Polski Ład: ponad 100 uwag do zmian podatkowych

• Pracodawcy sprzeciwiają się nowym rozwiązaniom i apelują do rządu o odstąpienie od  propozycji, których celem jest zwiększenie opodatkowania i oskładkowania przedsiębiorców i pracowników.
• W związku z ogromną liczbą zastrzeżeń do przedstawionych przez resort finansów przepisów konieczne jest wydłużenie procesu legislacyjnego. Inaczej nowe rozwiązania będą rozpatrywane w wielkim pośpiechu, co negatywnie wpłynie na ich jakość.

Nie zgadzamy się na zaproponowane zmiany podatkowe. Po ich wejściu w życie czekać nas będzie kilka lat zamieszania i niepewności, a to największy wróg inwestycji, na których bardzo nam zależy.

– Zamiast  niewątpliwie potrzebnej w Polsce prawdziwej reformy podatkowej zafundujemy sobie nieład gospodarczy, za który zapłacimy wszyscy. Dodatkowo tak fundamentalne zmiany, rząd chce wprowadzić w ekspresowym tempie, do minimum ograniczając czas na konsultacje i dyskusje w parlamencie. Konsekwencją tej legislacyjnej gorączki będzie dalsza degradacja i tak już archaicznego i antyrozwojowego systemu podatkowego. Dlatego postulujemy zatrzymanie prac nad podatkową częścią Polskiego Ładu oraz rozpoczęcie poważnej debaty i konsultacji, których celem będzie wypracowanie prawdziwie prorozwojowego, nowoczesnego a równocześnie odpowiedzialnego społecznie nowego systemu podatkowego – mówi Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan.

Pełne stanowisko do zmian podatkowych w Polskim Ładzie znajdziesz tutaj >>>   

Wybrane uwagi do zmian podatkowych w Polskim Ładzie

• Kwota wolna od podatku, podniesienie kwoty progu podatkowego, likwidacja zryczałtowanej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców, brak odliczenia składki zdrowotnej od PIT

Zwiększenie kwoty wolnej od podatku oraz kwoty progu podatkowego są od dawna postulowane  przez przedsiębiorców. Niestety, mają być powiązane z pozbawieniem   podatników prawa do odliczenia od podatku składki zdrowotnej oraz zastąpienie zryczałtowanej składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców 9 proc. składką liniową naliczaną od dochodu. To będzie oznaczało  bardzo istotny wzrost obciążeń dla setek tysięcy obywateli, przedsiębiorców i pracowników najbardziej zaangażowanych w rozwój gospodarczy, najlepszych specjalistów i najbardziej konkurencyjnych firm.

• Zbyt krótkie konsultacje społeczne, brak uwzględnienia interesów obywateli

Harmonogram prac legislacyjnych oraz konstytucyjne terminy na rozpatrzenie ustawy, podpisanie przez Prezydenta oraz jej ogłoszenie, pozwalają sądzić, że projekt będzie procedowany w wielkim pośpiechu, który uniemożliwi merytoryczną dyskusję w parlamencie, skorygowanie jego wad i zapewnienie przepisom standardu odpowiadającego zasadom prawidłowej legislacji.

• Niekorzystne zmiany w definicji rzeczywistego właściciela w ustawach o podatkach dochodowych

Potrzeba zmiany treści definicji rzeczywistego właściciela w słowniczkach do ustawy o PIT oraz ustawy o CIT nie została wykazana w uzasadnieniu do projektu. Zmiany w tej definicji skomplikują właściwą wykładnię przepisu.

• Zmiany dotyczące warunków wykupu przedmiotu leasingu do majątku prywatnego i jego sprzedaży bez koniczności rozpoznania przychodów ze zbycia składników majątku

Wydłużenie z 6 miesięcy do 6 lat terminu pozwalającego na wyłączenie z przychodów kwot uzyskanych ze zbycia składników majątku związanego m.in. z zakończeniem umowy leasingu. Ingerencja w dotychczasowe warunki wykupu przedmiotu leasingu, które stanowiły również jeden z powodów zawierania takich umów przez podatników  narusza zasady pewności prawa oraz niedziałania prawa wstecz.

