Prawo: Praca w banku nie dla przestępcy

Karol Majka

Sytuacja, w której kasiarz recydywista bez większych trudności może ubiegać się o stanowisko bankowego kasjera, wydaje się być zaczerpnięta wprost ze scenariusza komedii kryminalnej. Tymczasem rzeczywistość prawna po raz kolejny przerasta najbardziej ekscentryczne wizje hollywoodzkich filmowców. Od dwudziestu lat polskie banki, ubezpieczyciele czy fundusze inwestycyjne nie dysponują narzędziami prawnymi pozwalającymi na weryfikację, czy kandydat do pracy nie był karany za przestępstwa kryminalne. Problem pojawił się po wejściu w życie ustawy o ochronie danych osobowych. Obowiązujący od 1997 r. akt prawny zaliczył informacje dotyczące skazania do kategorii danych szczególnie chronionych, co wykluczyło możliwość rutynowej weryfikacji karalności pracowników i osób i ubiegających się o zatrudnienie przez szerokie grono pracodawców.

W zamyśle twórców Ustawy z 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym informacje tego rodzaju powinny być udostępniane zakładom pracy jedynie w przypadkach, kiedy z wykonywaniem danej funkcji wiązałby się określony w ustawie wymóg niekaralności za określone kategorie przestępstw. Rzecz w tym, że przez kilkanaście lat nie zostały wydane odpowiednie przepisy umożliwiające weryfikację osób zatrudnionych w branży finansowej, gdzie kryminalna przeszłość stanowić powinna kluczowy czynnik dyskwalifikujący do wykonywania pracy. – Brak stosownych regulacji w tym zakresie przekłada się negatywnie zarówno na poziom bezpieczeństwa samych instytucji finansowych, jak również ich klientów – podkreślił wiceprezes Związku Banków Polskich, mec. Jerzy Bańka.

Zmiany po 17 latach

Szansą na zmianę sytuacji ze wszech miar problematycznej dla sektora finansowego jest rozpoczęcie prac nad Ustawą o zasadach badania niekaralności kandydatów ubiegających się o zatrudnienie w podmiotach sektora finansowego. Projekt tego aktu prawnego, przygotowany przez resorty rozwoju i finansów, przedstawiony został do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych w końcu sierpnia br. „Biorąc pod uwagę skalę ryzyk wiążących się z działalnością tych podmiotów dla stabilności systemu finansowego oraz interesów szerokiej rzeszy uczestników rynku (w tym konsumentów) wydaje się niezbędnym, aby pracodawcy sektora finansowego byli uprawnieni do badania niekaralności kandydatów ubiegających się o zatrudnienie w tych podmiotach, w szczególności na stanowiskach związanych z zarządzaniem mieniem pracodawcy lub osób trzecich, dostępem do informacji prawnie chronionych lub wymagających podejmowania decyzji obarczonych wysokim ryzykiem” – czytamy w uzasadnieniu do dokumentu.