Nowe otwarcia w starej perspektywie na B+R

Takie główne wnioski wypływają z raportu „Rynek B+R w Polsce – wsparcie działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw 2012/2013” przygotowanego przez Zespół Doradztwa Europejskiego EAST, działający w ramach międzynarodowej sieci Taxand oraz Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych.

Dynamiczny rozwój sektora B+R w Polsce

Według najnowszych danych z raportu Sektor Nowoczesnych Usług Biznesowych w Polsce, 2012 (1), liczba centrów badawczo-rozwojowych w Polsce wzrosła od kwietnia do grudnia 2011 z 77 do 93.

W  ostatnich latach powstały 54 parki technologiczne (przy czym część jest jeszcze w fazie przygotowawczej), 69 centrów transferu technologii oraz 182 klastry w Polsce. Od strony biznesu największy potencjał rozwoju wykazują takie branże, jak: motoryzacyjna, lotnicza, elektroniczna, telekomunikacyjna, IT, biotechnologiczna i biochemiczna, inżynierii medycznej i farmaceutycznej, budownictwa, robotyki i nanotechnologii.  Celem wsparcia ich dalszego rozwoju, a tym samym podnoszenia poziomu innowacyjności polskiej gospodarki, przygotowane zostały specjalne programy sektorowe, realizowane głównie przez NCBR.

Nowe inicjatywy dla innowacyjnych branż

W ramach nowych inicjatyw, skierowanych do wybranych branż największy budżet – w wysokości 1 mld PLN – przewidziany jest na program BLUE GAS (Polski Gaz Łupkowy), w drugiej kolejności na wsparcie sektora medycznego w ramach STRATEGMED (800 mln zł). Dużego budżetu mogą się też spodziewać projekty związane z branżą lotniczą, współfinansowane z programu InnoLot (500 mln zł na lata 2013-2017). Kolejnych 400 mln zł przewidziane jest na wsparcie projektów proekologicznych (GEKON), o które będzie się można ubiegać już od lutego 2013. W ramach projektu BRIdge: Badanie Rozwój Innowacje do dyspozycji jest  240 mln PLN, a InnoMed – 195 mln PLN. Większość z tych programów ma charakter pilotażowy, a pierwsze nabory rozpoczną się już wkrótce.

Środki krajowe na badania i rozwój dla dużych i małych

Do końca trzeciego kwartału 2012r. w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka zostało podpisanych 1027 umów o dofinansowanie projektów związanych z rozwojem działalności badawczo – rozwojowej (Działanie 1.4 PO IG, Działanie 4.2 PO IG, Poddziałanie 4.5.2 PO IG) oraz 893 umów o dofinansowanie projektów wdrażających innowacyjne rozwiązania (Działanie 4.1, Działanie 4.4.). Łączna wartość podpisanych umów na realizację projektów w obszarze B+R w ramach PO IG opiewa na kwotę  ponad 26 mld PLN (2), co praktycznie wyczerpało ich budżety.

Niezależnie jednak od funduszy unijnych, których dostępność w obecnym momencie jest ograniczona, przedsiębiorcy nadal mają możliwość ubiegania się o dostępne środki krajowe. W celu zachęcenia przedsiębiorców do podejmowania działalności B+R, samodzielnie lub we współpracy z sektorem naukowym, w ramach środków krajowych przewidziano wsparcie na prowadzenie prac B+R. Głównym dysponentem tych funduszy jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), które oferuje szereg zróżnicowanych możliwości współfinansowania działań B+R.  Przykładem jest  INNOTECH, który składa się z dwóch odrębnych komponentów – In-Tech i Hi-Tech. Ze względu na duże zainteresowanie przedsiębiorców, z całego budżetu 650 mln PLN w ramach tego programu  pozostała już niewielka pula do rozdysponowania w ostatnim konkursie planowanym w kwietniu 2013 r.

O dofinansowanie prac badawczo-rozwojowych można się też starać z krajowego Programu Badań Stosowanych, którego budżet na lata 2012-2017 został określony na 1,2 mld PLN. Warto też pamiętać o możliwości skorzystania z ulgi technologicznej, umożliwiającej odliczenie od podstawy opodatkowania CIT części wydatków związanych z nabyciem nowej technologii.

