Prawo: Agenda legislacyjna UE w kwestii usług finansowych w roku 2018

Piotr Gałązka

Sytuacja w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o prace legislacyjne dotyczące usług finansowych, zmienia się. Po kryzysie w 2008 r. podjęto wiele działań, których głównym celem była poprawa stabilności i bezpieczeństwa sektora finansowego, w tym sektora bankowego. Chodziło przede wszystkim o to, by zapobiec na przyszłość sytuacji – która miała właśnie miejsce przy tymże kryzysie – w której banki były niedokapitalizowane.

Postanowiono stworzyć unię bankową składającą się z dwóch części: jednolitego mechanizmu nadzorczego oraz jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Skupiono się na przepisach, które obligowały banki do budowania kapitałów i odpowiedniego zarządzania ryzykiem. Stworzono system jednolitego nadzoru w strefie euro, pod który podlegają największe banki. Przez kilka ostatnich lat Komisja Europejska przedstawiała projekty nowych regulacji i reform, które miały na celu zatem dokapitalizowanie banków – m.in. poprzez dyrektywę CRDIV i rozporządzenie CRR. Ponadto, widząc jakie koszty w państwach członkowskich UE mogą generować upadające banki, postanowiono stworzyć nowe zasady, określone w dyrektywie BRRD, które określały zasady restrukturyzacji i uporządkowanej upadłości banków. W unii bankowej stworzono także jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. Co więcej, postanowiono powołać nowe instytucje nadzoru makro- i mikroekonomicznego – EBA, ESMA i EIOPA oraz ESRB, mające wspierać Komisję Europejską w tworzeniu prawidłowego i spójnego we wszystkich państwach nadzoru nad rynkiem finansowym.

Po okresie, który można określić jako „przejściowy”, wypada uznać, że wchodzimy w etap pokryzysowy, w którym legislatorzy europejscy zaczynają przyglądać się skutkom regulacji nie tylko w kontekście potrzeby stabilności sektora finansowego, ale także oceniają, jak przepisy wpływają na możliwości banków w zakresie finansowania i wspierania wzrostu gospodarczego w Unii Europejskiej. Stąd płyną propozycje nowych rozwiązań legislacyjnych – zarówno nowych wątków, jak i nowelizacji dotychczas funkcjonujących przepisów. Warto zwrócić uwagę na kilka z nich.

Zmiany w Europejskim Systemie Nadzoru Finansowego

Jak wspomniano wcześniej, w ramach działań pokryzysowych stworzono w UE system europejskich organów nadzoru (ESAs) i Europejską Radę ds. Ryzyka Systemowego (ESRB), które razem tworzą Europejski System Nadzoru Finansowego. Organy te mają kluczowe znaczenie dla zagwarantowania tego, by rynki finansowe w całej UE były dobrze uregulowane, silne i stabilne. Komisja Europejska, po przeprowadzeniu konsultacji publicznych oraz odpowiednich analiz, uznała, że pojawia się potrzeba wzmocnienia konwergencji regulacyjnej i nadzorczej w obrębie jednolitego rynku, aby pomóc europejskim rynkom finansowym działać skuteczniej i sprostać nowym wyzwaniom – w szczególności finansowaniu gospodarki unijnej.

Dlatego w drugiej połowie września 2017 r. Komisja Europejska ogłosiła komunikat Reinforcing integrated supervision to strengthen Capital Markets Union and financial integration in a changing environment, który zawierał propozycję pakietu zmian w dotychczasowych regulacjach związanych z funkcjonowaniem organów nadzoru.

Przede wszystkim, w myśl proponowanych zmian, nastąpić musi silniejsza i lepsza koordynacja działań nadzorczych nad rynkiem finansowym w Unii Europejskiej. Dlatego też europejskie organy nadzoru (dla sektora bankowego – European Banking Authority, EBA) będą określać priorytety nadzoru w całej UE oraz sprawdzać spójność programów prac poszczególnych organów krajowych z priorytetami UE i dokonywać przeglądu ich realizacji. Będą także, aby zagwarantować właściwe zarządzanie ryzykiem i zapobieganie obchodzeniu przepisów, ...