Inwestycje: Otwiera wszystkie drzwi, ale nie zawsze błyszczy
Złoto od wieków jest symbolem bogactwa i statusu jego posiadacza. w trudnych czasach bezpieczną przystanią dla zachowania majątku. obecnie można wybrać jedną z kilku form inwestycji bezpośrednich i pośrednich w ten surowiec, np. sztabki, monety oraz fundusze inwestujące w złoto lub jego kopalnie, certyfi katy.
Bogdan Sadecki
Złoto to pierwiastek rzadko wystę- pujący w przyrodzie niezmiennie od uformowania Ziemi 5 mld lat temu. Na jego wizerunek wpływa to, że nie rdzewieje, nie pokrywa się nalotem, niemal nie wchodzi w reakcje che- miczne z innymi pierwiastkami. Złote wyroby są od tysięcy lat niezmienne, trwałe, lśniące. Stąd łacińska nazwa aurum, co oznacza promienny świt (na cześć greckiej bogini zorzy porannej – skrzydlatej Eos, łac. Aurora).
Duża część rezerw banków cen- tralnych wciąż trzymana jest w złocie. Najwięcej mają Amerykanie, następnie Chińczycy, Niemcy, Włosi, Francuzi i Szwajcarzy.
Złoto jest podstawą rezerw dla Ame- rykanów i Europejczyków, a w chińskim banku centralnym kruszec ten stano- wi tylko 6 proc. ich wartości. Również małą rolę złoto odgrywa w rezerwach japońskich, indyjskich czy rosyjskich.
Międzynarodowy Fundusz Waluto- wy posiada prawie 3 tys. ton. Za rewo- lucję na rynku producentów złota uznaje się wyprzedzenie dotychczasowego lide- ra – RPA – przez Chiny.
Główni producenci złota na świecie
|
Zapotrzebowanie ze strony Chin
Chcąc opanować bańkę na rynku nieruchomości i zwiększyć krajowe re- zerwy kruszcu, rząd chiński nakłania do inwestowania w złoto. Istotny wpływ mają także czynniki kulturowe – złoto od wieków jest wyznacznikiem prestiżu, szczęścia i pomyślności życiowej.
Popyt na złoto w Państwie Środka rośnie w niespotykanym tempie (według dyrektora Przemysłowo-Komercyjnego Banku Chin) już niedługo Chiny mogą prześcignąć Indie w konsumpcji żółtego metalu.
Największy chiński bank pod wzglę- dem wartości rynkowej ICBC (Industrial and Commercial Bank of China) tylko styczniu sprzedał siedem ton złota, co stanowi blisko połowę tego, co w całym 2010 r. (wówczas 15 ton).
Zhou Ming (dyrektor departamentu metali szlachetnych w ICBC) powiedział Reutersowi: „Obserwujemy eksplozję popytu na złoto. Gdy Chińczycy stają się bardziej zamożni, zaczynają się rozglą- dać za dywersyfi kacją swych inwestycji, a złoto uchodzi za dobre zabezpieczenie przed infl acją”. Głównym zmartwieniem 1,3 mld Chińczyków staje się szybko rosnąca infl acja. Faktyczny wzrost cen w gospodarce sięga 10 proc. i w takim właśnie tempie drożeje żywność uważa- na za podstawową kategorię wydatków dla większości Chińczyków.
Zaledwie 3 proc. wynosi referencyj- na stopa depozytowa Ludowego Banku Chin, co oznacza realne straty ponoszo- ne przez oszczędzających na lokatach 2011w chińskich bankach. Nie jest zatem zaskoczeniem rosnący popyt na złoto pozwalające zachować siłę nabywczą oszczędności.
Po raz pierwszy od wielu lat w 2010 r. Chiny sprowadziły więcej złota niż wyeksportowały.