• Rozszerzenie definicji przychodów ze zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki osobowej

Planowana zmiana w definicji przychodów ze zbycia składników majątku w związku z likwidacją spółki osobowej oznaczać będzie, że otrzymanie określonych aktywów przez polskiego rezydenta podatkowego będzie neutralne podatkowo, natomiast otrzymanie ich przez nierezydenta powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego już na moment likwidacji spółki. Takie rozwiązanie budzi poważne wątpliwości w zakresie równego traktowania podmiotów w ramach Unii Europejskiej oraz prowadzi do dyskryminacji rezydentów innych jurysdykcji.

• Zwolnienie dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia akcji objętych lub nabytych w ramach pierwszej oferty publicznej

Zwolnienie powinno obejmować także akcje (udziały) nabyte w okresach poprzedzających pierwszą ofertę publiczną, a zatem zwolnienie również dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia akcji objętych lub nabytych jeszcze przed pierwszą ofertą publiczną, np. nabytych od założycieli.

• Kontrowersyjne pozbawienie prawa do amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych

To bardzo niekorzystana i szkodliwa zmiana. Uzasadnia się nią tym, że wartość mieszkań i budynków mieszkalnych zasadniczo nie spada, a wzrasta. Obecnie stwierdzenie to jest prawdziwe, jednakże regulacje podatkowe nie powinny bazować na okresowych tendencjach czy fragmentach cyklu koniunkturalnego. Zmiana ta może mieć negatywny wpływ na rynek najmu w Polsce – wzrost obciążeń fiskalnych związanych z najmem może przełożyć się na wzrost cen najmów lokali mieszkalnych w Polsce.

• Wadliwy wzór na ulgę pracowniczą, tzw. ulgę dla klasy średniej

Ulga dla klasy średniej zawierająca wzór z liczbami do 8 miejsc po przecinku jest zaprzeczeniem idei prostych podatków. Realizuje ona jedynie doraźną potrzebę zapewnienia, że określona grupa nie straci na zmianach podatkowych. Rozumiejąc tę potrzebę zauważamy, że jeśli zmiany podatkowe mają mieć charakter stały, to ulga w takim kształcie już po kilku latach przestanie spełniać jakąkolwiek rolę i będzie utrudniać wyliczenia podatkowe.

• Rozszerzenie zmian dotyczących podatkowych grup kapitałowych

Zniesienie warunku utrzymania 2% rentowności przez podatkową grupę kapitałową (PGK) oceniamy pozytywnie. Warunek ten był poważną barierą dla tworzenia i rozwoju PGK. Zmiany powinny objąć także możliwość wejścia w skład PGK spółek pośrednio zależnych od spółki dominującej (tj. tzw. spółki wnuczki i spółki z niższego poziomu struktury grupy) oraz podatników prowadzących działalność w formie spółek komandytowych lub komandytowo-akcyjnych. Wątpliwości budzą także zasady rozliczania strat podatkowych spółek wchodzących w skład PGK.

1. Kontrowersyjne kryteria powstania rezydencji podatkowej w Polsce

Projekt przewiduje wprowadzenie szczególnej zasady określania miejsca zarządu na terytorium Polski dla podatników nieposiadających w naszym kraju siedziby. Zgodnie z propozycją w odniesieniu do podatników nieposiadających siedziby w Polsce uznaje się, iż mają oni zarząd na tym terytorium, w przypadku gdy osoby lub podmioty zasiadające w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających podatnika mają miejsce zamieszkania albo siedzibę lub zarząd na terytorium Polski lub w sposób faktyczny, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych podmiotów prowadzą bieżące sprawy tego podatnika. Wprowadzenie takiego domniemania jest zbyt daleko idące. W strukturach międzynarodowych zarządy spółek są bardzo często organami wieloosobowymi. W zamyśle projektodawcy sama obecność zaś jednego polskiego rezydenta podatkowego w organie decyzyjnym/ kontrolnym/ zarządczym i jego zaangażowanie w bieżące prowadzenie spraw spółki „zmieniałaby” rezydencję podatkową takiego podmiotu na polską. 

