Inwestycje spadają, Polska w ogonie Unii Europejskiej, czy rząd już nie wierzy w cele wyznaczone w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju?

Niższą stopę inwestycji zanotowały jedynie Grecja (11,1%) i Luksemburg (15,6%). Średnia stopa inwestycji w Unii Europejskiej wyniosła 21,6%, a w strefie euro 21,5%.

Najwyższą stopę inwestycji zanotowała Estonia (31,3%), Irlandia (29,9%), Węgry (27,3%) i Austria (25,3%). W Czechach stopa inwestycji wyniosła 25,1%, w Rumunii i Szwecji 24,6%, w Niemczech 22,0%.  

Kryzys, wywołany przez pandemię nie wyjaśnia tak niskich nakładów brutto na środki trwałe. W Unii Europejskiej stopa inwestycji spadła w 2020 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim o 0,4 pkt proc., w strefie euro o 0,5 pkt proc., a w Polsce o 1,6 pkt proc.

W cenach bieżących nakłady spadły z 423 647,8 mln zł do 396 539,2 mln zł.  Był to największy spadek, po Słowacji (2,0 pkt proc.) oraz Irlandii, której statystyki są niespójne z uwagi na ogromne znaczenie rejestrowanych w tym kraju korporacji międzynarodowych.

W wielu krajach Unii Europejskiej stopa inwestycji, mimo zamknięcia gospodarki, wzrosła: w Estonii o 5,1 pkt proc., w Rumunii o 2,1 pkt proc., w Portugalii o 0,9 pkt proc.  

Czytaj także: Jaki będzie wpływ Krajowego Planu Odbudowy na PKB? Prognoza Credit Agricole

Sektor prywatny będzie inwestował więcej?

GUS (a także Eurostat) nie podał jeszcze informacji o inwestycjach sektora przedsiębiorstw, ale według dokumentów rządowych to ten sektor był odpowiedzialny za spadek inwestycji w 2020 roku. W 2019 roku inwestycje przedsiębiorstw stanowiły 10,85% PKB, gdy średnio w Unii Europejskiej 14,05%.

W aktualizacji Programu Konwergencji 2021 rząd przewiduje, że czynnikami wspierającymi wzrost popytu inwestycyjnego sektora prywatnego będą w latach 2021-2024: relatywnie niski koszt kapitału w związku z niskimi stopami oraz polityka rządu, dzięki której nastąpi wzrost innowacyjności i produktywności gospodarki, a także wykorzystanie funduszy z nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027. W związku z tym do 2024 roku udział inwestycji w PKB będzie rósł.

Ale rządowe prognozy wzrostu nakładów inwestycyjnych są zadziwiająco niskie. W roku 2021 stopa inwestycji (według Programu Konwergencji. Aktualizacja 2021) ma w dalszym ciągu spadać i wyniesie 16,4% PKB w 2021 roku, a do roku 2024 wzrośnie zaledwie do 17,1% PKB.

Czytaj także: Krajowy Plan Odbudowy: przedsiębiorcy mogą liczyć na maksymalnie ok. 20 proc. środków?

Inwestycje w KPO versus SOR

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności pokazuje, że poziom inwestycji prywatnych, po lekkim wzroście w latach 2017-2019 spadł. Dotyczy to przede wszystkim  małych i średnich przedsiębiorstw.

Rząd przyznaje, że na niski poziom inwestycji wpływ mają bariery o charakterze prawnym i administracyjnym oraz dostęp do finansowania.

Nie pokazuje jednak, jak te bariery (między innymi rosnący chaos prawny) zamierza usunąć. 

W Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, czyli tzw. Planie Morawieckiego zakładano wzrost stopy inwestycji do 22-25% w roku 2020 i utrzymanie do 2030 roku na poziomie 25%. Wygląda na to, że rząd z tych ambitnych planów już zrezygnował, choć nie informuje o tym oficjalnie.

Czytaj także: S&P: środki z Funduszu Odbudowy podbiją tempo wzrostu PKB Polski o 1,7-2,1 pp. w 2022 roku