Instrumenty finansowania nieruchomości: Rządowy program pomocy państwa w zakupie pierwszego mieszkania

Bogusław Białowąs
Zastępca Dyrektora,
Departament Usług Agencyjnych,
Bank Gospodarstwa Krajowego

Przypomnijmy – rządowy program Mieszkanie dla młodych (MdM) będzie funkcjonował do końca 2018 r. W kolejnych latach funkcjonowania programu przewidziana jest w ramach budżetu państwa pula środków pieniężnych do wysokości:

• 715 mln zł w 2015 r.
• 730 mln zł w 2016 r.
• 746 mln zł w 2017 r.
• 762 mln zł w 2018 r.

Według aktualnych szacunków Banku Gospodarstwa Krajowego, uwzględniających dotychczasowe wykorzystanie środków budżetowych, w ciągu 5 lat przy maksymalnych łącznych dopłatach w wysokości 3,1 mld zł, program może wygenerować wartości transakcyjne zakupu nieruchomości na poziomie 30 mld zł.

Czy po 17 miesiącach funkcjonowania programu można powiedzieć, że przyniósł sukces? Zdaniem Banku Gospodarstwa Krajowego na pewno tak. W uzasadnieniu można by dokonać porównania (w analogicznych okresach pierwszych 17 miesięcy funkcjonowania programu) z programem Rodzina na Swoim, który – przypomnijmy – polegał na pomocy państwa w postaci trwającej 8 lat dopłaty do oprocentowania kredytów hipotecznych. Program wystartował w 2007 r. i w ciągu 5 lat wsparł ponad 192 tys. rodzin (w tym od sierpnia 2011 r. również osoby samotne) w nabyciu własnego mieszkania.

Porównanie tych dwóch programów pod względem efektów rzeczowych, mierzonych jako ilość kredytów udzielonych z udziałem finansowego wsparcia, pokazuje dość mocno, iż start programu MdM był zdecydowanie lepiej przygotowany i przeprowadzony, aniżeli miało to miejsce w przypadku programu RnS.

Poziom liczbowy podpisanych umów kredytowych, jak i ilość banków uczestniczących w programie, potwierdzają profesjonalne przygotowanie programu po stronie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz Banku Gospodarstwa Krajowego, a także dobry jego start.

W szczegółach…

Program kierowany jest do:

• małżonków
• osób samotnie wychowujących dzieci
• także do osób samotnych (tzw. singli).

Dodatkowo mogą z niego skorzystać osoby, które we własnym zakresie, systemem gospodarczym, realizują budowę pierwszego własnego mieszkania. Ustawowe przepisy regulują zasady zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych. Można więc zadać pytanie: jak z perspektywy pierwszych kilkunastu miesięcy kształtował się rozkład pomocy adresowany do poszczególnych grup uprawnionych?

Z analizy zebranych danych wynika, że rozkład pomiędzy małżeństwa i osoby samotne nie odbiegał w sposób istotny od równego podziału. Nieznaczną przewagę zanotowały w tym przypadku osoby samotne, które częściej sięgały po pomoc państwa przy zakupie mieszkania.

Z kolei, analizując dzietność w poszczególnych grupach beneficjentów, można zauważyć, iż 45 proc. małżeństw ubiegających się o dofinansowanie, miało przynajmniej jedno dziecko. Zestawiając powyższe dane z grupą osób samotnych i samotnie wychowujących dzieci, wyraźnie już widać, iż w tej grupie większość stanowią osoby bezdzietne (94 proc.).

Kwota finansowego wsparcia

W zależności od sytuacji, w jakiej znajdują się beneficjenci, dedykowana była ściśle określona wysokość wsparcia wynosząca odpowiednio:

• 10 proc. dla małżeństw bezdzietnych i osób samotnych
• 15 proc. dla małżeństw z dziećmi i osób samotnie wychowujących dzieci
• 5 proc. z tytułu urodzenia trzeciego lub kolejnego dziecka. Finansowe wsparcie funkcjonuje według ściśle określonych zasad i jest:
• stałe (niezmienne) wyliczone dla danej lokalizacji
• wyliczane w dacie złożenia wniosku przez beneficjenta/nabywcę
• wyliczone od rzeczywistej powierzchni użytkowej mieszkania/domu – nie więcej niż do wysokości 50 m2

Do 31 maja 2015 r. do BGK wpłynęło ponad 23 tys. wniosków o dofinansowanie na kwotę przekraczającą 540 mln zł.

Wnioski o dofinansowanie złożone w BGK obciążają limit budżetowy roku, w którym następuje planowana wypłata ostatniej transzy dla dewelopera. Na obu wykresach mamy do czynienia z zobrazowaniem wartości, w układzie odnoszącym się do poszczególnych lat funkcjonowania programu (a przypomnijmy, że MdM ma funkcjonować do końca 2018 r.). Zestawiając otrzymane dane, możemy zauważyć, że blisko 50 proc. transakcji dotyczy roku 2015, co pozwala na prognozowanie ...