Kredyt bankowy nadal najczęstszą formą finansowania zewnętrznego wśród przedsiębiorstw

Kredyt w banku wymieniany jest jako najbardziej powszechne zewnętrzne źródło finansowania działalności przedsiębiorstw przez 48% średnich firm (roczne obroty w przedziale 3,6 mln – 30 mln zł) oraz 37% mikro i małych przedsiębiorstw (obroty do 3,6 mln zł). Zdecydowana większość przedsiębiorstw z obu segmentów – 89% – w finansowaniu swojej działalności w dalszym ciągu preferuje wykorzystanie środków własnych – wynika z badania „Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa o usługach finansowych”, zrealizowanego w drugim kwartale przez CBM INDICATOR we współpracy z Warszawskim Instytutem Bankowości i Związkiem Banków Polskich.  Badanie zostało przeprowadzone wśród przeszło 1210 polskich przedsiębiorców metodą indywidualnych zestandaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych.

– Kredyt bankowy nadal pozostaje najważniejszym źródłem finansowania zewnętrznego dla polskich przedsiębiorców, a wartość kredytów udzielonych przedsiębiorcom z segmentu MŚP przez banki po raz pierwszy w historii przełamała barierę 200 mld zł, osiągając na koniec kwietnia br. wartość 201 mld zł. Jednocześnie kredyt bankowy jest najłatwiejszą do pozyskania formą finansowania zewnętrznego. Nie ma także w Polsce większego zewnętrznego źródła finansowego, także publicznego, dla MŚP. Ale jest szereg zagrożeń, które mogą w przyszłości ograniczyć strumień finansowania kredytowego – mówi Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich.

W 2017 roku odnotowano znaczy wzrost korzystania z kredytu inwestycyjnego. Zgodnie z wynikami badania blisko połowa  (44%) średnich firm oraz blisko jedna trzecia mikro i małych firm korzysta z kredytu inwestycyjnego, co oznacza w przypadku średnich firm 2-krotny wzrost, a w przypadku mikro i małych firm 2,5-krotny wzrost liczby firm korzystających z tego rodzaju kredytu bankowego porównaniu z 2015 rokiem. Dodatkowo co trzecia średnia firma oraz co piąta mikro i mała firma korzysta z kredytu obrotowego w formie odnawialnej lub nieodnawialnej.. Przedsiębiorcy coraz lepiej oceniają dostępność kredytów bankowych – blisko 57% średnich firm i 44% mikro i małych firm pozytywnie ocenia możliwość zaciągnięcia kredytu bankowego, a jedynie co dziesiąta firma negatywnie postrzega widzi trudności w dostępie do tego źródła finansowania. Jako znaczące źródła finansowania mikro, małych i średnich firm wymienić należy także leasing, pożyczki rodzinne, kredyt kupiecki oraz kredyty konsumpcyjne dla osób fizycznych.

Mimo, że zdecydowana większość badanych przedsiębiorstw – odpowiednio 78% mikro i małych firm oraz 84% średnich firm odnotowała w ubiegłym roku zyski, przedsiębiorcy nie są skłonni do odkładania nadwyżek finansowych. Połowa mikro i małych oraz przeszło jedna trzecia średnich firm zatrzymuje wolne środki na rachunku nie lokując ich. Natomiast co trzecia mała firma i co piąta średnia firma nie posiada wolnych środków. Jedynie co piąta mała firma lokuje wolne środki finansowe, natomiast w przypadku średnich firm, lokowanie wolnych środków finansowych jest dwukrotnie częstsze. W bieżącym roku najbardziej popularne kierunki lokowania wolnych środków finansowych to: krótkoterminowe złotowe (do 30 dni) oraz lokaty bankowe złotowe średnioterminowe (od 1 do 6 miesięcy).

– Lokowanie nadwyżek finansowych w zdecydowanej większości przypadków ma miejsce w banku podstawowym, zwłaszcza wśród mikro i małych firm, natomiast co piata średnia firma lokuje wolne środki również w innych instytucjach finansowych. Wartym uwagi jest, to że aż połowa badanych właścicieli mikro i małych firm przyznała, że wolne środki w ich firmach pozostają na rachunku bieżącym – komentuje prof. Jan Garlicki, Dyrektor Generalny Centrum Badań Marketingowych INDICATOR, autor badań.

Spośród badanej populacji  24% średnich oraz 12% małych przedsiębiorstw skorzystało ze środków Unii Europejskiej w finansowaniu swojej działalności. Przeważająca większość firm, które posiłkowały się środkami z Unii Europejskiej przy realizacji projektu – odpowiednio 85% średnich  oraz 75% mikro i małych – przyznaje, iż bez wsparcia środkami unijnymi projekt nie zostałby zrealizowany lub zrealizowany w mniejszym zakresie. Ponad połowa zarówno mikro i małych jak i średnich przedsiębiorstw informuje, iż wsparcie unijne zostało przeznaczone na cel inwestycyjny, w przypadku zaś co trzeciej firmy wsparcie to wykorzystano także na finansowanie działalności bieżącej.

Z badań również wynika, że nadal wielu przedsiębiorców z segmentu MSP potrzebuje dodatkowej, dedykowanej informacji nt. funduszy UE. Większość z tych, którzy jeszcze nie skorzystali ze środków unijnych uzasadnia to brakiem takiej potrzeby lub zniechęceniem barierami związanymi z dostępem do tych środków. Spośród  barier zaś wymieniane są: zawężenie profilu tematycznego nowych programów, biurokracja i  skomplikowane procedury oraz czasochłonność obsługi dotacji w firmie.

Zarządzający finansami mikro, małych i średnich firm najczęściej czerpią informacje o produktach i usługach bankowych bezpośrednio od pracowników banków, za pośrednictwem internetowych stron banków, od znajomych, bądź reklam internetowych bądź innych stron www. Wybór banku przez tych przedsiębiorców jest warunkowany przede wszystkim: zakresem oferty, wysokością prowizji i opłat oraz  warunkami i kosztami prowadzenia rachunku bieżącego. Zgodnie z wynikami badania, ogólny poziom ubankowienia mikro, małych i średnich przedsiębiorstw mierzony skalą wykorzystania 10 najbardziej popularnych produktów bankowych wskazuje, że ten segment rynku w dalszym ciągu ma bardzo duży potencjał wzrostowy, przy czym warto zaznaczyć, że poziom ubankowienia firm średniej wielkości jest przeciętnie wyższy niż przedsiębiorstw o niższych obrotach. Najbardziej popularne produkty w obu segmentach to przede wszystkim rachunek bieżący, przelewy i wypłaty z bankomatów, karty płatnicze i obsługa kasowa.

Zapytani o to, jakie dodatkowe usługi lub produkty przedsiębiorcy byliby skłonni zakupić za pośrednictwem banku, respondenci w obu segmentach najczęściej wskazywali na doradztwo w zakresie wykorzystania i rozliczania przyznanej pomocy ze środków UE oraz porady prawne.

Według badania najbardziej preferowanym kanałem komunikacji i rozliczeń z bankami jest Internet, w tym elektroniczny system dostępu do rachunku bankowego i pakietu usług umożliwiający bezpośrednie operacje bankowe. Ponadto bezpieczeństwo tego kanału komunikacji zostało wysoko ocenione w obu segmentach firm.

ZBP