Inwestor może wybierać
Rynek daje wiele możliwości i narzędzi dzięki szybkiemu tempu swojego rozwoju. Potencjalny inwestor może znaleźć coś dla siebie w zależności od akceptowanego ryzyka, oczekiwanych stóp zwrotu, preferencji w zakresie dywersyfikacji łatwości i szybkości zawarcia transakcji:
- Biżuteria – najbardziej powszechny i dostępny produkt ze złota, może także być rodzajem inwestycji. Traktowana raczej jako prezent oraz ozdoba niż forma lokowania kapitału.
- Sztabki – regularna bryła czystego złota (99,99 proc.) – prostopadłościan. To forma lokaty pieniądza w kruszec. Najczęściej stosowaną wagą jest uncja trojańska (31,1 gramów). Są także sztabki o innej masie – od 1 grama po 1 kg i większe. Sprzedawane i skupowane są m.in. przez firmy wyspecjalizowane w inwestycjach w złoto. Najbardziej poszukiwane i przystępne cenowo są sztabki o wadze od 5 gram do 1 uncji, posiadają także wartość kolekcjonerską, która uzależniona jest od ich nakładu, od tematyki i aktualnie obowiązującej mody na rynku. Na międzynarodowym rynku złota z udziałem banków centralnych przedmiotem obrotu są sztaby zawierające 400 uncji (12,5 kg) o wartości około 70 000 funtów. Od października 2008 r. cena uncji kruszcu (wyrażona w zł) na nowojorskiej giełdzie wzrosła o ponad 100 proc. Do takiego wyniku przyczyniło się mocne osłabienie złotego – cena złota w USD w tym czasie podniosła się o ok. 40 proc.
- Złote monety bulionowe (lokacyjne) i kolekcjonerskie. Pierwsze bite są z metalu szlachetnego (złota, srebra, platyny) na cele inwestycyjne. Zazwyczaj nie mają podanego nominału tylko wagę kruszcu. Jest to forma lokaty pieniądza w metal szlachetny i legalny środek płatniczy. Złote monety mają wartość kolekcjonerską, co jest zależnie od nakładu i sposobu bicia. Upamiętniają ważne wydarzenia, postacie, zwierzęta i zyskują na wartości więcej, niż wynikałoby to ze zmian cen złota.
- Certyfikaty inwestycyjne wymagają większych kwot rzędu nawet 10-20 tys. zł. Emitent certyfikatów czasami ustala minimalną wartość inwestycji np. na 10 certyfikatów po 1000 zł za sztukę. Słabą stroną tego instrumentu jest ograniczona możliwość jego wykupu: sprzedaż możliwa jest wyłącznie raz w miesiącu w określonym dniu (zapis w regulaminie). Chęć sprzedaży należy zgłaszać czasami z wyprzedzeniem dwutygodniowym, co w znacznym stopniu utrudnia szybkie wyjście z inwestycji.
- Jednostki funduszy. Jednym z prostszych sposobów zarabiania na złocie jest kupno udziałów w funduszu lokującym swoje aktywa w instrumentach opartych na kruszcu. W Polsce takich funduszy jest wciąż mało. W ofercie dwóch TFI dostępne są fundusze z główną ekspozycją na złoto: Investor Gold FIZ oraz DWS Gold SFIO. Inne TFI oferują kupno jednostek funduszy surowcowych, ale w składzie portfeli złoto stanowi niewielką część i stopa zwrotu z takich inwestycji może nie mieć nic wspólnego ze zmianą jego cen. Inwestycją zajmują się fachowcy – doradcy inwestycyjni, pośrednio inwestują w złoto poprzez kupno akcji kopalń złota, funduszy złota oraz akcji producentów biżuterii. Wpłaty przyjmowane są zazwyczaj w USD, co wiąże się z ryzykiem walutowym.
