„Prawdziwy budżet państwa” Instytutu Finansów Publicznych
Ekonomiści uznali projekt ustawy budżetowej, przesłanej do Sejmu przez rząd Mateusza Morawieckiego pod koniec września za nierealny.
Przygotowali „prawdziwy budżet” w formie przypominającej projekt nowelizacji ustawy budżetowej. Skorygowali w nim zarówno przyszłoroczne dochody państwa, jak i wydatki, a w konsekwencji poziom deficytu budżetu państwa na rok 2024.
Ich zdaniem, faktyczne wartości wynoszą:
– dochody: 652,9 mld zł, a nie 684,5 mld zł, jak zapisano w rządowym projekcie ustawy budżetowej
– wydatki: 929,7 mld zł (w projekcie ustawy zapisano 849,3 mld zł).
– deficyt: 276,8 mld zł (w projekcie ustawy zapisano 164,8 mld zł).
Rządowy budżet bez funduszy BGK
Według autorów raportu rząd przyjął nadmiernie optymistyczny scenariusz makroekonomiczny, a tym samym zawyżył prognozowane dochody budżetu w roku 2023 i 2024. Różnica wynika też z faktu, że w rządowym projekcie ustawy budżetowej nie uwzględniono planu wydatków funduszy zarządzanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Eksperci Instytutu Finansów Publicznych skorygowali prognozę makroekonomiczną, obniżając tegoroczny wzrost PKB do poziomu 0%, a przyszłoroczny do 2%. Zaznaczyli, że ich prognoza jest spójna z aktualnymi prognozami instytucji międzynarodowych.
Na dochody budżetu wpływ ma także inflacja. Autorzy raportu uznają, że prognoza inflacji przyjęta przez rząd jest poprawna. Spadek inflacji (niekorzystny dla dochodów budżetu) wynikać będzie w dużej mierze ze spowolnienia wzrostu gospodarczego.
Wskazują jednak na kilka czynników które mogą to zmienić, takich jak trudne do przewidzenia ceny paliw w najbliższych miesiącach, utrzymanie lub usunięcie tarczy antyinflacyjnej, a ramach której obniżony jest VAT na żywność oraz ceny taryfowe nośników energii.
Polska będzie w procedurze nadmiernego deficytu?
Są też ryzyka dla prognozy makroekonomicznej, takie jak spowolnienie u głównych partnerów gospodarczych Polski, eskalacja działań wojennych w Ukrainie, problemy ze sfinansowaniem rekordowo wysokich potrzeb pożyczkowych sektora finansów publicznych, znacząca deprecjacja złotego.
Zdaniem autorów raportu rząd szacując przyszłoroczne dochody budżetu zawyżył poziom wyjściowy czyli dochody w roku bieżącym o 14,7 mld zł. Mniejsze niż planowano będą zwłaszcza wpływy z podatku VAT. Dochody przyszłoroczne są przeszacowane o 31,7 mld zł.
W raporcie wyliczono, że rzeczywiste potrzeby pożyczkowe budżetu, z uwzględnieniem funduszy pozabudżetowych wyniosą 336 mld zł. Deficyt sektora finansów publicznych według metodologii europejskiej wyniesie w 2023 r. 6% PKB, a w 2024 r. 5,1-5,4% PKB, czyli znacznie powyżej wartości referencyjnej 3%.
Skala przekroczenia jest tak duża, że po 8 latach Polska znajdzie się ponownie w procedurze nadmiernego deficytu (EDP). Tym samym dwa razy do roku nowy rząd będzie musiał raportować jakie podejmuje działania w celu zredukowania deficytu i rozliczać się z efektów tych działań.
