Pożyczki? Będzie inaczej

Podjęte przez nasze organizacje działania nie były prowadzone w oderwaniu od instytucji, tworzących system ochrony praw konsumenta – podkreślił prezes KPF, Andrzej Roter.

Faktycznie, w pracach nad dokumentem aktywnie korzystano z danych dostarczonych przez Biuro Rzecznika Finansowego, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów a także działające w terenie 380 biur rzeczników konsumentów.

Uznanie ze strony UOKiK

Prezes KPF zaznaczył, że działania rzeczników mają niezwykle istotne znaczenie dla kształtowania się właściwych relacji na rynku detalicznym, nie tylko w branży finansowej. – Jest to jedyna tak rozległa sieć doradztwa konsumenckiego w Polsce. Podmioty te funkcjonują zupełnie niezależnie, a ponadto są finansowane lokalnie, dzięki czemu potrafią niezwykle skutecznie radzić sobie z rozwiązywaniem konkretnych problemów – wskazał Andrzej Roter.

Efektem współdziałania pomiędzy organami nadzoru a samorządem podmiotów gospodarczych z branży finansowej jest nie tylko ożywiony dialog na temat poprawy jakości świadczonych usług i zagwarantowania odpowiedniej ochrony konsumenta, ale również coraz większa komplementarność regulacji wynikających z prawa krajowego i wewnętrznych zasad wykreowanych przez organizacje branżowe.

Szef KPF przypomniał, że całkiem niedawno UOKiK oceniając działalność jednej z firm windykacyjnych odniósł się do wewnętrznych uregulowań wykreowanych przez ten sektor. – To prawdziwa rewolucja w historii nadzoru merytorycznego nad rynkiem. Po raz pierwszy dobre praktyki przyjęte przez organizację samorządową zostały oficjalnie uznane przez organ państwowy za wyznacznik dobrych obyczajów i zasad rzetelności.

Ten właśnie cel przyświecał twórcom samoregulacji dla branży pożyczkowej. – Stworzyliśmy mechanizm, który bezpośrednio wskazuje najbardziej problematyczne obszary w branży, wskazując konkretne rozwiązania zmniejszające lub eliminujące możliwość wystąpienia nieprawidłowości. Zależało nam na tym, by dokument ten nie był spisem pobożnych życzeń tylko przejrzystą i jednoznaczną regulacją, której będą musieli przestrzegać wszyscy interesariusze. Żeby reguły te pozostawiały jak najmniej dowolności interpretacyjnej, a monitorowanie ich stosowania było skuteczne – potwierdziła Agnieszka Wachnicka, prezes FRRF.

Koniec z rolowaniem?

Jakie działania instytucji pożyczkowych budzą największe zastrzeżenia ich klientów?

Jedną z takich praktyk jest tzw. rolowanie pożyczek, czyli udzielanie kolejnego kredytu na spłatę poprzedniego, przez co sukcesywnie zwiększa się koszt obsługi zadłużenia, a pożyczkobiorca nie jest w stanie wyjść z kredytowej pętli. – Chcemy, by sygnatariusze dobrych praktyk zobowiązali się do tego, że nie będą tworzyć żadnych struktur czy powiązań kapitałowych mających na celu obchodzenie regulacji zawartej w art. 36 c ustawy o kredycie konsumenckim – potwierdziła Agnieszka Wachnicka.

W tym celu zdecydowano się na wykorzystanie definicji podmiotu powiązanego oraz wywierania znaczącego wpływu na podmiot, zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. To kolejny przykład świadczący o tym, że prawo krajowe i samoregulacja sektora finansowego uzupełniają się, tworząc jeden spójny system mający na celu dobro konsumenta i bezpieczeństwo obrotu gospodarczego.

Ocena zdolności kredytowej

Niezwykle istotną kwestią dookreśloną przez dobre praktyki jest również ocena zdolności kredytowej pożyczkodawcy. Obowiązek taki nałożyła na branżę ustawa o kredycie konsumenckim, jednak jej zapisy pozostawiają wiele pola do interpretacji. KPF i FRRF zaproponowały, aby przy ocenie zdolności kredytowej wykorzystywać najbardziej aktualne i wiarygodne dane, wskazując choćby na instytucje określone w art 105 ust. 4 Prawa bankowego (BIK oraz Bankowy Rejestr), biura informacji gospodarczej oraz inne bazy, cechujące się wysokim poziomem rzetelności.

Weryfikacja w bazach zewnętrznych staje się obligatoryjna w przypadku udzielania pożyczki o wartości przekraczającej 15 tysięcy złotych, wówczas też kredytodawca powinien potwierdzić wysokość dochodów osiąganych przez swego klienta.

Trudniej pośrednikom kredytowym

Niezwykle istotne zmiany objąć mają zasady wynagradzania pośredników kredytowych. Ich nieetyczne postępowanie nierzadko podważało zaufanie do samego kredytodawcy, który w istocie nie był świadom dodatkowych opłat nakładanych przez agenta. W myśl kodeksu dobrych praktyk, instytucja pożyczkowa będzie miała prawo zakazać pośrednikowi pobierania dodatkowych prowizji od swych klientów lub też zobligować go do przekazywania danych o tego typu narzutach.

Kiedy regulacja wejdzie w życie? W chwili obecnej dokument znajduje się w opiniowaniu organów nadzoru oraz pozostałych instytucji, zaangażowanych w rynek kredytu konsumenckiego. Szef KPF zadeklarował jednak, że realne jest oficjalne stosowanie nowych reguł już od 4 kwartału 2019 roku.