- ETF-y (Exchange Traded Funds) – płynne fundusze inwestycyjne. Na rynku regulowanym lub zorganizowanym dostępne są w obrocie ich tytuły uczestnictwa, najczęściej na giełdzie. 100-proc. pokrycie w kruszcu mają ETF-y inwestujące w złoto. Niskie są koszty ich nabycia i sprzedaży, maksymalnie sięgają 0,5 proc. w skali roku (prowadzenie takich funduszy jest wielokrotnie tańsze niż klasycznych funduszy inwestycyjnych).
- Akcje kopalń, fi rm wydobywczych, fi rm handlujących złotem, producen- tów biżuterii. Warto rozważyć także samodzielny wybór spółek, po wcze- śniejszych analizach dostępnych na rynku podmiotów notowanych na giełdach.
- Kontrakty futures na złoto – nadal jest to rynek niszowy, dla profesjonalistów. Kilka polskich domów maklerskich oferuje możliwość zakupu kontraktów futures na złoto. Kontrakt opiewa na 33 uncje (wart jest ok. 120 000 zł). Po- siadający połowę tej kwoty może już myśleć o jego zakupie. Dobrze, gdy kontrakty mają co najmniej 50 proc. pokrycia wartości w złocie.
Rok 2010 był udany dla inwestują- cych w metale szlachetne. Był to zarazem rok, w którym dodrukowano dolarów, miała miejsce groźba bankructwa Gre- cji. Informacje te okazały się idealnym podłożem dla wzrostów notowań srebra i złota. Rok 2011 zapowiada się równie turbulentnie, co zasadniczo powinno podnosić ceny kruszców.
W grudniu 2010 r. cena złota usta- nowiła rekord wszechczasów 1430 USD za uncję i sporo wówczas prognozowa- no bardzo rozbieżnych wydarzeń, co do zachowania się w najbliższym czasie. Od 20 kwietnia br. najwyższe notowa- nie przekroczyło psychologiczny pułap 1500 USD za uncję!
Złoto w liczbach Sztuka eksploracji złota sięga 6 tysięcy lat p.n.e. Technikę obróbki rozwinęli Sumero- wie i Egipcjanie. Według archeologów na terenie Pustyni Arabskiej w okresie tzw. Sta- rego Państwa (ok. 2500 p.n.e.) istniało 45 kopalń, z których wydobyto 850 ton złota. 5,5 tony waży słynny posąg Buddy w Bangkoku. Symbol stolicy Tajlandii wykonany jest z czystego kruszcu i obecnie jest najdroższym obiektem kultu religij nego. Odkryta w 1922 r. mumia w grobowcu egipskiego faraona Tuttenhamona otoczona była sarko- fagiem wykonanym z czystego złota o wadze prawie 110 kg. Całe złoto spoczywające w grobowcu 3 tys. lat ważyło ponad 40 ton. Rok 1848 był początkiem jednej z największych „gorączek złota” w historii. Po od- kryciu grudek złota w okolicy San Francisco w ciągu kilkunastu miesięcy do Kalifornii napłynęło ponad 100 tys. poszukiwaczy złota. 165 000 – tyle ton złota wydobyto do tej pory w całej historii ludzkości. Złoto zebrane razem utworzyłoby sześcian o boku 18 m. Gdyby całe wydobyte do tej pory złoto połączyć w jeden drut o grubości centymetra, można byłoby owinąć nim Ziemię trzy razy dookoła. 999,9 – jest to najwyższa próba złota. Oznacza ona, że 1000 g metalu zawiera 999,9 g złota. Jest to kruszec w czystej postaci: 24-karatowy. 