Nowa ustawa o obligacjach: Obligacje wieczyste

Dr Mariusz Zygierewicz jest dyrektorem
Zespołu Ekonomiczno-Regulacyjnego
w Związku Banków Polskich

W części banków spółdzielczych, które wyemitowały w przeszłości obligacje, zbliża się termin wykupu tych papierów, lub rozpoczyna się właśnie okres obowiązkowego stopniowego pomniejszenia kapitału własnego pozyskanego w drodze ich emisji. Pojawia się zatem problem zastąpienia tego kapitału, lub koniecznego ograniczenia zakresu działalności banków w celu jej dostosowania do wyposażenia kapitałowego.

Nowa ustawa nie wprowadziła zmian zapisów prawa bankowego czy ustawy o bankach spółdzielczych natomiast rozszerzyła zakres przedmiotowy emisji obligacji. Interesujące mogą być w szczególności obligacje wieczyste, niepodlegające wykupowi i uprawniające obligatariusza do otrzymywania odsetek przez czas nieoznaczony. Mimo nazwy „wieczyste”, obligacje mogą jednak w określonych przypadkach zostać wykupione przez emitenta, jeśli taka opcja zostanie zawarta w warunkach emisji. Wykup nie może jednak nastąpić wcześniej niż po upływie pięciu lat. Możliwości emisji takich obligacji muszą być jednak skonfrontowane z wymogami ostrożnościowymi w zakresie możliwości zaliczania do funduszy własnych banków.

Nowe zasady wyznaczania kapitałów własnych banków określa dyrektywa CRD IV, a przede wszystkim rozporządzenie CRR. Po ostatnim kryzysie na rynkach finansowych, regulatorzy międzynarodowi zdecydowali się na wyraźne zaostrzenie wymogów jakościowych wobec kapitałów własnych banków. Efektem tego było dokonanie w rozporządzeniu CRR nowego podziału funduszy własnych banków na kapitał tier I i kapitał tier II, w miejsce poprzednio stosowanego podziału na kapitał podstawowy i uzupełniający. Kapitał tier I został dodatkowo podzielony na kapitał podstawowy i dodatkowy tier I. W przypadku kapitału pozyskanego w drodze emisji obligacji można zastanawiać się tylko nad ewentualną możliwością zaliczania takiego kapitału do dodatkowego tier I lub do tier II. Z pewnością nie będzie można zaliczyć go do kapitału podstawowego tier I, gdyż pozycje kapitału podstawowego tier I zostały wyraźnie wymienione w rozporządzeniu i odnoszą się one do środków pozyskanych w drodze emisji określonych instrumentów kapitałowych i zatrzymania zysków. Ideą zasadniczą jest, że pozycje i instrumenty w kapitale podstawowym tier I są bezzwrotne, co spowodował...