Prawo: Rynek (nie) właściwy

Łukasz Obzejta,
Maciej Wołk

Batalia wokół opłaty interchange rozpoczęła się 17 stycznia 2001 r., kiedy to Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji Związku Pracodawców (POHiD) wystąpiła do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes UOKiK) z wnioskiem o wszczęcie postępowania antymonopolowego przeciwko Visa International Service Association, Visa Europe Limited, MasterCard Europe Sprl, wymienionym w tym wniosku bankom wydającym karty płatnicze w systemach Visa i MasterCard oraz Związkowi Banków Polskich. POHiD zarzuciła tym podmiotom uczestniczenie w zmowie cenowej, której celem miało być ustalanie jednolitych stawek opłaty interchange oraz ograniczenie dostępu do rynku lub eliminowanie z rynku przedsiębiorców nieobjętych zarzucanym porozumieniem.

decyzję, w której stwierdził, że porozumienia mające za przedmiot wspólne ustalanie stawek OI są niezgodne z zakazem porozumień antykonkurencyjnych, o którym mowa w art. 81 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz w art. 5 ust. 1 pkt 1 nieaktualnej już Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (uokk).

Ukarani odwołali się od decyzji do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK), który w wyroku z 12 listopada 2008 r. zmienił decyzję prezesa UOKiK, orzekając iż przedmiotowe porozumienia nie naruszały zakazu porozumień antykonkurencyjnych. Przyczyną – zdaniem SOKiK – jest to, że opłata interchange nie jest związana z rynkiem usług acquiringowych (usługi świadczone przez agenta rozliczeniowego na rzecz akceptanta, mające na celu rozliczenie transakcji kartą płatniczą), wobec czego nie może ograniczać na nim konkurencji (dalej: wyrok SOKiK). O sporze tym informował MF BANK w nr 5/2009, s. 38-41.

Prezes UOKiK wniósł apelację od wyroku SOKiK do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Zarzucił mu m.in. naruszenie art. 233 § 1 kpc (tzw. błąd w ustaleniach faktycznych) poprzez błędne ustalenie, że opłata interchange nie wpływa na rynek usług acquiringowych, a także błędne przyjęcie, że jest ona „ceną występującą na rynku produktowym, do którego należą karty płatnicze systemów Visa i MasterCard, stanowiąc opłatę za udostępniony do rozliczenia elektroniczny środek płatniczy”. Ponadto, zdaniem Prezesa UOKiK, SOKiK błędnie przyjął, iż wskazane w punktach I, II i III wyroku SOKiK banki nie uczestniczyły w porozumieniu antykonkurencyjnym na rynku usług acquiringowych oraz źle ustalił rynek właściwy w aspekcie produktowym, czym naruszył art. 4 pkt 8 uokk.

Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 22 kwietnia 2010 r. uchylił wyrok SOKiK w całości i przekazał SOKiK-owi sprawę do ponownego rozpoznania. Tym samym „cofnął” spór do poprzedniego etapu.