Klub Polska 2015+ – Człowiek w świecie pieniądza
"Człowiek w świcie pieniądza" to temat najbliższego spotkania Klubu Polska 2015+, które odbędzie się już 17 października 2013 r. r. w Klubie Bankowca przy ul. Smolnej 6 w Warszawie. Wstępem do dyskusji będą prelekcje naszych Gości: prof. Elżbiety Mączyńskiej, Prezes Polskiego towarzystwa Ekonomicznego, prof. Radosława Markowskiego z Instytutu Studiów Politycznych PAN oraz prof. Wiesława Gumuły z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wielka depresja z początku lat 30 ubiegłego stulecia określana była jako największy kryzys gospodarczy w historii. Dotknęła niemal wszystkie kraje na świecie i wszystkie dziedziny gospodarki. Co byłoby gdyby kryzys o takim rozmachu wydarzył się w dzisiejszych czasach, przy dużo bardziej rozwiniętych rynkach finansowych, niemal natychmiastowym przepływie informacji i zaawansowanym poziomie technologii?
Niektórzy ekonomiści są zdania, że z właśnie z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w 2008 roku, a mechanizmy powstania wielkiego kryzysu i kryzysu finansowego zapoczątkowanego przez upadek Lehman Brothers były podobne – do załamania doprowadziły dokładnie te same błędy – zwiększenie podaży pieniądza i powstanie baniek spekulacyjnych.
W obu przypadkach sytuacja miała kolosalne konsekwencje dla milionów zwykłych ludzi, którzy tracąc oszczędności, pracę i dobytek stali się mimowolnymi aktorami w dramacie, na którego przebieg nie mieli żadnego wpływu. Tak rodzi się pytanie o miejsce człowieka w świecie zdominowanym przez pieniądz.
Chociaż skutki kryzysu na międzynarodowych rynkach finansowych nie były w Polsce tak dotkliwie odczuwalne w sferze realnej jak w innych krajach europejskich, nie można powiedzieć, że nie odcisnęły piętna na percepcji zjawisk ekonomicznych w społeczeństwie i nie przełożyły się na model zachowania konsumentów. Niezbyt optymistyczne nastroje dotyczące sytuacji gospodarczej, niewyraźne prognozy na przyszłość i wszechobecna niepewność, w szczególności co do rozwoju wydarzeń na rynku pracy, które charakteryzowały okres minionych kilku lat wywarły istotny wpływ na sposób, w jaki Polacy gospodarują pieniędzmi.
Można powiedzieć, że polskie społeczeństwo stanęło wobec konieczności zaciskania pasa, ograniczając wydatki konsumpcyjne. Według najnowszych wyników badania Diagnoza Społeczna 2013, Polacy zaczęli bardziej oszczędzać. W 2009 roku tylko 33% gospodarstw domowych miało jakiekolwiek oszczędności. Dziś to 40% i choć często nie są to duże kwoty, nieprzekraczające trzykrotności miesięcznych zarobków, fakt ten pokazuje pewną tendencję. Jednocześnie, jak wynika z badania, duża część z oszczędności ma formę gotówki. Nie jest to wyraz braku zaufania do systemu bankowego, lecz raczej forma przyzwyczajenia, wciąż dominującego kultu gotówki i niskiej postrzeganej użyteczności z lokowania pieniędzy na koncie.
Jeśli spojrzymy na zwyczaje płatnicze, polskie społeczeństwo również obdarza większym zaufaniem gotówkę niż bezgotówkowe instrumenty płatnicze. Pamięć niedawnego kryzysu finansowego i umiarkowany optymizm dotyczący kształtowania się koniunktury w najbliższej przyszłości utrwalają takie nastawienia. Utrzymujący się wzrost podaży pieniądza gotówkowego, mierzony w liczbach bezwzględnych, również zaskakuje badaczy. Ilość gotówki w obiegu pieniężnym miała maleć, a rosła w pierwszej dekadzie XXI wieku i nadal rośnie. Co więcej, w 2008 oraz w 2011 roku dynamika wzrostu gotówki była wyższa niż pieniądza bezgotówkowego.
Jaka jest przyczyna tych zjawisk? W jaki sposób kształtują się zwyczaje płatnicze? Co decyduje o skłonności do konsumpcji i oszczędzania? Jak kształtuje się postrzeganie procesów ekonomicznych i jaki wpływy miał na nie kryzys finansowy, a także na ile zwykli ludzie uczestniczący w systemie wymiany opartym na pieniądzu są panami własnego losu? O tym będziemy rozmawiać z wybitnymi ekspertami – prof. Elżbietą Mączyńską, prof. Radosławem Markowskim i prof. Wiesławem Gumułą.
Transmisja spotkania w czwartek 17 października, o godzinie 17:00, na stronie www.zbp.pl, www.aleBank.pl oraz telewizji internetowej Bankier.tv