• Obowiązek elektronicznego przesyłania ksiąg podatkowych do urzędu skarbowego

Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe albo uproszczoną ewidencję przychodów i rozchodów, zobowiązani będą prowadzić je przy użyciu programów komputerowych oraz przesyłać do urzędu skarbowego po zakończeniu roku podatkowego. Nie popieramy wprowadzenia takiego obowiązku od
1 stycznia 2022 r. Konieczne jest odłożenie w czasie proponowanej zmiany oraz późniejsze jej procedowanie wraz z przedstawieniem na etapie konsultacji społecznych zakresu danych, jaki będzie oczekiwany od podatników.

•  Wątpliwe zmiany w zakresie dokumentacji cen transferowych

Proponowane zmiany spowodują m.in. istotny wzrost liczby podmiotów zobowiązanych do przygotowania dokumentacji grupowej cen transferowych, co z kolei wiąże się ze wzrostem obowiązków biurokratycznych dla przedsiębiorców. Wątpliwości budzi także termin na wypełnienie obowiązków związanych z dokumentacją grupową oraz ustalenie wartości transakcji kontrolowanych.

• Niezgodne z prawem UE zmiany w przepisach o wymianie udziałów, połączeniach i podziałach spółek

Projektowane przepisy dotyczące reorganizacji podmiotów nakładają dodatkowe restrykcje, które w sposób istotny ograniczają neutralność podatkową transakcji wymiany udziałów, połączeń i podziałów spółek. Są sprzeczne z obowiązującym prawem UE. Mogą spowodować istotne naruszenie zaufania podatników i inwestorów do jakości tworzonego prawa oraz stabilności otoczenia regulacyjnego, co może zniechęcić międzynarodowy kapitał do inwestowania
w naszym kraju.

• Ograniczenie kosztów finansowania dłużnego

Negatywnie oceniamy projektowane zmiany w zakresie prawa do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów tzw. kosztów finansowania dłużnego.

• Kontrowersyjne przepisy dotyczące tzw. ukrytej dywidendy

Redakcja przepisu, który jak się wydaje, w zamyśle autorów, ma wprowadzić mechanizm ograniczający generowanie po stronie podatników nieuzasadnionych kosztów poprzez tzw. ukryte dystrybucje budzi istotne wątpliwości. Wskazane przesłanki jego stosowania są na tyle nieostre, że każdy rodzaj kosztów związanych z transakcją ze wspólnikiem lub podmiotem powiązanym może zostać uznany za wydatek niestanowiący kosztu uzyskania przychodu.

• Zwolnienie z CIT realizacji nowej inwestycji określonej w decyzji o wsparciu  

Zagadnienie tzw. podejścia projektowego wielokrotnie było przedmiotem debaty przedsiębiorców oraz organów publicznych na kanwie regulacji dotyczących specjalnych stref ekonomicznych. Proponowane w tym zakresie zmiany oznaczać będą ograniczenie wsparcia przedsiębiorców udzielanego w ramach Polskiej Strefy Inwestycji.

• Doprecyzowanie ulgi na rozwój sprzedaży – ekspansję zagraniczną

Pozytywnie oceniamy propozycję wprowadzania ulgi na rozwój sprzedaży. Przepis wymaga jednak doprecyzowania, gdyż z jego brzmienia można wnioskować, że projektodawca nie przewiduje możliwości korzystania z preferencji przez podatników osiągających jakiekolwiek przychody z zysków kapitałowych. Jak rozumiemy, zgodnie z przepisem, z ulgi mogą skorzystać podatnicy, którzy osiągają przychody inne niż z zysków kapitałowych (czyli jakiekolwiek przychody operacyjne), natomiast sam fakt osiągania przychodów z zysków kapitałowych (np. z dywidendy od zagranicznej spółki dystrybucyjnej) nie przekreśla możliwości skorzystania z ulgi.

