Kolejny udany rok w finansowaniu polskich firm przez sektor bankowy

ZBP podsumował wyniki programów: Gwarancji de minimis, Kredyt na innowacje technologiczne oraz programu wieloletniego na rzecz instrumentów finansowych UE w Polsce.

W 2018 roku łącznie w ramach tych programów 314 banków obsłużyło 22 tys. przedsiębiorców, udzielając prawie 21 mld złotych preferencyjnego kredytu. Łączna wartość kredytu udzielonego w ramach ww. programów od (początku ich uruchomienia do k. 2018 roku) wyniosła ponad 120 mld złotych i trafiła do 164 tys. przedsiębiorców. Opisane programy są przykładem udanego mariażu sektora publicznego i prywatnego na rzecz rozwoju polskiej gospodarki.

Gwarancje de minimis

Polskie banki w ramach największego programu gwarancyjnego (Program Gwarancji de minimis) w Polsce i jednego z największych w Europie, udzieliły do końca 2018 r. prawie 98 mld zł kredytu 143,5 tys. przedsiębiorców.

Na koniec 2018 r. w programie brało udział 314 banków, które w tymże roku  udzieliły 18,1 mld złotych preferencyjnego kredytu.

Sektor bankowy realizuje powyższe działania w ramach w ramach rządowego Programu „Wspieranie przedsiębiorczości z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego”, którego kluczowym elementem jest program gwarancji de minimis. Gwarancje te  mają na celu poprawę dostępu do finansowania dla sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw i zapewnienie oferty powszechnie dostępnych zabezpieczeń wspierających powstawanie i rozwój przedsiębiorstw.

Gwarancja de minimis to jedna z form zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego dla mikro, małego lub średniego przedsiębiorcy (MŚP). Klienci banków uzyskują dzięki temu programowi przede wszystkim większą dostępność do kredytu (dla klientów z krótką historią kredytową lub nie posiadających wystarczającego majątku na zabezpieczenie kredytu), w tym obniżenie kosztów zabezpieczenia i kredytu, ale również oszczędzają czas (wszystkie formalności załatwiane są w banku kredytującym).

Brak wystarczających zabezpieczeń nie musi być barierą w uzyskaniu finansowania

Efekty działania programu są już widoczne. Z badań przeprowadzonych na zlecenie ZBP w 2018r. wynika, że obecnie tylko 16% MŚP poszukujących finansowania zewnętrznego uznaje brak wystarczających zabezpieczeń kredytowych jako poważną barierę w dostępie do finansowania.

Z badań BGK wynika zaś, że w 2018 r. ponad polowa (54%) klientów banków, którzy skorzystali z gwarancji de minimis nie otrzymałaby kredytu w ogóle lub w oczekiwanych wysokości i czasie, co uniemożliwiłoby im nie tylko kontynuowanie działalności gospodarczej, ale przede wszystkim wzrost.

Kredyt na innowacje technologiczne

Innym wartym uwagi programem publicznym, w którym sensownie połączono potencjał banków prywatnych z zachętą publiczną dla inwestora innowacyjnego jest Kredyt na innowacje technologiczne.

Na koniec 2018 roku 137 banków (komercyjnych i spółdzielczych) uczestniczyło w tym programie wsparcia innowacji w sektorze polskich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Instrument jest dokładnie elementem Programu Operacyjnego „Inteligentny Rozwój”, współfinansowanego ze środków UE oraz krajowych i polega na możliwości spłaty (tzw. premii technologicznej) przez Bank Gospodarstwa Krajowego części kredytu udzielonego przez bank prywatny, przeznaczonego na zakup lub wdrożenie własnej nowej technologii oraz uruchomienie na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych, w stosunku do dotychczas wytwarzanych na terytorium Polski, towarów, procesów lub usług przez klienta bankowego.

Jak wynika z badań ZBP i Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową kredyt technologiczny jest nadal najlepiej ocenianą zarówno przez klientów banków, jak i same banki, formą wsparcia innowacyjnego przedsiębiorców. Stanowi on dowód na realne zaangażowanie w rozwój innowacyjności przedsiębiorstw przez polski sektor bankowy.

W ramach aktualnej edycji programu (2014-2018) banki przyjęły od przedsiębiorców prawie 1700 wniosków projektowych o łącznej wartości 11,8 mld złotych, w tym na ok. 8 mld złotych oczekiwanego kredytu. 616 najlepszych projektów otrzymało już wsparcie w postaci 1,7 mld złotych premii technologicznej.

Doskonały wynik banków spółdzielczych

Warto zwrócić tu uwagę na doskonałe wyniki bankowości spółdzielczej (prawie 15% wszystkich zaakceptowanych projektów). W 2018 roku banki udzieliły ponad 250 mln złotych kredytu dla 53 innowacyjnych projektów przedsiębiorców oraz przyjęły wnioski kredytowe na prawie 1 mld złotych dla nowych projektów.