235 kg ważyła największa bryła złota w historii. Samorodek zwany Holtermanem, odkryty został w 1872 r. w Australii i mierzył 142 cm długości. „Polski głaz” ze Złotoryi, ważył 4,47… g. 0,0000006 – taki procent litosfery i hydrosfery stanowi złoto. Średnio 5 kg złota znaj- duje się w milionie ton ziemi. W milionie ton wody jest go tylko kilka gramów. Tona złota jest sześcianem o bokach 37 cm, a metr sześcienny tego kruszcu waży około 20 ton. Największe złoża złota znajdują się w RPA (Witwatersrand) i USA (Mother Lode w Kalifornii, Cripple Creek w Kolorado oraz na Alasce), w Kanadzie, Rosji, Ghanie, Zimbabwe i Australii. Polska zajmuje w Europie czwarte miejsce pod względem zasobności złóż. Złoża zloka- lizowane w Sudetach (w ponad 120 miejscach) określa się na 100 ton. Poza Rosją na Starym Kontynencie więcej złota ukrywają ziemie Francji, Szwecji i Finlandii. Złoto topi się w temperaturze 1064 stopni Celsjusza. Tę i tak stosunkowo niską do uzyskania temperaturę, która warunkuje łatwość jego obróbki, można obniżyć poprzez jego stopy – z miedzią i srebrem. 3 tys. m – na taką głębokość sięgają kopalnie w Republice Południowej Afryki (planowa- ne jest zejście do 4500 m). W polskim Złotym Stoku wierci się maksymalnie do 500 m. 200 kg waży największa sztaba złota na świecie. Japońska Korporacja Mitsubishi Materials dokonała jej wytopu 15 grudnia 1999 r. Czystość złota w bryle szacuje się na 99,99 proc. Sztaba ma 19,5 cm szerokości, 40,5 cm długości i 16 cm wysokości (w grudniu 1999 r. kupiła ją inna japońska korporacja – Toi Marine Kanko, a następnie wystawiła na widok publiczny. Zródło: opracowanie własne na podst. www.luxclub.pl |
Prognozy
Za sprawą wzmożonych zakupów producentów biżuterii (rozpoczyna się sezon festiwali i ślubów) rośnie cena złota i srebra w Indiach. Na ślubnym kobiercu w kraju tym staje 10 mln par rocznie. Ma to przełożenie szczególnie na popyt na złoto.
Do tradycji wciąż podtrzymywanej należy obdarowanie nowożeńców zło- tymi upominkami (poza obrączkami ślubnymi). Pannę młodą często porów- nuje się do choinki, tak bardzo jest przy- strojona złotymi precjozami, ponieważ w przypadku mogącego zaistnieć roz- wodu może zabrać wszystko, co miała na sobie w dniu ślubu.
W 2010 r. Indie importowały 800 ton złota, co oznacza wzrost o ponad 40 proc. w porównaniu z rokiem poprzed- nim (według wstępnych szacunków Światowej Rady Złota – World Gold Council). Dalszego wzrostu cen złota obawiają się hinduscy jubilerzy, dlatego profi laktycznie ciągle robią duże zakupy, wzmagając zarazem popyt. W Indiach w ubiegłym roku bardzo dynamicznie wzrastał popyt na inwestycje w złoto – 73 proc. według World Gold Coun- cil (w okresie 12 miesięcy, kończąc na wrześniu 2010 r.). Złoto drożeje, ponie- waż coraz chętniej kupują je także spe- kulujący na rynku metali szlachetnych.
Zapotrzebowanie na złoto staje się coraz większe także ze względu na trud- ną sytuację krajów strefy euro oraz Sta- nów Zjednoczonych. Cena złota wzrosła w 2010 r. o 30 proc. (dla porównania srebra o 83 proc. w tym samym okresie).
W dalsze wzrosty cen metali szlachet- nych wierzą specjaliści z renomowanych instytucji fi nansowych. Coraz częściej pojawiają się prognozy, że złoto osiągnie w 2012 r. cenę na poziomie 2000 USD za uncję (wzrost o ok. 50 proc. wobec obecnej ceny).
Słabnący dolar amerykański, niskie stopy procentowe wraz z obawami o za- hamowanie wzrostu gospodarczego wie- lu krajów wpłyną na wzrosty cen złota również w bieżącym – 2011 r., czego dowodem jest wspomniany rekord z 20 kwietnia.