• Konieczne zwiększenie limitu przy uldze konsolidacyjnej

Projekt przewiduje wprowadzenie tzw. ulgi konsolidacyjnej, polegającej na możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków związanych z nabyciem większości udziałów (akcji) w innej spółce niepowiązanej. Jest to ciekawa propozycja, którą oceniamy pozytywnie, niemniej uważamy, że limit odliczenia 250 tys. zł jest zdecydowanie za niski. Aby ulga była realną zachętą do zwiększania skali działalności limit odliczenia powinien wynosić co najmniej 1 mln zł.

• Dobra ulga na IPO

Pozytywnie oceniamy wprowadzenie tzw. ulgi na IPO, pozwalającej na odliczenia określonych kategorii kosztów poniesionych bezpośrednio na dokonanie pierwszej oferty publicznej przez podmioty, które dotychczas nie były notowane na giełdzie. Skorzystać z ulgi będzie można w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym podatnik wprowadził swoje akcje po raz pierwszy do obrotu. Okres na odliczenie od podstawy opodatkowania wydatków na IPO powinien być dłuższy, tak, by zapewnić pełne odliczenie wydatków (np. w przypadku spółek, których podstawa opodatkowania w roku wprowadzenia akcji do obrotu była niższa niż wydatki podlegające odliczeniu).

• Niekorzystne zmiany w przepisach dotyczących  zagranicznych jednostek kontrolowanych

Projekt wprowadza zmiany do definicji zagranicznej jednostki kontrolowanej. Przepisy te były już wcześniej krytykowane za nadmierną kazuistykę, wysoki poziom skomplikowania, brak precyzji czy nakładanie na podatników dodatkowych obowiązków polegających na szczegółowej weryfikacji działalności i rozliczeń podatkowych jednostek zależnych w państwie ich rezydencji podatkowej. Proponowane zmiany rozszerzające definicję jednostki kontrolowanej oznaczać będę konieczność przeznaczenia znaczących zasobów ludzkich oraz poniesienie wysokich kosztów na stałą weryfikację statusu jednostek zależnych.

• Złe regulacje ograniczające tzw. przerzucanie dochodów

Negatywnie oceniamy koncepcję wprowadzenia nowych mechanizmów nakładających opodatkowanie w sytuacjach, w których powinny mieć zastosowanie rozwiązania dotychczas funkcjonujące w prawie podatkowym, mające służyć przeciwdziałaniu erozji podstawy opodatkowania. Pozostawienie przepisu w takim brzmieniu prowadzi do konieczności przygotowywania dla polskiego podmiotu usługowego lub IT dodatkowej dokumentacji potwierdzającej występowanie przesłanki „istotnej rzeczywistej działalności gospodarczej”, tylko dlatego, że korzysta z dedykowanej mu stawki obniżonej.

• Dobre rozwiązania dotyczące polskiej spółki holdingowej

Z aprobatą przyjmujemy koncepcję wprowadzenia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych dochodu ze zbycia udziałów oraz – częściowo – dywidend dla tzw. Polskiej spółki holdingowej. Brak zwolnienia partycypacyjnego w dotychczasowych przepisach stanowił o niższej atrakcyjności polskiego systemu podatkowego w porównaniu do większości systemów europejskich. Zaproponowane regulacje przewidują jednakże szereg wymogów, co do których istnieje obawa, że uniemożliwią korzystanie z reżimu PSH w praktyce.

• Pobór podatku u źródła (WHT)

Odraczane kilkukrotnie wejście w życie systemu „pay and refund” w zakresie podatku WHT zamieniono regulacją wprowadzającą ten system wyłącznie dla płatności wobec podmiotów powiązanych, jeśli wartość świadczenia w roku podatkowym przekracza 2 mln PLN. Wykonanie obowiązków sprawdzenia powiązań z podmiotem otrzymującym płatność może być w wielu przypadkach utrudnione bądź niewykonalne.