Historie sukcesu klientów banków, którzy skorzystali z kredytu technologicznego można odnotować w takich branżach jak energetyka, przemysł kosmiczny, motoryzacyjny, biotechnologia, farmacja czy elektronika.

Programy zarządzane przez Komisję Europejską

Polskie banki uczestniczą także chętnie w programach publicznych zarządzanych i finansowanych bezpośrednio przez Komisję Europejską.

Lokomotywą wdrożenia unijnych instrumentów finansowych dla sektora biznesowego pozostaje nadal sektor bankowy. Mowa tu o instrumentach finansowych (gwarancyjnych, pożyczkowych i kapitałowych) dystrybuowanych przez banki, a finansowanych z tzw. programów ramowych UE, bezpośrednio przez Komisję Europejską i Grupę EBI.

Polskie banki aby uzyskać w/w wsparcie akcji kredytowej dla klientów, musiały wcześniej pokonać konkurentów branżowych w międzynarodowej rywalizacji o ww. środki publiczne. Do końca 2018 r. w programach ramowych UE systemowo uczestniczyło 96 polskich banków (w tym 77 b. spółdzielczych oraz BGK) oraz 8 niebankowych instytucji finansowych (np. leasingowych). Instytucje te obsługują łączny portfel prawie 9,7 mld zł preferencyjnego finansowania dla przedsiębiorców.

Rekordowy rok 2018

W latach 2014-2018 r. z oferty tej skorzystało prawie 20 tys. firm, w tym w 2018r. ok. 4000. Rok 2018 r. należy ocenić jako rekordowy pod względem pozyskanego i uruchomionego przez polskie instytucje finansowe wsparcia dla biznesu (ponad 6 mld zł).

Większość aktualnie realizowanych w Polsce przez sektor bankowy instrumentów UE objęta jest także Planem Inwestycyjnym dla Europy (tzw. Planem Junckera). Według danych Komisji Europejskiej Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce państw unijnych najlepiej wykorzystujących program.

Wdrażanie instrumentów finansowych programów ramowych UE w Polsce wspiera Krajowy Punkt Kontaktowy przy Związku Banków Polskich. KPK działa na podstawie umowy Programu Wieloletniego „Udział Polski w Programie na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME) oraz w instrumentach finansowych programów UE wspierających konkurencyjność przedsiębiorstw, w latach 2015-2021”, realizowanego przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii i PARP.

Bezpieczeństwo środków publicznych

Polskie banki nie pozostają także bierne ws. bezpieczeństwa środków publicznych. Od połowy 2018 r. przy ZBP funkcjonuje specjalny Zespół ds. wymiany informacji w celu przeciwdziałania wyłudzeniom środków UE, który został powołany przez Związek Banków Polskich na wniosek Ministra Inwestycji i Rozwoju, w związku z powstaniem zagrożenia związanego z próbami wyłudzeń środków publicznych za pomocą aplikacji kredytowych.

Do prac w Zespole sektor bankowy skierował ponad 70 osób. W efekcie wspólnych działań autoryzowane instytucje publiczne skierowały do banków kilkaset zapytań weryfikujących. W ich wyniku zapobiegnięto wielu wyłudzeniom.

Pamiętajmy, że Polska jest największym beneficjentem  unijnych funduszy. Do końca 2018 r., w ramach samej tylko Polityki Spójności, podpisano z beneficjentami ok. 40 tys. umów o dofinansowanie o wartości ponad 350 mld złotych, z których spora część współfinansowana jest kredytem bankowym.

Sektor bankowy uczestniczy nie tylko we współfinansowaniu projektów unijnych, a także dostarcza szereg usług towarzyszących (doradztwo, informacja, pośrednictwo finansowe). W poprzedniej perspektywie finansowej banki współfinansowały tu projekty o wartości prawie 150 mld złotych. Związek Banków Polskich od 2003 roku uczestniczy jako oficjalny partner społeczno-gospodarczy w gremiach monitorujących i wspierających procesy absorpcji środków UE w Polsce.

Związek Banków Polskich wspiera zaangażowanie banków w programy publiczne, których celem  jest m.in. rozwój, w tym innowacyjny klientów banków.

Aktualnie sektor bankowy zaangażowany jest w ponad 30 programów publicznych. Działania izby prowadzone są w ramach Zespołu ZBP ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych.

Arkadiusz Lewicki

Dyrektor Zespołu ZBP ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych

Dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego d/s  Instrumentów Finansowych UE w Polsce

działający przy Związku Banków Polskich

 Kontakt: Arkadiusz.lewicki@zbp.pl