Pewne jak w banku – zobowiązuje

Rola banków w kreowaniu kompleksowej cyfrowej rzeczywistości oraz zapobieganie zagrożeniom w sieci były tematem przedostatniej sesji Forum Bankowego 2016, zatytułowanej „Nowe krajowe projekty infrastrukturalne oraz cyberbezpieczeństwo w bankach”. Debatę moderował dr Mieczysław Groszek, wiceprezes Związku Banków Polskich, a roli panelistów podjęli się: Piotr Alicki, wiceprezes zarządu PKO Banku Polskiego S.A, dr Mariusz Cholewa, prezes zarządu Biura Informacji Kredytowej S.A, Michał Kurek, dyrektor w Dziale Zarządzania Ryzykiem EY, Jakub Kiwior, reprezentujący Visa Europe w Polsce, Kazimierz Małecki, prezes zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A, Sławomir Panasiuk, wiceprezes zarządu Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych oraz Wojciech Pantkowski, dyrektor Departamentu Klienta Detalicznego Banku Pekao S.A.

Jakie są największe wyzwania dla współczesnego biznesu bankowego? Na pytanie to starał się odpowiedzieć Grzegorz Kuliszewski reprezentujący firmę IBM. W prelekcji wprowadzającej do panelu odniósł się do wyników badania, w którym uczestniczyło 5000 menedżerów; tysiąc spośród nich reprezentowało sektor finansowy. Problemem dla ankietowanych jest przede wszystkim „syndrom Ubera”, czyli wchodzenie na rynek firm spoza branży i odbieranie klientów tradycyjnie działającym podmiotom. Zdaniem prelegenta, pojedyncze podmioty z branży fintech nie stanowią liczącej się konkurencji nawet dla pojedynczych banków, nie mówiąc już o całym sektorze. – Ale ich jest dużo – jako całość stanowią już zagrożenie i trzeba się z nimi liczyć – dodał Grzegorz Kuliszewski. Inne wyzwania dla współczesnego biznesu – w tym również bankowego – stanowi wdrażanie coraz szybciej pojawiających się nowinek technologicznych i nieprzystający do tego tempa konserwatyzm regulatorów, co widać choćby w przypadku niechęci polskiego nadzoru do przenoszenia baz danych bankowych do chmury. Oczywiście, stałym i ciągle narastającym problemem jest ryzyko generowane przez cyberprzestępczość.

Rozpoczynając debatę, Mieczysław Groszek zadeklarował pełne poparcie Związku Banków Polskich dla działań cyfryzacyjnych, również w sektorze publicznym. Jednym z takich rozwiązań jest wykorzystanie infrastruktury bankowej do wypłaty świadczeń w zakresie programu 500+. – Banki nie od dziś mówią o potencjale tego, co budowaliśmy przez lata, czyli dostępu klientów do usług elektronicznych – podkreślił Piotr Alicki, przypominając wcześniej podejmowane inicjatywy, jak elektronizacja systemu rozliczeń międzybankowych czy bankowość elektroniczna. Stworzone przez bankowców systemy nie były dotychczas należycie wykorzystywane jeśli chodzi o dostęp do usług publicznych; 500+ może okazać się zatem pierwszym krokiem we właściwym kierunku. Oczywiście, docelowym modelem jest wykreowanie zunifikowanego narzędzia, służącego nie tylko płatnościom, ale również identyfikacji czy dokonywaniu czynności urzędowych. Taki właśnie jest cel przygotowywanego z inicjatywy ZBP rozwiązania, określanego jako „polska karta płatnicza”. Mieczysław Groszek podkreślił, że celem tego instrumentu nie jest rywalizacja z istniejącymi systemami kartowymi, tylko jak najszersza multifunkcjonalność. O tym, jakie cechy powinny wyróżniać nowe rozwiązanie, mówił Wojciech Pantkowski. W jego opinii, platforma powinna umożliwiać „poczucie się obywatelem cyfrowym”. Aby osiągnąć ten cel, musi ona łączyć w sobie jak najwięcej technologii płatniczych – od kart kredytowych, poprzez płatności mobilne, aż po biometrię. Należy uwzględnić również dynamiczny postęp techniki, tak aby system pozostawał otwarty na nowe technologie, które wejdą do użytku w najbliższych latach. – Trzeba połączyć różne światy: świat usług publicznych, bankowych i płatniczych – podkreślił Wojciech Pantkowski. Poparcie i chęć uczestnictwa w tym ambitnym projekcie zadeklarował również przedstawiciel Visa Europe.

Od lewej: Michał Kurek, Sławomir Panasiuk, Wojciech Pantkowski, Mieczysław Groszek, Kazimierz Małecki, Piotr Alicki i Mariusz Cholewa. Fot. ZBP / M. Stokłosa

Przedsiębiorcom powinien w szczególności przypaść do gustu inny projekt ZBP, pod nazwą e-faktura. Dzięki zestandaryzowaniu plików zawierających faktury VAT firmy zaoszczędziłyby mnóstwo czasu przeznaczanego na ręczne wypełnianie bankowych przelewów, a dyscyplina płatnicza kontrahentów powinna znacząco wzrosnąć. Prezes KIR zadeklarował, że już w kwietniu tego roku rozpocznie się faza testów tego systemu.

