Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Kryptowaluty – świat rozproszonych finansów

Rynek kryptowalut jest rynkiem globalnym i charakteryzuje się dużą zmiennością – w lutym 2023 r. jego kapitalizacja oceniana była na 1,12 bln USD, choć zaledwie w listopadzie przełomowego dla tego rynku roku 2021 osiągała blisko 3 bln USD. Około 45% użytkowników kryptowalut ankietowanych na przełomie roku 2021 i 2022 deklarowało, że po raz pierwszy zainwestowało w kryptowaluty właśnie w 2021 r.

Inwestycja wysokiego ryzyka

Zmienność wartości kryptowalut jest o wiele większa niż walut fiat, złota czy największych indeksów giełdowych, co powoduje, że są one obecnie inwestycją bardzo wysokiego ryzyka (Auer, Farag, i in., 2022). Wynika to m.in. z tego, że rynek kryptowalut wciąż nie jest zbyt duży, a monety spoza pierwszej dziesiątki pod względem kapitalizacji rynkowej mają umiarkowaną płynność. Kryptowaluty są bardzo podatne na spekulacje i bardzo mocno reagują na zmiany w branży. Wahania ich wartości powodują, że nie zyskują one dużej popularności jako środek płatniczy. Z tych samych powodów kryptowaluty nie są stosowane do wycen czy obliczania wskaźników ekonomicznych (Auer, Cornelli, i in., 2022).

Jednocześnie obroty najpopularniejszych monet, np. bitcoin, tether, czy ethereum sięgają miliardów dolarów na dobę. Tether jest popularny, ponieważ jest to tzw. stabilna moneta (stable coin), której kurs jest powiązany z dolarem amerykańskim. Natomiast bitcoin jest najlepiej zaadoptowany na rynku, ponieważ jest najlepiej rozpoznawalną i pierwszą powstałą kryptowalutą. Ether to nazwa kryptowaluty opartej na blockchain Ethereum, która nie ma ograniczenia podaży, więc może podlegać inflacji. Niemal od początku istnienia, bo od 2016 r., niezmiennie znajduje się na drugim miejscu pod względem kapitalizacji rynkowej.

W ostatnich dwóch latach zaobserwować można ogromny wzrost liczby poszczególnych kryptowalut i tokenów: z 4154 dostępnych na początku 2021 r., do ponad 22 tys. w styczniu 2023 r., przy czym część projektów upada lub jest wycofywana z rynku. Monety spoza pierwszej dziesiątki pod względem kapitalizacji rynkowej mają umiarkowaną płynność. Liczbę użytkowników kryptowalut szacuje się na ok. 1 mld, jednak należy pamiętać, że liczone są tutaj również osoby, które inwestują bardzo małe kwoty i nie zawierają wielu transakcji. Większość użytkowników kryptowalut stanowią młodzi mężczyźni, jednak udział innych grup stale rośnie (zwłaszcza udział kobiet). Kryptowaluty są szczególnie popularne w krajach dotkniętych hiperinflacją: aż 59% ankietowanych w Ameryce Łacińskiej i 58% w Afryce uważa, że kryptowaluty to pieniądz przyszłości (dla porównania w USA jest to tylko 23% ankietowanych, a w Europie niecałe 20%).

Główne rodzaje podmiotów działających na rynku kryptowalut

1) Platformy wymiany kryptowalut

• tradycyjne giełdy kryptowalut – pełnią rolę pośrednika między kupującymi i sprzedającymi, którzy zawierają transakcje po cenie rynkowej, pobierając prowizję od każdej transakcji. Część z nich umożliwia również wymianę walut fiat na kryptowaluty;
• brokerzy – sprzedają i kupują kryptowaluty po cenie, którą proponuje broker (jest to zwykle cena rynkowa powiększona o marżę brokera);
• platformy wymiany bezpośredniej – pozwalają na transakcje P2P(peer-2-peer), nie korzystają z cen rynkowych, a z ustalonych między stronami (zazwyczaj narzuconych przez sprzedających). Jest to zazwyczaj rozwiązanie mniej korzystne dla kupujących, ale ...