Konkurencja, najważniejszy element gospodarki rynkowej

Koch Industries, Inc. to amerykańska korporacja, kontrolująca kilkadziesiąt spółek w 70 krajach i zatrudniająca 130 tys. pracowników. Jej spółki zależne są zaangażowane w przemysł naftowy, chemiczny, energetykę, produkcję nawozów i wiele innych branż. Z rocznymi przychodami przekraczającymi 100 mld dolarów Koch Industries jest drugą największą firmą prywatną (czyli nie notowaną na giełdzie) w Stanach Zjednoczonych.

Jak tysiąc dolarów zamienić przez 60 lat w 5 mln dolarów

Jej prezesem i CEO jest 85-letni Charles G. Koch, którego książka „Dobry zysk” ukazała się właśnie w Polsce, wydana przez Studio EMKA przy współpracy Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Koch przedstawia w niej historię swojej kariery biznesowej, a przede wszystkim sposób zarządzania, dzięki któremu firma, warta w 1961 roku 21 mln dolarów, dziś jest wyceniana na 100 mld. 1000 dolarów zainwestowane na początku lat 60. XX wieku w Koch Industries dałoby dziś 5 mln dolarów.

Konkurencja to najważniejszy element gospodarki rynkowej

Sposób zarządzania korporacją, który przyniósł sukces Koch nazywa Market-Based-Management, czyli zarządzaniem według zasad rynkowych.

Jest przeciwny ingerencji rządu w działanie gospodarki, a także subsydiom, które sprowadzają się do tego, że urzędnicy lub politycy odpowiednio zmotywowani przez lobbystów, wskazują, która spółka powinna wygrać w konkurencji.

Koch uważa, że konkurencja to najważniejszy element gospodarki rynkowej. Wygrywa w niej firma, która najlepiej rozpozna potrzeby klientów i stworzy dla nich największą wartość.

Zysk, który taka firma osiąga, Koch nazywa „dobrym zyskiem”, w przeciwieństwie do zysków osiąganych poprzez wpływy polityczne, nieetyczne praktyki,  oszustwa podatkowe, czy naciąganie klientów.

Opisuje jak podczas zebrania zarządu Koch Industries w latach 70. omawiano umowę na pozyskiwanie ropy naftowej, która była nadzwyczaj korzystna dla spółki. Kilku członków zarządu zaczęło żartować jak przechytrzyli klienta.

Ówczesny prezes Sterling Varner zareagował wybuchem: „Przestańcie, klienci to nasi przyjaciele. To im zawdzięczamy, że firma działa”.

Charles Koch jest admiratorem wielkich ekonomistów, wskazujących, że fundamentem dobrobytu jest wolność, poszanowanie własności prywatnej i rządy prawa. Jest też zwolennikiem koncepcji kreatywnej destrukcji Josepha Schumpetera.

Postęp techniczny i zmiany cywilizacyjne powodują, że nowe produkty i technologie wypierają starsze. Firmy, które nie zauważą na czas zmian tracą i upadają, ale gospodarka się rozwija, a społeczeństwo bogaci.

Takie poglądy sprawiły, że Charles Koch finansuje i wspiera  organizacje promujące wolną przedsiębiorczość. W 1977 roku był współzałożycielem Cato Institute, jest członkiem zarządu  Mercatus Center, think tanku zorientowanego na rynek na Uniwersytecie George’a Masona. Finansował prace badawcze ekonomistów, laureatów nagrody im. Alfreda Nobla – Jamesa Buchanana i Friedricha Hayeka.

„Dobry zysk osiąga się dzięki Przedsiębiorczości z Zasadami – poprzez pomaganie ludziom w poprawianiu poziomu życia” – pisze w swej książce. „Nie wiąże się to w umniejszeniu dobrobytu innych, ale polega na dodawaniu do tego dobrobytu poprzez wzajemnie korzystne, dobrowolne transakcje, oparte na poszanowaniu tego, co ceni klient”

Charles G. Koch, Dobry zysk, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2020