W dalszej części panelu dyskutowano na temat cyberprzestępczości, jej zapobieganiu i zwalczaniu. Michał Kurek podkreślił, że polski sektor bankowy jest jednym z liderów jeśli chodzi o zapobieganie elektronicznym włamaniom i fraudom, spełnia najnowsze wymogi płynące z unijnej dyrektywy MIS. – Moim zdaniem, sektor bankowy jest dziś najlepiej przygotowany do tego zadania. W kwestii prewencyjnej w ramach Rekomendacji D zostało zrobione bardzo wiele. Inwestycje sektora bankowego stawiają go względem innych branż na uprzywilejowanej pozycji – powiedział przedstawiciel EY. Jednym z przykładów zaangażowania bankowości w poprawę bezpieczeństwa jest podjęta w ZBP inicjatywa stworzenia nowego centrum cyberbezpieczeństwa. Z kolei Mariusz Cholewa omówił przygotowaną przez Biuro Informacji Kredytowej platformę antyfraudową, zabezpieczającą przed wyłudzeniami kredytów i pożyczek, również przy użyciu skradzionej tożsamości.

W dalszej części forum nagrodzono osoby szczególnie zasłużone dla rozwoju polskiej bankowości. Nagrodę imienia prof. Remigiusza Kaszubskiego, przyznawaną za szczególne zasługi w dziedzinie kreowania bankowości elektronicznej, przyznano: Michałowi Polasikowi, adiunktowi w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, badaczowi rynku płatniczego, współpracującemu od lat z sektorem bankowym, Jarosławowi Mastalerzowi, wiceprezesowi zarządu mBanku oraz Dominikowi Fajbusiewiczowi, członkowi zarządu Idea Banku.

W tym roku przyznano trzy równorzędne nagrody im. prof. Remigiusza Kaszubskiego Fot. ZBP / M. Stokłosa

Osoby zasłużone dla bankowości wyróżniono z kolei, wybitym z okazji 25-lecia ZBP, Medalem Mikołaja Kopernika. – Dla nas to wielki zaszczyt i wielka przyjemność, że możemy Państwu powiedzieć: dziękujemy. Nie ma wątpliwości, że każdemu z Państwa zależało na tym, by nasza gospodarka, nasza bankowość były jak najlepsze – tymi słowami prezes ZBP zwrócił się do wyróżnionych. Medale przyznano: Tomaszowi Bieske, Janowi Czekajowi, Danucie Dziawgo, Leszkowi Dziawgo, Bogusławowi Fiedorowi, Dariuszowi Filarowi, Stanisławowi Flejterskiemu, Marianowi Goryni, Andrzejowi Gospodarowiczowi, Janinie Harasim, Małgorzacie Iwanicz-Drozdowskiej, Krzysztofowi Jajudze, Alfredowi Jancowi, Władysławowi Jaworskiemu, Stanisławowi Kasiewiczowi, Cezaremu Kosikowskiemu, Karolowi Lutkowskiemu, Monice Marcinkowskiej, Piotrowi Masiukiewiczowi, Elżbiecie Mączyńskiej, Ewie Miklaszewskiej, Markowi Natalli, Krzysztofowi Opolskiemu, Stanisławowi Owsiakowi, Leszkowi Pawłowiczowi, Bogusławowi Pietrzakowi, Andrzejowi Sławińskiemu, Janowi Szambelańczykowi, Jerzemu Węcławskiemu, Ryszardowi Wierzbie, Małgorzacie Zaleskiej i Marianowi Żukowskiemu.

Osobom zasłużonym dla bankowości wręczono, wybity z okazji 25-lecia ZBP, Medal Mikołaja Kopernika Fot. ZBP / M. Stokłosa

Swoistym podsumowaniem tegorocznego forum była debata poświęcona najważniejszym wyzwaniom dla polskiej bankowości na najbliższe 10 lat. Panel moderował prezes ZBP Krzysztof Pietraszkiewicz, a uczestniczyli w nim: prof. Małgorzata Iwanicz-Drozdowska, prof. Andrzej Gospodarowicz, prof. Alfred Janc oraz prof. Leszek Pawłowicz. Według Leszka Pawłowicza, stopa zwrotu w kolejnych latach będzie coraz niższa, a ryzyko coraz wyższe. Na polskim rynku największym ryzykiem po stronie aktywów będą nadal kredyty frankowe. Jego zdaniem, ten problem należy rozwiązać, ale wysuwane pomysły zagrażają stabilności sektora finansowego. Natomiast po stronie pasywów problemem będą krótkie źródła finansowania i niedostatek długoterminowego oszczędzania. Z kolei Małgorzata Iwanicz-Drozdowska obawia się niebezpieczeństwa nadmiernego zadłużenia. – Zdolność klienta do spłaty kredytu przy niskich stopach procentowych może się radykalnie pogorszyć kiedy te stopy wzrosną – stwierdziła prelegentka. I dodała, że należy postawić pytanie: czy modele biznesowe banków mają szansę przetrwać kolejne 10, 20 lat? Andrzej Gospodarowicz zauważył, że należy więcej czasu poświęcić na kreowanie wizerunku banków w opinii społecznej, zwłaszcza w tzw. Polsce powiatowej. Wiąże się to nieodłącznie z koniecznością edukacji ekonomicznej – gros krzywdzących stereotypów ma bowiem swe źródło w niewiedzy. Natomiast zdaniem Alfreda Janca głównym wyzwaniem będzie wyważenie pomiędzy nowoczesnymi, elektronicznymi technologiami a funkcją banku jako instytucji gwarantującej bezpieczeństwo. – Czy jesteśmy skłonni oszczędzać w chmurze lub zaciągnąć kredyt hipoteczny z chmury? – zapytał. I wskazał, że mimo postępującej cyfryzacji istnienie banku jako instytucji zaufania publicznego nie powinno być przez nikogo podważane.

Od lewej: prof. Leszek Pawłowicz, prof. Małgorzata Iwanicz-Drozdowska, prof. Andrzej Gospodarowicz, prof. Alfred Janc i Krzysztof Pietraszkiewicz Fot. ZBP / M. Stokłosa

Karol Jerzy Mórawski