OFE: korzystny profil zysku i ryzyka

Środki zgromadzone w Otwartych Funduszach Emerytalnych stanowią istotną część oszczędności, które służą celom emerytalnym ponad 15 milionów Polaków. Z tego powodu efektywność zarządzania OFE, a także związane z inwestycjami ryzyka są zagadnieniami, które należy analizować w różnych aspektach. Raport Analiz Online „Profil zysku i ryzyka OFE na tle innych form oszczędzania” jest odpowiedzią na tę potrzebę. 

Analiza wyników OFE na tle wybranych grup porównawczych podzielona została na dwa podokresy – przed i po reformie z 2014 r. W pierwszym z tych okresów polityka inwestycyjna OFE zbliżona była do polityki funduszy mieszanych, ze wskazaniem na fundusze stabilnego wzrostu. OFE poradziły sobie znacząco lepiej od wspomnianych kategorii funduszy.

Czytaj także: OFE skutecznie pomnażają kapitał przyszłych emerytów, ale mogłyby robić to jeszcze lepiej >>>

Po reformie OFE w większym stopniu przypominają fundusze akcji polskich uniwersalnych. Również w tym porównaniu OFE osiągnęły przewagę. Jednym z elementów faworyzujących fundusze emerytalne w powyższych zestawieniach jest fakt, że obecnie stanowią one jedną z najtańszych form oszczędzania. Niemniej jednak przy porównaniu z funduszami akcji polskich małych i średnich spółek, a także akcji globalnych rynków rozwiniętych, Otwarte Fundusze Emerytalne prezentują się gorzej.

Średnie stopy zwrotu OFE na tle wybranych grup funduszy

Dane od 1.06.1999 do 31.12.2021 roku. Źródło: Analizy Online 

Z uwagi na regularny charakter wpłat do OFE adekwatną metodą analizy efektywności jest badanie wewnętrznej stopy zwrotu (IRR). W przeciwieństwie do nominalnej stopy zwrotu, bierze ona pod uwagę wpływ wpłat realizowanych w analizowanym horyzoncie inwestycji. W ten sposób dobrze uzupełnia przeprowadzone wcześniej proste badanie nominalnych stóp zwrotu. Wyniki analizy pokazują przewagę OFE nad funduszami mieszanymi i stabilnego wzrostu do reformy i akcji polskich uniwersalnych po reformie. Jednocześnie zostały pokonane przez fundusze akcji polskich małych i średnich spółek oraz akcji globalnych.

Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)

Dane od 1.06.1999 do 31.12.2021 roku. Źródło: Analizy Online 

Regularne i transparentne analizy pokazują, że OFE nieprzerwanie dostarczają swoim członkom atrakcyjne stopy zwrotu. Wypadają także bardzo dobrze w porównaniu z różnymi kategoriami funduszy.

–  Kapitał z przeznaczeniem emerytalnym ulokowany w OFE stale zatem rośnie, a to oznacza, że OFE dobrze wypełniają postawioną przed nimi rolę, mimo niekorzystanych zmian z 2014 roku i braku inicjatyw legislacyjnych, które mogły otworzyć przed nimi nowe możliwości – komentuje Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.

Czytaj także: Przyszłe emerytury blisko 20 mln Polaków zależne od wyceny giełdowej banków>>>

Przedstawienie samych wyników inwestycyjnych nie wyczerpuje jednak tematu efektywności zarządzania OFE. Tę należy oceniać także przez pryzmat ponoszonego ryzyka. Jedną z najczęściej wykorzystywanych w tym celu miar jest odchylenie standardowe, które służy ocenie zmienności stóp zwrotu. W okresie do reformy 2014 poziom ryzyka w OFE był znacząco niższy niż w funduszach mieszanych i nieznacznie wyższy niż w funduszach stabilnego wzrostu. Z kolei w okresie po reformie poziom ryzyka w OFE był nieznacznie niższy niż w funduszach akcji polskich uniwersalnych i funduszach akcji polskich małych i średnich spółek, ale istotnie wyższych niż w funduszach akcji globalnych.

Porównane zostały również miary ryzyka specyficznego alfa i beta. Z analizy tej wynika, że OFE obarczone są podobnym ryzykiem co indeks rynkowy, dostarczają jednak wyższych stóp zwrotu.

Fundusze emerytalne wypadają nieźle także w porównaniu czasu potrzebnego na odrobienie straty po obsunięciu wartości kapitału. W okresie do reformy wypadły lepiej od funduszy mieszanych i stabilnego wzrostu – obsunięcia kapitału było mniejsze i szybciej odrobiły straty. Po reformie odnotowały niższy drawdown niż fundusze akcji polskich uniwersalnych, a straty odrobiły w tym samym czasie co one. Z kolei w porównaniu do funduszy akcji małych i średnich spółek miały zbliżone obsunięcie kapitału, ale wolniej odrabiały straty.

Czytaj także: Likwidacja OFE dopiero po wyborach w 2023 roku?

Wskaźniki nie oddają całości obrazu. Bardzo istotnymi obszarami oceny OFE są także kwestie portfelowe. Wśród nich nie sposób pominąć płynności oraz dywersyfikacji. Wniosek dotyczący OFE jest taki, że pod względem strukturalnym ich portfele spełniają wysokie standardy. Dzięki temu uczestnicy nie byli wystawiani na nadmierne ryzyko, wpływało to też korzystnie na samą efektywność zarządzania.

Fundusze emerytalne nie tylko skutecznie pomnażają kapitał, ale robią to bez nadmiernego ryzyka, w granicach, na jakie pozwala regulowana ustawowo restrykcyjna polityka inwestycyjna oraz kondycja rodzimego rynku kapitałowego.

– Ich profesjonalna i stabilna działalność to duża wartość nie tylko dla ich członków, ale także dla wszystkich interesariuszy rynku – komentuje Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.

W szerszym aspekcie bezpieczeństwa środków warto pochylić się także nad akcjonariatami instytucji zarządzających Otwartymi Funduszami Emerytalnymi. Stabilny i silny kapitałowo właściciel to atut, który cechuje OFE. OFE pełnią także istotną rolę na krajowym rynku kapitałowym. Otwarte Fundusze Emerytalne od momentu powstania w 1999 r. stanowiły jeden z filarów GPW, dostarczając jej regularnych napływów kapitału, a przez to napędzając gospodarkę. Sytuacja ta zmieniła się wskutek reformy z 2014 r., jednak wciąż OFE kontrolują akcjonariaty wielu krajowych spółek i stabilizują rodzimy rynek kapitałowy.

Pełna treść raportu Analiz Online „Profil zysku i ryzyka OFE na tle innych form oszczędzania” dostępna jest tutaj.