykuj! Zastrzeż je w banku!” oraz „Chroń swój najcenniejszy skarb – swoją tożsamość!”

W celu promocji projektu podjęto szereg działań. Do kampanii przyłączyły się banki, niektóre z nich podjęły decyzję o przyjmowaniu dokumentów nie tylko od swoich klientów, ale także od osób, które nimi nie są, takie możliwości są stopniowe wdrażane również w kolejnych bankach. W systemie uczestniczą prawie wszystkie banki, natomiast w kampanii tylko niektóre z nich, które podjęły decyzję o dodatkowej promocji w ramach projektu.

O szustwa metodą „na wnuczka” – współpraca ZBP z KS Policji

W ramach Kampanii DZ poruszony został również kolejny ważny problem, dotyczący przede wszystkim osób w podeszłym wieku, którzy coraz częściej padają ofiarą oszustw metodą „na wnuczka”. Przestępcy posługujący się tą metodą, wykorzystując dobroć starszych ludzi, używają różnorodnych sposobów, aby pozbawić ich wszystkich oszczędności życia.

Oszustwa charakteryzują się tym, że przestępca podaje się za krewnego ofiary. Dzwoni, mówiąc, że jest np. jej wnukiem, kuzynem… Tak prowadzi rozmowę by przekonać, że faktycznie jest tą osobą, za którą się podaje. Oszuści, to nie tylko mężczyźni! Pod pozorem niepowtarzalnej okazji (np. promocja w sklepie, okazyjny zakup mieszkania) lub nagłego nieszczęścia (np. wypadek samochodowy, porwanie, choroba) zwracają się z prośbą o natychmiastową pomoc finansową.

Oszust prosi o przygotowanie gotówki do odbioru z mieszkania ofiary lub wykonanie przelewu na konto bankowe, albo nawet wspólne wyjście do oddziału banku, aby wypłacić pieniądze z konta. W większości przypadków podsyła „zaufaną osobę”, mówiąc, że nie może po pieniądze przyjechać osobiście, ale za chwilę przyjedzie po nie jakiś znajomy. Ofiara, wierząc że pomaga komuś bliskiemu będącemu w potrzebie, zostaje okradziona.

Komenda Stołeczna Policji oraz Związek Banków Polskich, przy realizacji kampanii, zaprosili do współpracy zarówno instytucje rządowe, samorządowe, stowarzyszenia oraz firmy prywatne i państwowe (w tym zwłaszcza media) oraz osoby publiczne, którym szczególnie bliskie są działania charytatywne mogące w realny sposób pomóc setkom tysięcy bezbronnych, starszych osób.

W zrealizowanych spotach promocyjnych wzięli udział m.in. Katarzyna Żak, Barbara Zielińska, Michał Piela i Maciej Orłoś. Grupą docelową spotów były zarówno osoby starsze w wieku 60 lat i więcej, które mogą paść ofiarą wyłudzenia (94 proc. ofiar oszustw to osoby we wskazanym wieku), jak również osoby młode, które powinny ostrzec swoich bliskich o możliwości próby wyłudzenia. Spoty pokazywane były na antenie sześciu kanałów Telewizji Polskiej. Obecnie można je zobaczyć na stronie internetowej Kampanii: www.OszustwanaWnuczka.pl.

Przygotowane zostały także specjalne materiały informacyjne, przeznaczone m.in. dla pracowników sektora bankowego, aby mogli oni łatwiej rozpoznać sytuację, w której może dojść do wyłudzenia. Problem wyłudzeń został przedstawiony m.in. w kilku popularnych serialach, takich jak: „Klan”, „M jak Miłość”, „Malanowski i Partnerzy”, „Ojciec Mateusz” oraz „Plebania”. Nagrano także reportaż dla TVP. Kampanijne ulotki dystrybuowano w klubach seniora, dołączano do rachunków telefonicznych Orange oraz dystrybuowano za pośrednictwem Kurii Diecezji Warszawskiej.

– Związek Banków Polskich, po bardzo udanej i trwającej do dzisiaj, współpracy z policją przy Kampanii Informacyjnej Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE, tym razem zdecydował się na wsparcie inicjatywy Komendy Stołecznej Policji. Proceder wyłudzania pieniędzy od seniorów jest szczególnie wyrachowanym przestępstwem, gdyż dotyka osoby starsze, które często tracą w ten sposób oszczędności całego życia – podkreśla Grzegorz Kondek, koordynator kampanii w ZBP.

Oszukiwana osoba przeświadczona, że pomaga rodzinie oddaje swoje oszczędności przestępcom.

Statystycznie ofiarami przestępstw oszustw metodą „na wnuczka” są osoby w wieku od 50 do 97 lat. Najczęściej jednak są to osoby, które ukończyły 70 lat.

W trosce o seniorów i ich rodziny Związek Banków Polskich we współpracy z Komendą Stołeczną Policji przygotowały specjalny informator „Jak nie paść ofiarą oszustwa metodą na wnuczka”. Jest on opublikowany na stronach internetowych www.OszustwanaWnuczka.pl.

Więcej informacji na temat Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE oraz Kampanii Informacyjnej znajdziecie Państwo na stronie www.DokumentyZastrzezone.pl.