PENGAB – w grudniu gorsze nastroje w sektorze NetB@nk – już ponad 30 mln rachunków z dostępem przez internet
Główny indeks koniunktury bankowej PENGAB osiągnął w grudniu wartość 17,1 pkt (spadek m/m o 4,9 pkt) i jest to najniższy wynik w tym roku. Wskaźnik prognoz zmniejszył się o 8,2 pkt i był to jeden z największych spadków indeksu prognoz w ciągu ostatnich kilku lat. W 4 kw. wzrosło natomiast zapotrzebowanie na kredyty i liczby depozytów klientów indywidualnych i przedsiębiorców.
Pracownicy banków przewidują w I kw. 2016 roku znaczne pogorszenie na rynku kredytów oraz zmianę w trendach na głównych rynkach w kierunku stagnacji lub spadków. Nasuwa się pytanie, co mogło spowodować taką zmianę oczekiwań i prognoz przy dobrej ogólnie sytuacji ekonomicznej naszego kraju. Zapewne miała na to wpływ sytuacja polityczna w kraju związana z wyborami i niepewność co do przyszłych rozwiązań i regulacji związanych z sektorem. Miniony rok oceniany jest jako dobry, ale gorszy niż 2014. Również wzrost w tym roku był wolniejszy (słabsza dynamika) niż w minionym, co daje subiektywnie odczucie pogorszenia. Jak skomentował dr Marcin Idzik z TNS Polska, w sektorze nadal kontynuowany jest model zaciskania pasa, kryzysowy, bo 60% wskazań jest za tym, że za zyskami banków stoi redukcja kosztów, a w znacznie mniejszym stopniu wzrost przychodów. Za większość wzrostu przychodów odpowiada nadal sprzedaż produktów, ale w obecnym badaniu wskazano, że w 25% przypadków był to wzrost cen usług bankowych. W 15% było to pozyskanie nowych klientów, ale tu widać, że rynek ulega wysyceniu. Prezes ZBP Krzysztof Pietraszkiewicz zwrócił uwagę, że w ciągu kilku ostatnich miesięcy skumulowały się obciążenia fiskalne sektora bankowego. W ciągu ostatnich 18 miesięcy ze środków zgromadzonych w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym wypłacono ponad 3,4 mld złotych klientom upadających SKOK. W grudniu 2015 roku ze środków zgromadzonych w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym wypłacono ponad 2 mld klientom SK Banku w Wołominie. W latach 2001 – 2015 banki wpłaciły na fundusz pomocowy do BFG prawie 7,5 mld zł. Na Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych będącym w dyspozycji BFG banki wpłaciły ok. 5,7 mld zł. Banki zapłaciły dodatkowo także 16,5% kosztów nadzoru nad rynkiem kapitałowym i 118 mln zł kosztów nadzoru finansowego, a ok. 1 mld zł – to koszt, jaki banki poniosły w związku z funkcjonowaniem „sześciopaku”, będącego pomocą dla osób z kredytami hipoteczne we frankach szwajcarskich. Natomiast ok. 600 mln zł – to kwota, jaką banki wpłaciły na fundusz wsparcia kredytobiorców mających czasowe trudności ze spłatą zobowiązań. Obecnie proponowany podatek bankowy może spowodować dodatkowe problemy i zapewne banki nie będą mogły nie podnieść kosztów udzielanych kredytów i opłat za usługi bankowe. Ograniczenie akcji kredytowej mogłoby wpłynąć negatywnie na rozwój naszej gospodarki.
Jeśli mówimy o sytuacji w gospodarce elektronicznej, to trzeba odnotować ponad 30 mln rachunków z dostępem przez internet pod koniec III kwartału. Nastąpił w tym czasie szybki wzrost o 8,4%, a w ciągu 12 miesięcy o 24,3%. Wzrosła liczba aktywnych klientów indywidualnych (wśród klientów z grupy MŚP, po niewielkim spadku w II kwartale nastąpił wzrost liczby rachunków, ale przy mniejszej aktywności użytkowników). Według danych NPB, na koniec czerwca liczba wszystkich rachunków klientów indywidualnych wyniosła 38 mln (nieznaczny spadek liczby rachunków w pierwszym półroczu 2015 r.) zaobserwowano nawet zmniejszenie ich liczby. Wydaje się, że już niedługo nastąpi wysycenie, bo od pewnego czasu nie ma żadnych technicznych ograniczeń w zdalnym dostępie klientów do rachunków bankowych. Z innych dostępnych danych wynika, że urządzenia mobilne będą stawały się podstawowym sposobem dostępu do usług bankowych. Według badania opublikowanego przez Fundację Kronenberga przy banku Citi Handlowy, klienci mający konto bankowe najczęściej zarządzają nim przez internet (46% badanych), 40% odwiedza oddział banku, a 7% robi to, korzystając z urządzeń mobilnych.
Jeśli chodzi o płatności bezgotówkowe, to od początku roku obserwuje się wzrost łącznej wartości transakcji. Z ciekawszych informacji można odnotować wysoką dynamiką wzrostową systemu Express Elixir. W III kwartale bieżącego roku rozliczono w nim transakcje o wartości ponad 1,7 mld zł (wzrost o 53% w stosunku do tego samego okresu minionego roku).
Bohdan Szafrański