Inwestycje: Fundusze managed futures – idea i funkcjonowanie

Szymon Okoń

W dobie rozwijających się rynków kapitałowych coraz częściej poszukuje się inwestycji, które pozwolą na osiągnięcie odpowiednio wysokiego zysku. Oprócz tradycyjnych aktywów, takich jak akcje, obligacje czy waluty na znaczeniu zyskują dużo bardziej niestandardowe formy inwestowania. Nie ma wątpliwości, że fundusze managed futures mogą stanowić inwestycję alternatywną. Należą one do kategorii funduszy typu hedge.

Należy jednak zauważyć, że w przeciwieństwie to tradycyjnych funduszy hedge, które zazwyczaj cechują się wysokimi progami minimalnymi inwestycji oraz tym, że ich jednostek uczestnictwa nie można nabyć w domach maklerskich czy innych instytucjach finansowych oferujących produkty dla klientów detalicznych, fundusze managed futures są dostępne również dla przeciętnych osób. Narodziły się w Stanach Zjednoczonych. Do znaczącego ich rozwoju doszło pod koniec lat 70. XX w. Początki związane były ze specjalistami zarządzającymi aktywami, posiadającymi uprawnienia Commodity Trading Advisors (CTA), które przyznawane są przez Commodity Futures Trading Commission (CFTC), niezależną agencję rządu Stanów Zjednoczonych, która reguluje rynek kontraktów terminowych oraz opcji.

Można zadać sobie pytanie, co w rzeczywistości odróżnia tradycyjne fundusze inwestycyjne od funduszy managed futures. Te pierwsze, jak wiadomo inwestują w aktywa obarczone dużo mniejszym ryzykiem, głównie w akcje oraz obligacje. Muszą przestrzegać wielu ograniczeń wynikających z danych regulacji prawnych. Strategie tych drugich obejmują natomiast zajmowanie długich oraz krótkich pozycji na rynkach instrumentów pochodnych, w tym kontaktów terminowych między innymi na towary, waluty, metale, energię czy stopy procentowe. Wykorzystanie instrumentów pochodnych może być bardzo różne. Wartość instrumentów pochodnych zależy od ceny instrumentów bazowych. Mogą one służyć w celach hedgingu, arbitrażu czy spekulacji. Podstawowym przedmiotem inwestycji funduszy managed futures są głównie kontrakty futures, przede wszystkim ze względu na to, że stanowią one instrumenty standaryzowane. Giełdy, na których są one notowane, określają ścisłe zasady obrotu tego typu instrumentami. Celem tych funduszy jest osiąganie zysku nie tylko wyłącznie na wzrostach, ale i na spadkach, przede wszystkim przez wykorzystanie możliwości inwestowania w instrumenty pochodne. Fundusze te mogą zatem zarabiać niezależnie od tego, czy kursy danych aktywów spadają czy wzrastają. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że instrumenty pochodne wiążą się zazwyczaj z dużym ryzykiem oraz charakteryzują się wysoką dźwignią finansową. Inwestycje podejmowane przez fundusze rozciągają się na wiele światowych rynków finansowych i towarowych. Z jednej strony pozwala to na osiągnięcie dużo wyższych zysków, ale z drugiej strony, nieumiejętne decyzje inwestycyjne mogą prowadzić do poniesienia znaczącej straty. Fundusze managed futures działają głównie na stosunkowo płynnych rynkach, co pozwala na konsekwentne realizowanie założonych strategii inwestycyjnych. Jak można zapewne zauważyć, inwestycje funduszy managed futures są bardzo zdywersyfikowane, co wiąże się z tym, iż wykazują niski stopień korelacji z innymi grupami aktywów, a to ma znaczący wpływ na obniżenie ryzyka.

