NIK o wykorzystaniu pożyczki z Banku Światowego
Mobilizacja aktywności społecznej, powstanie 806 organizacji pozarządowych i 1069 grup nieformalnych oraz podniesienie skuteczności w pozyskiwaniu środków na działania integracji społecznej, to główne efekty realizacji Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich, finansowanego ze środków pożyczki Banku Światowego kwotą ponad 70 mln euro. Nie udało się natomiast zbudować za pieniądze z Banku Światowego w pełni wydolnych systemów informatycznych w KRUS.
Wdrożenie Programu miało na celu ograniczenie narastania dysproporcji w rozwoju gmin. Do udziału w Programie wytypowano 500 gmin wiejskich (z 13 województw) znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji, głównie takich, które nie sprostały wymaganiom obecnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych. Uczestnictwo w Programie miało pozwolić im na nadrobienie dystansu rozwojowego oraz wzmocnienie integracji społecznej na ich terenie. Działania w ramach Programu realizowane były w formie warsztatów, kursów czy przedsięwzięć plenerowych, w takich dziedzinach, jak np. tradycyjne rzemiosło artystyczne, śpiew i taniec ludowy, zajęcia muzyczne, plastyczne, filmowe, sportowe, nauka grafiki komputerowej, czy języków. W działaniach tych brały udział osoby w podeszłym wieku, dzieci, młodzieży oraz całe rodziny. Co ważne, realizatorami działań były lokalne organizacje czy stowarzyszenia, wyłonione w trybie konkursowym.
Realizacja Programu przyniosła trwałe rezultaty w ponad 90% uczestniczących w nim gmin, w których zainicjowane przez Program działania są w różnych formach kontynuowane. Efektem realizacji Programu było również podniesienie sprawności gmin w pozyskiwaniu środków ze źródeł zewnętrznych na realizację zadań z zakresu integracji społecznej oraz w planowaniu i tworzeniu gminnych strategii rozwiązywania problemów społecznych.
Niepowodzeniem zakończyła się realizacja Programu w KRUS. Kasa nadal nie dysponuje w pełni wydolnym systemem informatycznym, choć od 2006 roku wydała na niego całość przyznanych na ten cel środków (ponad 27 mln. euro) z pożyczki z Banku Światowego. Kolejny – już trzeci – termin zakończenia prac przewidziany jest na koniec 2012 roku.
Nowy spójny system informatyczny miał być gotowy w 2009 roku i poprawiać skuteczność pracy KRUS oraz integrować dotychczas funkcjonujące systemy. Rzeczywistość jest inna – terminy zakończenia inwestycji dwukrotnie przekładano, a dotrzymanie kolejnego terminu – koniec 2012 roku – w ocenie NIK na podstawie dotychczasowego zaawansowania prac – jest mocno wątpliwe. Z trzech zaplanowanych systemów nie działają dwa kluczowe: zarządzania (obejmujący podsystemy zarządzania finansowego, zasobami ludzkimi, płacami, zamówieniami i środkami trwałymi) oraz system długoterminowej archiwizacji danych. Działa tylko system automatyzacji pracy.
Zdaniem NIK projekt był od początku źle zarządzany przez KRUS oraz brakowało spójnej koncepcji realizacji całości. W efekcie panował chaos i opóźnienia. Procedura przetargowa dla systemu zarządzania trwała półtora roku, a wykonawca nie zapewnił wymaganej jakości prac. Nadal trwa instalowanie systemu archiwizacji. W tym przypadku procedurę przetargową powtarzano dwa razy, gdyż jedyna oferta przekraczała szacowany budżet zadania.
Niezadowalające okazały się również działania Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w zakresie upowszechniania wyników Programu – nie przeprowadzono, wynikającej z umowy pożyczki, ogólnokrajowej kampanii w obszarze integracji społecznej, a także kampanii mającej na celu poinformowanie opinii publicznej o zmianach zachodzących w KRUS.
NIK zwróciła jednocześnie uwagę, że Program był realizowany w sposób przewlekły, co z jednej strony wynikało z jego niewłaściwego przygotowania, z drugiej zaś z konieczności równoczesnego stosowania procedur Banku Światowego i krajowych. Wymagało to opanowania i stosowania przez uczestników Programu skomplikowanych procedur Banku, w tym finansowych, w zasadzie na potrzeby tylko jednego projektu. Zdaniem NIK wskazuje to na konieczność bardziej przemyślanego doboru źródła finansowania dla realizacji takich projektów w przyszłości.
Zgodnie z umową pożyczki z Bankiem Światowym obowiązkiem NIK było przeprowadzenie audytu finansowego Programu oraz wydanie poświadczenia prawidłowości realizacji wydatków. W wyniku przeprowadzonej kontroli NIK wydała pozytywną opinię o wiarygodności i rzetelności sprawozdania finansowego Programu za lata 2010-2012 oraz oceniła pozytywnie, z niewielkimi zastrzeżeniami, prawidłowość realizacji wydatków ze środków pożyczki.
Źródło: NIK
