Kenneth Rogoff: spadek produkcji będzie najgłębszy od 150 lat w wyniku Covid-19

Kenneth Rogoff, były główny ekonomista MFW, obecnie profesor ekonomii i polityki publicznej na Uniwersytecie Harvarda jest światowym autorytetem w dziedzinie makroekonomii i polityki fiskalnej.

Kryzys z 2008 roku to nic w porównaniu z 2020

Jego wydana w 2011 roku  książka „This Time Is Different: Eight Centuries of Financial Folly”, napisana wraz z Carmen M. Reinhart,, przedstawiająca skutki nadmiernego zadłużenia, była uważnie studiowana przez osoby odpowiedzialne za politykę gospodarczą na całym świecie.

13 kwietnia b.r. Rogoff zamieścił w Channel News Asia komentarz zatytułowany: „Załamanie spowodowane Covid-19 przekroczy wszystkie recesje z ostatnich 150 lat”.

– Z dzisiejszej perspektywy – zauważa ekonomista – kryzys z 2008 roku był spacerkiem. Głęboki kryzys gospodarczy i kryzys finansowy są nieuniknione.

Kluczowe pytania brzmią teraz, jak poważna będzie recesja i jak długo potrwa. Ekonomiści nie są w stanie przewidzieć końca kryzysu dopóki nie będzie wiadomo jak szybko i gruntownie opanowana zostanie epidemia.

Kluczowa sprawa, szczepionka

Według Rogoffa sytuację można porównać do inwazji obcych. W końcu  zwycięży ludzka determinacja i kreatywność, ale nie wiemy jakim kosztem.

Wielu komentatorów wskazuje na doświadczenia Chin jako pozytywnego zwiastuna tego, co czeka resztę świata. Ale, zdaniem ekonomisty z Harvardu, to nie jest uzasadnione. Zatrudnienie w Chinach nieco wzrosło, ale nie jest jasne, kiedy powróci do poziomu zbliżonego do tego sprzed COVID-19.

Nawet jeśli chińska produkcja odbije się w pełni, to popyt na chińskie towary na świecie, pogrążonym w recesji, będzie niewielki.

W Stanach Zjednoczonych powrót do 70-80% wykorzystania mocy produkcyjnych wydaje się odległym marzeniem. Amerykanom będzie niezwykle trudno powrócić do normalności ekonomicznej, dopóki szczepionka nie stanie się szeroko dostępna, co może potrwać rok lub dłużej.

Nie ma nawet pewności, jak USA przeprowadzą wybory prezydenckie w listopadzie 2020 r.

Uwaga na polityczne konsekwencje kryzysu

Rządy i banki centralne podjęły działania w celu powstrzymania upadku, niemal na wzór chiński. Problem polega jednak na tym, że doświadczamy nie tylko szoku popytowego, ale także ogromnego szoku podażowego.

Zwiększenie popytu może pomóc osobom pozostającym w zamknięciu, ale nie zwiększy produkcji, jeśli duża część siły roboczej nie powróci do pracy przez następne dwa lata.

Nawet po ponownym uruchomieniu gospodarki szkody dla przedsiębiorstw i rynków długu będą miały długofalowe skutki, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że dług globalny był  na rekordowym poziomie przed rozpoczęciem kryzysu.

Rogoff zauważa, że kryzys 2008 roku spowodował w wielu krajach wstrząs polityczny i wzrost poparcia dla ugrupowań populistycznych, kwestionujących technokratyczny sposób rządzenia.

Ponieważ obecny kryzys będzie większy, jego implikacje społeczne i polityczne mogą być katastrofalne.