Co istotne, nadal, w ramach dwóch źródeł pomocy krajowej, można ubiegać się o wspieranie wydatków inwestycyjnych związanych z utworzeniem centrum B+R. Są to rządowy „Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki na lata 2011-2020”, z całkowitym budżetem w wysokości 727 mln PLN, oraz wsparcie w ramach Specjalnych Stref Ekonomicznych.

Wsparcie na realizację projektów z sektora B+R nadal dostępne jest w niektórych z 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). W każdym z nich przewidziane zostało co najmniej jedno działanie mające na celu wzrost innowacyjności lokalnego biznesu.

Premia za współpracę biznesu z nauką

Znaczna część instrumentów wsparcia działalności B+R nakierowana jest na zacieśnianie współpracy pomiędzy sektorem naukowym i sektorem przedsiębiorstw, tak, aby zapewnić transfer wiedzy i doświadczeń pomiędzy nauką i biznesem. Takie podejście umożliwia wykorzystanie opracowywanych przez sektor naukowy rozwiązań bezpośrednio w działalności przemysłowej przedsiębiorstw. W przypadku niektórych instrumentów istnieje możliwość samodzielnego składania wniosku o dofinansowanie (np. INNOTECH). Należy jednak podkreślić, że niekiedy nawet w przypadku tego rodzaju instrumentów, podejmowanie współpracy z sektorem naukowym jest dodatkowo premiowane i zwiększa szanse na uzyskanie wsparcia.

Tabela1: Zestawienie źródeł wsparcia z uwzględnieniem kluczowych kryteriów wejścia

Źródło: Opracowanie własne na podstawie  dokumentów źródłowych na temat poszczególnych programów.

Polska doskonałym miejscem dla działalności B+R – komentuje Anna Polak-Kocińska, Członek Zarządu Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych

Polska jest doskonałym miejscem do prowadzenia działalności badawczo – rozwojowej. Największym atutem Polski są jej mieszkańcy. Dobrze wykształcone i kompetentne kadry są magnesem dla inwestorów działających w wielu sektorach. Wysokie kwalifikacje, powszechna kultura edukacji – co dziesiąty student w Europie to Polak – i znajomość języków obcych stanowią doskonałą podstawę dla rozwoju ośrodków B+R.

Spośród inwestorów, z którymi Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych ma przyjemność współpracować dominują ci z sektora nowoczesnych usług oraz badań i rozwoju. Polska nie jest już dostawcą taniej siły roboczej lecz coraz częściej wykwalifikowanej kadry.  Zagraniczni inwestorzy to nie tylko nowy kapitał i miejsca pracy ale rónież transfer nowych technologii. Polscy przedsiębiorcy, idąc w ślady zagranicznej konkurencji, również zaczęli kłaść nacisk na wprowadzanie innowacji w swoich firmach. Tym samym konkurencyjność spółek działających w Polsce rośnie.

Perspektywa na przyszłość – komentuje Michał Gwizda, szef Zespołu Doradztwa Europejskiego EAST

Rosnące zainteresowanie ze strony przedsiębiorców widoczne było i jest w każdym konkursie. Świadczy to o tym, że potrzeba dofinansowania działalności badawczo-rozwojowej w Polsce jest ogromna. Wiele projektów, bez wsparcia unijnego czy też krajowego, nie zostałaby zrealizowania wcale lub tylko w ograniczonym zakresie. Wszyscy zatem oczekujemy kontynuacji w zakresie priorytetowego traktowania działalności badawczo-rozwojowej w najbliższych latach. Tym bardziej, że, jak zapowiada Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, wartości alokacji środków na wspieranie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw w latach 2014-2020 powinny wzrosnąć z 13,7% w obecnej perspektywie do 15,4% – 19% w kolejnej.

Pełny przegląd aktualnie dostępnych instrumentów wsparcia na inwestycje i działalność badawczo-rozwojową prezentuje najnowsza publikacja „Rynek B+R w Polsce – wsparcie działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw”, do pobrania na stronie PAIiIZ.

Źródło: Zespół Doradztwa Europejskiego EAST 
działający w ramach międzynarodowej sieci Taxand

(1) Związek Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL), Sektor Nowoczesnych Usług Biznesowych w Polsce, 2012

(2) http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/AnalizyRaportyPodsumowania/Strony/KSI_raporty.aspx