Polski dług publiczny większy o 57 mld złotych liczony według metodologii unijnej
Metodologia stosowana w Polsce ma znaczenie przy ocenie stanu finansów przez krajowe instytucje – NIK, GUS, Sejm. W ustawie o finansach publicznych zapisane są progi ostrożnościowe, odnoszące się do poziomu długu, których przekroczenie wymusza na rządzie wprowadzenie nadzwyczajnych środków oszczędnościowych.
Manipulacje
Zapisany w Konstytucji 60-procentowy limit długu publicznego także liczony jest według krajowej metodologii. Ponieważ każdy rząd ma zwykle w parlamencie większość, która może zmienić ustawy, możliwe są manipulacje metodologią finansów publicznych.
I tak na przykład wydatki Krajowego Funduszu Drogowego, oraz Fundusz Kolejowe, które są finansowane ze środków Banku Gospodarstwa Krajowego nie są zaliczane do wydatków sektora finansów publicznych.
Uciekające MTO
W październiku 2018 roku przyjęto ustawę o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (SFWON), którego wydatki również nie są zaliczane do wydatków sektora finansów.
21 listopada b.r. Sejm ustawę znowelizował, zmieniając nazwę funduszu i zakres jego wydatków. Przesunięcie do Funduszu Solidarnościowego wydatków na tzw. 13. emeryturę, renty socjalne oraz zasiłek pogrzebowy będzie oznaczać sztuczne zaniżenie wydatków sektora finansów publicznych w 2020 roku o ok. 17 mld zł (0,8-0,9% PKB).
Dzięki temu finanse będą wyglądały na bardziej zrównoważone niż są w rzeczywistości.
Unia ocenia finanse publiczne krajów członkowskich według własnej metodologii. Polska, tak jak inni członkowie UE jest zobowiązana dążyć do osiągnięcia wyniku strukturalnego finansów publicznych nie przekraczającego -1 %. Jest to tak zwany średniookresowy cel budżetowy (MTO).
Wynik strukturalny różni się od wyniku bieżącego, gdyż skorygowany jest o wahania w czasie cyklu koniunkturalnego, a także o jednorazowe dochody lub wydatki. Co rok w przesyłanej do Brukseli Aktualizacji Programu Konwergencji rząd określa, kiedy MTO zostanie osiągnięty i zwykle co rok termin ten jest przesuwany.
Najbliżej tego celu byliśmy w roku 2018. W roku bieżącym według szacunków Marka Rozkruta, głównego ekonomisty EY Poland, deficyt strukturalny (metodologia ESA 2010) wyniesie 2,2 % PKB.
Skończyć z podwójną księgowością?
Stosowanie podwójnej księgowości budżetowej, aczkolwiek wygodne dla doraźnych celów rządu, jest szkodliwe dla długofalowej stabilizacji finansów państwa. Daje rządowi furtkę dla unikania ograniczeń Stabilizującej Reguły Wydatkowej.
Dla inwestorów kupujących polskie obligacje polska metodologia i tak nie ma znaczenia. Byłoby więc celowe, gdyby została dostosowana do metodologii ESA 2010.
Dług publiczny w mln zł
| Data | Zadłużenie sektora GG (ESA 2010) | Zadłużenie sektora FP (ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r) | różnica |
| 2016-06-30 | 987 564,90 | 936 951,40 | 50 613,50 |
| 2016-09-30 | 988 435,00 | 939 584,50 | 48 850,40 |
| 2016-12-31 | 1 015 384,10 | 965 199,00 | 50 185,10 |
| 2017-03-31 | 1 022 233,90 | 974 765,70 | 47 468,20 |
| 2017-06-30 | 1 025 124,20 | 977 224,40 | 47 899,80 |
| 2017-09-30 | 1 020 009,60 | 972 219,70 | 47 790,00 |
| 2017-12-31 | 1 012 026,60 | 961 841,50 | 50 185,10 |
| 2018-03-31 | 1 037 347,60 | 989 235,90 | 48 111,80 |
| 2018-06-30 | 1 038 301,20 | 984 470,70 | 53 830,40 |
| 2018-09-30 | 1 034 499,00 | 977 304,90 | 57 194,10 |
| 2018-12-31 | 1 040 289,30 | 984 313,50 | 55 975,80 |
| 2019-03-31 | 1 060 631,10 | 1 005 297,90 | 55 333,20 |
| 2019-06-30 | 1 055 667,40 | 997 882,20 | 57 785,20 |
Źródło: Ministerstwo finansów