W przypadku funduszy managed futures duże znaczenie mają systemy zarządzania. Tak naprawdę, fundusze te realizują wiele różnorodnych strategii opartych na automatycznych systemach inwestycyjnych wykorzystujących analizę techniczną, które generują sygnały kupna i sprzedaży danych instrumentów. Nie mamy tutaj zatem do czynienia z działaniem czynnika ludzkiego czy podejmowaniem decyzji inwestycyjnych pod wpływem emocji. Transakcje są dokonywane automatycznie. W rzeczywistości zarządzający funduszami managed futures projektują, nadzorują i modyfikują dany automatyczny system transakcyjny. Systemy te bazują na pewnych określonych z góry regułach. Są oparte na pewnych algorytmach, wykorzystujących złożone funkcje matematyczne opracowane na postawie historycznych notowań. W wyniku analizy poszukuje się pewnych powtarzających się zależności i na podstawie tych danych system transakcyjny generuje stosowne sygnały kupna czy sprzedaży określonych kontraktów terminowych w przyszłości. Warto zwrócić uwagę, że automatyczne systemy transakcyjne działają najczęściej na opracowanej strategii inwestycyjnej opartej na teorii podążania za trendem. Zakłada się, że zyski mogą być generowane zarówno podczas wzrostów, jak i spadków cen, w związku z czym tworzone modele mają za zadanie podążanie za trendem. Bezpieczeństwo transakcji zapewniane jest przez określenie pewnego maksymalnego akceptowalnego poziomu ryzyka dla danej pozycji rynkowej. Wszystkie otwarte pozycje inwestycyjne podlegają bieżącej kontroli. Proces konstruowania danego systemu transakcyjnego jest złożony. W pierwszej fazie konieczne jest poświęcenie uwagi na zaprojektowanie danego systemu transakcyjnego. Następnie dochodzi do jego testowania na podstawie historycznych danych. Przyjmuje się zasadę, że jeśli określona reguła transakcyjna sprawdzała się w przeszłości, to będzie również ona skuteczna w przyszłości. Następnie konstruuje się portfel. Fundusze managed futures korzystają jednocześnie z wielu systemów transakcyjnych, inwestując na różnych rynkach. Wyżej opisane podejście określane jest mianem systematycznego. Pomimo że istnieją również fundusze, które dopuszczają indywidualne decyzje zarządzających w związku z zawieranymi transakcjami, to stanowią one raczej rzadkość. Podejście to nazywane jest dyskrecjonalnym

Fundusze managed futures pozwalają inwestorom osiągnąć znaczącą redukcję ryzyka stosunkowo niskim kosztem. Dodając tego typu fundusze do tradycyjnego portfela akcji czy obligacji, osiągamy w rezultacie wynik w postaci obniżenia ryzyka całego portfela. Redukcja ryzyka jest możliwa ze względu na to, że fundusze managed futures inwestują na różnorodnych światowych rynkach, co wiąże się z tym, że inwestycje zachowują stosunkowo niską zależność od innych klas aktywów. Należy zwrócić również uwagę na to, że w czasach gwałtownych spadków na rynkach akcji fundusze te mogą zapewnić ochronę wartości portfela. Dodatkowo umożliwiają osiągnięcie wyższych stóp zwrotu, zarówno w okresie wzrostów, jak i spadków cen na rynku, ze względu na możliwość zajmowania zarówno długich, jak i krótkich pozycji. Fundusze managed futures są bardzo elastyczne, inwestują na licznych regulowanych rynkach finansowych i towarowych na świecie. Dokonują dywersyfikacji swoich portfeli, lokując środki na globalnych rynkach, gdzie notowane są kontrakty terminowe na indeksy, akcje, obligacje, waluty, a także na towary. Należy zauważyć, że rynki kontraktów terminowych dynamiczne się rozwijają, podążając za potrzebami konsumentów. W ostatnich czasach powstają kontrakty terminowe na zmiany klimatyczne, pogodowe czy oficjalne dane statystyczne. Bardzo dużą zaletą funduszy managed futures jest z pewnością również dywersyfikacja geograficzna. Jest to możliwe ze względu na rozwijające się na całym świecie giełdy kontraktów terminowych, należy tutaj wskazać przede wszystkim CME Group, Mexican Derivatives Exchange (Ameryka Północna), Dalian Commodity Exchange, Tokyo Commodity Exchange, National Stock Exchange of India, Korea Futures Exchange (Azja), Bolsa de Mercadorias & Futuros (Ameryka Południowa), Sydney Futures Exchange (Australia), London International Financial Futures and Options Exchange (Europa). Inwestowanie na globalną skalę z pewnością zapewnia ochronę przed nieprzewidywanymi zdarzeniami, które mogą wystąpić w danym regionie geograficznym, co może odbić się na tamtejszym rynku finansowym czy towarowym, tutaj w szczególności należy zwrócić uwagę na występujące klęski żywiołowe czy groźbę destabilizacji politycznej.

Fundusze managed futures nie są pozbawione wad. Podejmowanie tego typu inwestycji obarczone jest bardzo dużym ryzykiem. W rzeczywistości największe znaczenie ma tutaj dźwignia finansowa, która nieodłącznie związana jest z instrumentami pochodnymi. Jak wiadomo, podejmowanie tego typu inwestycji pozwala na osiągnięcie wysokich zysków, ale w przypadku zmiany cen w odwrotnym kierunku może wiązać się z poniesieniem nieodwracalnej, znaczącej straty. Warto również podkreślić, że symulacje prowadzone przez fundusze managed futures nie zawsze muszą być prawidłowe. Jak wskazano wcześniej, oparte są one na analizie danych historycznych. Decyzje inwestycyjne podejmowane przez automatyczne systemy transakcyjne dokonywane są również na podstawie danych z przeszłości. Fundusze managed futures nie dają gwarancji, że decyzje te zawsze będą trafne. Przy wyborze odpowiedniego funduszu nie bez znaczenia jest wysokość pobieranych przez niego opłat za zarządzanie oraz jego dotychczasowa historia działalności. Odradzamy inwestowanie w fundusze nowo powstałe, z krótką historią na rynku.