KNF nałoży drakońskie kary za nieprecyzyjne dokumenty
Zmiany dotyczyć będą m.in.: banków, firm ubezpieczeniowych, instytucji kredytowych oraz firm i funduszy inwestycyjnych. Propozycja rządu ma znowelizować zapisy w dwóch ustawach: z 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 196, 724, 791, 819 i 1089) oraz ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1170 i 1089).
Sejm, 14 września 2017 r. skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych, a ta – po jego rozpatrzeniu – na swym posiedzeniu 27 września 2017 r. rekomendowała Sejmowi jej uchwalenie.
Przyjrzyjmy się zatem kilku szczegółom, bo chodzi o dość restrykcyjny akt prawny. W uzasadnieniu proponowanego przedłożenia rządowego czytamy, iż: „dotyczy on wykonania obowiązków ciążących na RP, przewidzianych w rozporządzeniu PE i Rady (UE) nr 1286/2014 w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PTIIP – Packaged Retail and Insurance-based Investment Products). Organem właściwym w zakresie nadzoru nad realizacją wymogów nakładanych rozporządzeniem PRIIP w Polsce na rynku detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych, osoby doradzające w zakresie tych produktów lub je sprzedające, będzie Komisja Nadzoru Finansowego nabywając proponowaną ustawą uprawnienia do egzekwowanie ww. rozporządzenia oraz nakładania kar administracyjnych za nieprzestrzeganie jego przepisów.
O co chodzi?
Zgodnie z oceną unijnego ustawodawcy, stopień skomplikowania produktów inwestycyjnych i ryzyko utraty zainwestowanych środków, przyczyniły się do zainicjowania procesu wzmocnienia ochrony inwestorów indywidualnych w tym zakresie, poprzez nałożenie na twórców instrumentów inwestycyjnych obowiązku przygotowania tzw. dokumentu zawierającego kluczowe informacje (KID – Key Information Document)). Akt unijny określa przy tym zarówno treść, jak i format tego dokumentu – jego ujednolicenie ma ułatwić porównywanie produktów oferowanych przez różne podmioty.
KID będzie musiał być przygotowany indywidualnie dla każdego produktu. Cechą charakterystyczną ma być jednolity format i treść karty informacyjnej, które powinny pozwolić inwestorowi na porównanie wielu odrębnych produktów oferowanych przez różne podmioty we wszystkich państwach UE, dlatego też w każdym dokumencie poszczególne punkty i ich nagłówki powinny występować w tej samej kolejności. Ponadto KID winien być przede wszystkim zrozumiały i dostatecznie zwięzły, w tym też nacisk na formułowanie informacji przystępnym językiem, bez użycia specjalistycznej terminologii. KID ma zawierać informacje, które pozwolą inwestorowi na podjęcie świadomej decyzji inwestycyjnej, w tym na zrozumienie ryzyka i kosztów związanych z nabywanym produktem.
Proponowana przez rząd ustawa ma doprecyzować krajową regulację w zakresie informowania inwestorów o produktach zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych.
Co ciekawe, jeszcze zimą, w trakcie przygotowywania projektu ustawy, Rządowe Centrum Legislacji zaznaczało, iż „większość przepisów rozporządzenia ma charakter techniczny i nie wymaga implementacji do porządku krajowego. Są przy tym jednak wyjątki, m.in. w zakresie nakładania sankcji i środków administracyjnych w sytuacji naruszenia przepisów unijnych. Odpowiednia implementacja przepisów unijnych odnoszących się do tego zagadnienia to cel przygotowywanej przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów nowelizacji ustawy z 21.07.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 196, ze zm.).
Zakres sankcji, jakie będzie mogła stosować KNF
I tak docieramy do sedna proponowanej ustawy: nadanie KNF uprawnień do „wymierzania kar w tym zakresie, jak i szczegółowy katalog stosowanych sankcji” za nieprzestrzeganie ustawy. Podkreślmy, że „projektowane przepisy stanowią powtórzenie regulacji unijnej”, bowiem przewidziano tu m.in. zakaz wprowadzania produktu inwestycyjnego na rynek, wystosowanie ostrzeżenia publicznego czy zastosowanie finansowych kar administracyjnych. Uwaga: w tym ostatnim przypadku, w związku z tym, że przepisy krajowe nie posługują się użytym w rozporządzeniu PRIIP sformułowaniem „całkowity roczny obrót”, nowelizacja wskazuje, że podstawą określenia wysokości tych kar będzie, w przypadku zakładów ubezpieczeń, przypis składki brutto, a w odniesieniu do innych osób prawnych – przychody netto ze sprzedaży towarów i usług oraz operacji finansowych (patrz niżej).
Karać, karać…
A o jakich karach mówimy? Projekt ustawy zakłada, iż KNF może w drodze decyzji:
– zakazać proponowania detalicznego produktu zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowego produktu inwestycyjnego,
– nakazać zawieszenie proponowania detalicznego produktu zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowego produktu inwestycyjnego,
– wydać publiczne ostrzeżenie wskazujące osobę odpowiedzialną za naruszenie prawa oraz charakter tego naruszenia,
– zakazać posługiwania się dokumentem zawierającym kluczowe informacje oraz nakazać publikację nowej wersji tego dokumentu spełniającej te wymogi,
Jednak najdotkliwsze mogą być „natychmiast wykonalne” kary finansowe. KNF może nałożyć karę pieniężną do wysokości nie przekraczającej:
- W przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej:
– kwoty 21 569 000 zł lub 3% przychodów netto ze sprzedaży towarów i usług oraz operacji finansowych, a w przypadku zakładu ubezpieczeń ‒ 3% składki przypisanej brutto, wykazanych w ostatnim sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, zatwierdzonym przez organ zatwierdzający, lub
– dwukrotności kwoty korzyści uzyskanych lub strat unikniętych w wyniku naruszenia ‒ w przypadku, gdy jest możliwe ich ustalenie,
- W przypadku osoby fizycznej:
– kwoty 3 019 660 zł, lub
– dwukrotności kwoty korzyści uzyskanych lub strat unikniętych w wyniku naruszenia ‒ w przypadku gdy jest możliwe ich ustalenie.
Szczegółowe kompetencje, co do techniki i procedur stosowania przez KNF nadzoru nad przedmiotem proponowanych zmian warto przejrzeć w oficjalnym druku sejmowym – Sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych na linku:
http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/FB80B61961B66904C12581A8003FBBEE/%24File/1850.pdf
Osobiście mam tylko jedną wątpliwość. Dlaczego powyższe kary są tak wysokie? Kto i na jakiej podstawie wyliczył akurat takie kwoty? Bo na razie wiadomo tylko, iż jest to „powtórzenie regulacji unijnej”. Proponowana ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2018 r. Może do tego czasu dowiemy się na ten temat czegoś więcej.
Bogdan Koblański
