Norwegia płaci za dostęp do rynku UE, a Polska jest największym beneficjentem Funduszy Norweskich

Norwegia płaci za dostęp do rynku UE, a Polska jest największym beneficjentem Funduszy Norweskich
Fot. stock.adobe.com/Tomasz Zajda
Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter
Niefortunna wypowiedź premiera Mateusza Morawieckiego, który wezwał Norwegię do podzielenia się nadzwyczajnymi zyskami z drożejącej ropy i gazu spotkała się z reakcją norweskich polityków i mediów, pisze Witold Gadomski.

Sekretarz stanu w norweskim MSZ  Eivind Vad Petersson zwrócił uwagę, że zwiększone przychody z ropy i gazu trafiają głównie do Norweskiego Państwowego Funduszu Emerytalnego ( Statens pensjonsfond).

Historia Funduszy Norweskich

Choć w wyniku wojny na Ukrainie wzrosły dochody z ropy naftowej, to wartość funduszu spadła w wyniku bessy na rynkach światowych. Politycy norwescy przypomnieli też, że Polska jest beneficjentem tzw. Funduszy Norweskich i Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Fundusze te zostały utworzone w 1994 roku. Początkowo w ich tworzeniu  partycypowały Austria, Finlandia i Szwecja, które opuściły Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) i w 1995 roku dołączyły do EWG, dzisiejszej Unii Europejskiej.

W EFTA pozostały: Norwegia, Islandia, Lichtenstein i Szwajcaria. Ten ostatni kraj nie jest członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego i nie finansuje funduszy.

Co Polska dostała od Norwegii?

Głównym sponsorem obu funduszy jest Norwegia, która w całości finansuje Fundusze Norweskie i w 94 proc. Fundusze EOG. Na Islandię przypada 5 proc., a na Lichtenstein 1 proc.

Środki z funduszy przeznaczane są dla uboższych krajów Unii Europejskiej. W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE mimo że nie są jej członkami.  

W Polsce za koordynację Funduszy Norweskich i Funduszy EOG odpowiada Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej

W latach 2014-2021 alokacja Funduszy EOG wyniosła 1492,9 mln euro, z czego na Polskę przypadło 397,8 mln euro, a Funduszy Norweskich 1208,9 mln euro, w tym 411,5 mln euro otrzymała Polska.

Norwegia w 11 programach UE

W latach 2021-2027 Norwegia uczestniczy w jedenastu programach unijnych, w tym w:

– Horyzont Europa –  program UE na rzecz badań naukowych i innowacji

– Erasmus+  – nowy program edukacyjny UE

– Program kosmiczny UE

– Europejski Fundusz Obronny

– Program rynku wewnętrznego, którego celem jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego i  wzmocnienie konkurencyjności firm w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw.

W Polsce za koordynację Funduszy Norweskich i Funduszy EOG odpowiada Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Poszczególne programy Funduszy są wprowadzane między innymi przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Dzięki wsparciu funduszy norweskich do tej pory dofinansowanie uzyskało ponad 840 projektów, wybranych z ponad 3300 wniosków, zgłoszonych w 38 otwartych naborach.

Źródło: aleBank.pl