Od wydawcy – Polak potrafi?

Pan Bóg dał człowiekowi rozum nie tylko dlatego, że szczodry jest i łaskawy, i chciał, aby jego stworzenie mogło samodzielnie funkcjonować. Dał go przede wszystkim dlatego, aby mógł on myśleć. A myśleć, to znaczy wyciągać wnioski z tego, co się udało, a przede wszystkim z tego, co się nie udało, i odpowiednio zmieniać swoje postępowanie, korygować plany i zamierzenia.

Człowiek tymczasem trochę stwórcę zawodzi. Siebie zresztą chyba też. Najpierw, jak ten głupi zerwał i zjadł jabłko, jakby smaczniejszych owoców nie było. I wykopsali go anieli z raju. Potem co chwila robił, i robi nadal, samemu sobie wbrew. Czyżby myślenie aż tak trudne było?

Przyroda dostarcza mnóstwa dowodów na to, że mniej od nas rozwinięte stworzenia jakoś z tym myśleniem/zachowaniem sobie radzą. I gdy raz się sparzą, drugi raz po gorące nie sięgają. A my i owszem – co i raz. Osobliwie my, Polacy. I każde przestrogi zwykle za nic mamy. Już Jan Kochanowski, widząc to, pisał:

Cieszy mię ten rym: „Polak mądr po szkodzie”;
Lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie,
Nową przypowieść Polak sobie kupi,
Że i przed szkodą, i po szkodzie ...