• Ulgi innowacyjne (B+R, IP-Box, ulga na prototyp, ulga na robotyzację)

Z aprobatą przyjmujemy dalsze rozszerzanie zachęt podatkowych do prowadzenia działalności innowacyjnej (ulgi B+R i IP-Box) oraz propozycję wprowadzenia nowych ulg na prototyp i robotyzację. W niniejszej opinii zwracamy jednak uwagę na kilka kwestii, które budzą wątpliwości interpretacyjne i mogą być przedmiotem sporów podatników z organami podatkowymi. Wątpliwości te, należy wyeliminować na etapie tworzenia przepisów, aby zapewnić ich przejrzystość, a tym samym kompleksowy i przyjazny system zachęt do podejmowania i prowadzenia działalność innowacyjnej
w Polsce.

• Zmiany w Ordynacji podatkowej

W projekcie proponuje się wprowadzić kilka zmian w przepisach Ordynacji podatkowej. Jedne mają profiskalny charakter i mogą pogorszyć warunki funkcjonowania przedsiębiorców, m.in. umożliwienie delegowania tzw. postępowań/ kontroli klauzulowych w pierwszej instancji przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz naczelników urzędów skarbowych. Inne jak np. wprowadzające instytucję tzw. porozumienia inwestycyjnego wymagają wyjaśnienia i doprecyzowania.

• Likwidacja karty podatkowej z prawem zachowania tego  przywileju dla osób aktualnie rozliczających się w ten sposób

Przewiduje się wprowadzenie zasady, że stosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej będzie przysługiwało wyłącznie podatnikom, którzy korzystali z tej formy opodatkowania 31 grudnia 2021 r. i będą kontynuować stosowanie tej formy opodatkowania bezterminowo. Doprowadzi to więc do sytuacji nierównego traktowania osób znajdujących się w analogicznej sytuacji. Sprzeciw budzi likwidacja najprostszej i najtańszej formy opodatkowania.

• Wprowadzenie Grup VAT

Projekt zawiera propozycję wprowadzenia do ustawy o VAT możliwości tworzenia podatkowej grupy VAT. Miałyby ją otrzymać podmioty powiązane finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Tworzenie grupy VAT jest uprawnieniem, nie obowiązkiem. Pozytywnie opiniujemy tę propozycję, niemniej zwracamy uwagę na nieścisłości i problemy techniczne wynikające z nieprecyzyjnego uregulowania instytucji grupy VAT.

• Kontrowersyjne zmniejszenia limitów płatności gotówkowych

Zgodnie z projektem, konsument będzie obowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł. Natomiast w zakresie transakcji B2B obniżony zostanie dotychczasowy limit płatności gotówkowych w transakcjach z 15 tys. zł do 8 tys. zł. Wprowadzenie ww. limitów nie znajduje praktycznego uzasadnienia i budzi zastrzeżenia.

• Niekorzystne zmiany w ustawie o wspieraniu nowych inwestycji

Proponowane zmiany negatywnie wpłyną na liczbę nowych inwestycji korzystających z pomocy w ramach Polskiej Strefy Inwestycji, a aktualna polityka inwestycyjna powinna być nastawiona na stymulowanie ich wzrostu, aby zmniejszyć skutki pandemii COVID-19. Postulujemy zrezygnować z tych zmian.

• Przejściowa abolicja niektórych niezadeklarowanych do opodatkowania dochodów

Projekt zakłada możliwość zgłoszenia do opodatkowania tzw. przejściowym ryczałtem od dochodów, tych dochodów lub przychodów, które nie zostały zadeklarowane w całości lub w części do opodatkowania w Polsce, zgodnie z przepisami ustaw PIT, CIT lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Abolicja podatkowa). Ogólną koncepcję wprowadzenia abolicji podatkowej należy ocenić pozytywnie. Wątpliwości budzi ustalona procedura postępowania w zakresie jej udzielenia.