Makrootoczenie: W poszukiwaniu właściwego modelu

Sławomir Nahotko

Do tej pory nikt jednak nie pokusił się o opisanie całości zjawisk mających wpływ na równowagę gospodarczą. Czyż można się temu dziwić, skoro nie znalazły się one także w sejmowym wystąpieniu ministra finansów? Brakuje zwłaszcza informacji dotyczących:

• struktury realizowanych robót publicznych i zamierzeń w tym zakresie. Nie wia-domo, ile przeznaczono tam na nakłady na mistrzostwa Europy w piłce nożnej w 2012 r., ile na budowę autostrad, ile dla samorządów;
• struktury długu publicznego, w tym „długu gierkowskiego” i prywatyzacyjnego, wewnętrznego i zewnętrznego. Jest to zagadnienie istotne, jak się bowiem okazało, prywatyzację majątku narodowego przeprowadzono tak, że zamiast dochodów po-wstał duży dług państwowy. Z kolei dług gierkowski nadal istnieje, mimo że był już umarzany;
• dynamiki produkcji i sprzedaży. Nie jest ona znana w różnych jednostkach miar i przekrojach;
• struktury eksportu i importu, z uwzględnieniem wymogów bezpieczeństwa i ukła-dów imperialnych;
• inwestycji i oszczędności ludności;
• dochodów i wydatków budżetu państwa.

Jest luka informacyjna

Nie publikuje się także danych dotyczących mnożnika inwestycyjnego, mnożnika zatrudnienia, a także skłonności do konsumpcji. Informacje te trudno uzyskać z bazy danych Ministerstwa Finansów czy Głównego Urzędu Statystycznego. Występuje więc tzw. luka informacyjna, a rząd, mówiąc o gospodarce, posługuje się takimi pojęciami jak kryzys czy spowolnienie. Rząd, którego minister finansów jest profesorem ekonomii, nawet nie wspomina, że kiedyś już opracowano teoretyczne podstawy interwencjonizmu państwowego. I nie szuka znanych przecież jego środków, do których zalicza się choćby:

• bezpośrednie finansowanie niektórych inwestycji gospodarczych z kasy państwo-wej – np. budowy autostrad;
• „ratowanie” upadających przedsiębiorstw przez preferencyjne kredyty, oddłużanie i ewentualne przejmowanie upadłych na własność skarbu państwa;
• bezpośrednie dotacje do nierentownej produkcji lub usług;
• skupowanie przez państwo nadmiaru niektórych towarów i ich późniejsze sprze-dawanie w celu utrzymania stałego poziomu cen;
• aktywność państwa w grze na rynkach finansowych – posiadanie pakietów akcji wybranych przedsiębiorstw oraz emisja własnych papierów wartościowych (np. ob-ligacji);
• bezpośrednia interwencja w rynek walutowy – polegająca np. na utrzymaniu kursu własnej waluty przez wykupywanie obcych walut na rynku wewnętrznym;
• wprowadzanie monopolu państwowego w niektórych sektorach gospodarki – np. produkcji mocnych alkoholi

• regulacja rynku poprzez wprowadzanie systemu koncesjonowania niektórych form działalności gospodarczej w celu obrony słabszych podmiotów przed silniej-szymi;

• płynną regulację podstawowych stóp procentowych, nie wynikającą z bezpośred-niej podaży pieniądza na rynku, lecz przeciwnie – zapobiegającą potencjalnym, niekorzystnym zjawiskom na rynku;
• wpompowywanie pieniędzy na rynek poprzez pomoc socjalną (np. zasiłki dla bez-robotnych);
• stosowanie systemu podatkowego, którego celem jest nie tylko pozyskiwanie środków do budżetu państwa, ale także regulacja rynku – choć...