Karta płatnicza jako bilet komunikacji miejskiej

Jak to działa?

Aby można było korzystać z rozwiązania typu „open payment”, konieczne są specjalne cyfrowe kasowniki z funkcją terminala płatniczego w środkach komunikacji miejskiej. Pasażer przy wejściu do pojazdu przykłada
do niego swoją kartę płatniczą, dzięki czemu „melduje się” (można wybrać taryfę normalną lub ulgową), a system autoryzuje i zatwierdza możliwość kontynuowania przejazdu. Przy wysiadaniu z pojazdu również należy przyłożyć swoją kartę do czytnika, by „wymeldować się” z systemu. Dzięki zarejestrowaniu dokładnej liczby przejechanych przystanków lub kilometrów system może obciążyć pasażera kwotą odpowiadającą dokładnie przejechanej jednorazowo trasie (tak jak np. w Łodzi), bądź też na koniec okresu rozliczeniowego, np. na koniec dnia lub miesiąca podsumować wszystkie przejazdy. W obu przypadkach pasażer odnosi korzyść, ponieważ system automatycznie optymalizuje taryfę, czyli wybiera takie rodzaje biletów i stawek przejazdowych, aby ostateczna kwota, jaką pokrywa pasażer, była możliwie najniższa. Nad bezpieczeństwem danych przesyłanych między poszczególnymi instytucjami czuwają systemy płatnicze, takie jak Mastercard, zapewniając wysokiej klasy zabezpieczenia, standardowo używane do rozliczeń bezgotówkowych opartych o karty płatnicze.

Takie rozwiązanie ułatwia i przyspiesza również kontrolę biletową – np. w przypadku Łodzi kontrolerzy, wchodząc do pojazdu, sprawdzają czytnikami czy dla danej karty zostało zarejestrowane rozpoczęcie przejazdu – dzięki temu nie są konieczne wydruki lub inne formy potwierdzenia transakcji. Pasażer, który dokonał rejestracji wejścia do pojazdu za pomocą swojej karty płatniczej, w momencie kontroli biletowej zbliża po prostu daną kartę do czytnika kontrolerskiego.

Korzyści dla pasażerów i przedsiębiorstw transportowych

Dzięki rozwiązaniu typu „open payment” pasażerowie komunikacji miejskiej otrzymują wygodny, prosty i szybki sposób płatności za przejazdy. Nie muszą poświęcać czasu na szukanie kiosku i zakup biletu, ani zastanawiać się, jaki jego rodzaj powinni wybrać. Nie trzeba też pamiętać o noszeniu ze sobą dodatkowej karty miejskiej, wystarczy karta płatnicza, którą i tak najczęściej mamy w portfelu. Co więcej, system może rozliczać przejazdy tak, aby koszt przejazdu był dla pasażera jak najniższy. Dodatkową korzyścią jest globalna zgodność i spójność systemu – w miastach, gdzie jest on wykorzystywany pasażerowie nie muszą dowiadywać się, jaki powinni wybrać bilet i gdzie go kupić. Jest to rozwiązanie szczególnie przydatne dla turystów.

Z kolei korzyścią dla przedsiębiorstw transportowych jest obniżenie kosztów pobierania opłat, dzięki zmniejszeniu wydatków związanych z produkcją i dystrybucją biletów, prowizjami sprzedawców zewnętrznych oraz ograniczeniu obrotu gotówkowego. Uproszczony system płatności ma także bezpośredni wpływ na zwiększenie liczby przejazdów i wzrost liczby pasażerów, którzy nie muszą już kupować biletu lub karty miejskiej przed rozpoczęciem przejazdu, dzięki czemu skorzystanie z usługi transportowej jest dla nich łatwiejsze.

Nowoczesne płatności za komunikację miejską na świecie

Rozwiązania typu „open payment” z powodzeniem są stosowane w różnych miastach na świecie, a ich popularność stale rośnie. Dobrym przykładem jest Londyn. To destynacja dla milionów turystów oraz dom
dla ponad 8 milionów mieszkańców, którzy codziennie przemieszczają się 11 liniami metra, przecinającymi 270 stacji, a także flotą ponad 8 000 autobusów zatrzymujących się na ponad 650 przystankach. W 2012 r. przedsiębiorstwo Transport for London (TfL), zarządzające transportem miejskim w stolicy Anglii, zdecydowało się na udostępnienie możliwości dokonywania płatności zbliżeniowych za przejazdy autobusami,
a w 2014 r. terminale zbliżeniowe uruchomiono we wszystkich środkach transportu. W pierwszym roku funkcjonowania tego rozwiązania w autobusach odnotowano 6,5 miliona transakcji zbliżeniowych, dokonywanych przez blisko 40 000 osób dziennie^[1]. Po dwóch latach od uruchomienia ponad 40% wszystkich transakcji biletowych było realizowanych płatnościami zbliżeniowymi. Dzięki rezygnacji z obsługi gotówki
w transporcie miejskim Londyn zaoszczędził rocznie 24 miliony funtów, obniżając koszty związane z pobieraniem opłat z 14% do 9% przychodów ze sprzedaży biletów^[2].

^{[1] Annual Report and Statement of Accounts 2013/2014, Transport for London
[2] Ibid.}

Londyn wyznaczył kierunek dla innych europejskich miast. W 2016 r. miało miejsce wdrożenie dużego systemu płatności „open payment” obejmującego swoim zakresem 6 mln mieszkańców w 12 miastach w Czechach
i na Słowacji. W lutym 2016 r. uruchomiono płatności „open payment” za przejazdy w 4 miastach w Turcji (łącznie 2,5 mln mieszkańców), a w czerwcu tego samego roku wystartowało pilotażowe wdrożenie tego systemu w Madrycie. W Polsce podobne rozwiązania zastosowały jak na razie Jaworzno i Świebodzice, a Łódź jest pierwszą dużą aglomeracją, która testuje je na razie w formie pilotażu.

Wdrożenia usprawniające transakcje związane z transportem publicznym realizowane są przez Mastercard w ramach współpracy z Smart Cities Council (Rada Inteligentnych Miast) – koalicją mającą na celu promowanie inteligentnego rozwoju miast oraz innowacji – aby zapewnić lepsze oraz bezpieczniejsze metody płatności. Działanie jest zgodne z filozofią firmy Mastercard, która stale dąży do poprawy jakości życia mieszkańców miast i rozwoju inteligentnych metropolii.