Prawo bankowe: Dyrektywy i regulacje Bruksela nie śpi

Komisja Europejska opublikowała w czerwcu 2013 r. dyrektywę w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru (CRD IV), a także rozporządzenie odnośnie norm ostrożnościowych (CRR), które jest obligatoryjne dla wszystkich krajów członkowskich. Dyrektywa ogranicza zakres tzw. opcji narodowych przy wyborze rozwiązań regulacyjnych. Część pakietu CRD IV/CRR uruchomiono w 2014 r., cały będzie obowiązywał od 1 stycznia 2019 r.

CRD IV: KAPITAŁ TIER1

Zmiany dotyczą buforów kapitałowych i zarządzania ryzykiem. Bufory określają wymóg utrzymywania dodatkowych funduszy własnych w formie kapitału o najwyższej jakości (Tier 1), ich implementacja ma następować od 2016 r. do 2019 r. Opcję narodową posiada tzw. bufor ryzyka systemowego, który może być stosowany już od 31 grudnia 2013 r. Do utrzymywania tzw. buforu zabezpieczającego absorpcję strat w okresie turbulencji na rynkach są zobowiązane wszystkie instytucje kredytowe (2,5 proc. aktywów ważonych ryzykiem). W okresach nadmiernego wzrostu akcji kredytowej ma być wprowadzany tzw. bufor antycykliczny (0-2,5 proc. łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko). Nakładanie buforu o wartości do 3 proc. aktywów ważonych ryzykiem mieści się w wyłącznej kompetencji kraju członkowskiego. Dyrektywa CRD IV nakazuje, aby instytucje kredytowe opracowały własne, wewnętrzne kryteria oceny ryzyka oraz procedury podejmowania decyzji, które nie są oparte wyłącznie na zewnętrznych ratingach. Regulacja rozszerza zakres oceny nadzorczej o ryzyko, jakie dana instytucja niesie dla systemu.

CRR: NORMY PŁYNNOŚCI

Zmiany dotyczą m.in. wymaganych kapitałów, norm płynności i dźwigni finansowej. Wzmocnienie funduszy własnych dzięki poprawie ich jakości ma służyć zwiększeniu zdolności do absorbowania strat. Kapitał Tier 1 na pokrywanie bieżących strat składa się z podstawowego Tier 1 (głównie akcje zwykłe) oraz dodatkowego Tier 1 (instrumenty o niższej jakości). Kapitał Tier 2 służy do absorbowania strat w sytuacji niewypłacalności, co następuje przez zamianę wyemitowanych instrumentów hybrydowych (o niższej jakości niż Tier 1) na instrumenty udziałowe. Minimalna relacja kapitału podstawowego Tier 1 do aktywów ważonych ryzykiem wynosi 4,5 proc., a w odniesieniu do całego Tier 1 – 6 proc. Minimalna relacja wszystkich kapitałów (funduszy własnych) do aktywów ważonych ryzykiem pozostała na poziomie 8 proc. (bez uwzględnienia buforów kapitałowych).

Wymóg płynności krótkoterminowej (LCR) zobowiązuje instytucję kredytową do utrzymywania aktywów o wysokiej jakości pozwalających w skrajnych warunkach na pokrycie przez 30 dni potrzeb związanych z odpływem środków. LCR będzie wprowadzany stopniowo od 2015 do 2018 r., ma obowiązywać wszystkie instytucje kredytowe na poziomie jednostkowym, lecz możliwe jest również jej ...