Prawo: Nowe zasady procesu cywilnego (cz. 3)

Piotr Gałązka

W dwóch poprzednich artykułach mowa była o nowelizacjach w Kodeksie postępowania cywilnego dotyczących zmian w zasadach ogólnych postępowania, rozszerzenia uprawnień organizacji pozarządowych w postępowaniu cywilnym, nowych zasad postępowania dowodowego, statusu odpowiedzi na pozew oraz pism przygotowawczych w procesie. A także o nowelizacji środków zaskarżenia w procesie cywilnym.

W trzecim skupimy się na zmianach w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym oraz dotyczących uprawnień referendarzy sądowych.

Orzeczenia referendarza sądowego

Rzeczona nowelizacja rozszerza i precyzuje kompetencje referendarzy sądowych w postępowaniu cywilnym, a także zakres środków zaskarżenia na te postanowienia.

W postępowaniu rozpoznawczym doprecyzowano przepisy dotyczące skargi na orzeczenie referendarza sądowego w postępowaniu rozpoznawczym – art. 39822 §§ 1-2 k.p.c. w nowym brzmieniu stanowią, iż każde orzeczenie, na które przysługuje skarga (tj. co do istoty sprawy, kończące postępowanie, z art. 394 § 1 pkt 1, 2, 42, 5-9 k.p.c.) w razie wniesienia na nie skargi traci moc. Wcześniej wyjątek stanowiły orzeczenia o nadaniu klauzuli wykonalności, orzeczenia o stwierdzeniu wykonalności europejskiego nakazu zapłaty oraz orzeczenia o wydaniu zaświadczenia, o którym mowa w art. 7958 k.p.c. Oznacza to, że sąd rozpatrujący skargę na orzeczenie referendarza orzeka jako sąd pierwszej instancji.

W postępowaniu egzekucyjnym referendarze, na mocy dodanego § 11 w art. 773 k.p.c. mogą wydawać orzeczenia zastrzeżone dotychczas dla kompetencji sądu – w przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej co do tej samej rzeczy lub prawa majątkowego, sąd (a od momentu wejścia w życie przedmiotowej nowelizacji 3 maja 2012 r. – również referendarz sądowy) w terminie 14 dni rozstrzyga, który organ ma dalej prowadzić egzekucje z danej rzeczy lub prawa majątkowego, do którego nastąpił zbieg egzekucji.

W nowym brzmieniu art. 774 § 4 k.p.c. stanowi, że na ww. postanowienie referendarza sądowego przysługuje stronom i administracyjnemu organowi egzekucyjnemu skarga, a na analogiczne postanowienie sądu – zażalenie.

Co warte podkreślenia, w dodanym przez nowelizację art. 767³a przyjęto, iż wniesienie skargi na postanowienie referendarza sądowego nie powoduje utraty mocy przez zaskarżone postanowienie. Sąd w tych sprawach orzekał będzie jako druga instancja. W przeciwieństwie zatem do sytuacji tego środka zaskarżenia w postępowaniu rozpoznawczym, skarga na postanowienie referendarza sądowego nie ma w postępowaniu egzekucyjnym charakteru suspensywnego. Wynika to z faktu, iż ustawodawcy zależy na poprawieniu efektywności postępowania egzekucyjnego, którego kształt w obecnie obowiązującym kodeksie jest często krytykowany.

Ponadto nowelizowane przepisy rozszerzają uprawnienia ...