Innowacje: Klastry dźwignią przedsiębiorczości w Polsce

Anna Żurek

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości rozpoczęła realizację przedsięwzięcia pn. „Polskie klastry i polityka klastrowa”, którego celem jest podniesienie konkurencyjności i zdolności innowacyjnej rodzimych klastrów poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz zwiększenie efektywności udzielanego im wsparcia.

Waga polityki klastrowej

Zdaniem Grażyny Henclewskiej, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki, przedsięwzięcie koordynowane przez resortowy zespół, a realizowane przez PARP ma nowatorski charakter. Koncentrując się na różnych wymiarach – od rozpowszechniania wiedzy o klastrach, przez promocję ich oferty rynkowej oraz możliwości współpracy krajowej i międzynarodowej w zakresie badań, rozwoju i innowacji po wypracowanie praktycznych wniosków i rekomendacji. Te ostatnie posłużą wypracowaniu nowych kierunków i przyszłych narzędzi wspierania klastrów. Jak poinformowała Bożena Lublińska- -Kasprzak, prezes PARP, zadanie podjęte przez agencję współfinansuje Unia Europejska w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, działanie 2.1.3, projekt systemowy „Rozwój zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji”).

Wnioski z badania

Z zakończonego w 2010 r. badania PARP pt. „Benchmarking klastrów w Polsce – 2010” wynika, że polskie klastry są zróżnicowane, czego wynikiem są złożone potrzeby i problemy, przed jakimi stoją. Bariery natury prawnej, niewystarczające zaplecze finansowe, trudności kadrowe i w zakresie komunikacji wewnątrzsieciowej nie zmieniają faktu, że w odróżnieniu od przedsiębiorstw niefunkcjonujących w takich powiązaniach, firmy będące członkami klastrów odnoszą wymierne korzyści. Ich źródło stanowi dobra współpraca owocująca rejestrowaniem patentów, wzrostem konkurencyjności i zwiększaniem zatrudnienia. Dzięki powiązaniom w ramach klastra łatwiejszy staje się transfer nowoczesnych technologii, wymiana doświadczeń i wiedzy.

Dobre doświadczenia

Przykładem prężnie i z powodzeniem działającego klastra jest m.in. Dolina Lotnicza. Dyrektor Stowarzyszenia Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza Andrzej Rybka tak mówi o sukcesie: – Kiedy 8 lat temu tworzyliśmy klaster Dolina Lotnicza, uczestniczyło w nim 18 firm zatrudniających niespełna 9 tys. pracowników. Wartość eksportu elementów konstrukcyjnych i części samolotowych sięgała 250 mln dolarów. Dziś nasz klaster liczy 85 spółek, w których pracuje ponad 22 tys. specjalistów, sprzedaż podzespołów przyniosła w 2010 r. około miliarda dolarów przychodów. Branże tak z pozoru tradycyjne jak kotlarska, dzięki formule klastra, czego dowód stanowi Pleszewski Klaster Kotlarski, również odnotowały sukces rynkowy. Znajomość potrzeb rynku, planowanie rozwoju i wykorzystanie własnych zasobów to czynniki sukcesu. Na przestrzeni ostatniej dekady powstało w Polsce ponad sto różnego rodzaju inicjatyw i wciąż powstają kolejne. Większość przy wsparciu publicznym, stąd część zakończyła działalność z końcem okresu finansowania ze środków publicznych. Kilka lat temu menedżerowie i animatorzy klastrów czerpali wzory głównie z doświadczeń zagranicznych, podczas kiedy dzisiaj przynajmniej kilkanaście z nich może pochwalić się ciekawymi doświadczeniami stanowiącymi inspirację dla innych poszukujących optymalnej formy organizacyjnej, prawnej oraz źródeł finansowania działalności.

Kurs na nową jakość

Aneta Wilmańska, zastępca prezesa PARP, podkreśla, że cykl sześciu paneli dyskusyjnych, konferencji, spotkań z uczestnikami klastrów, koordynatorami, menedżerami oraz ekspertami z Polski i zagranicy, które PARP zorganizuje, ułatwi promowanie dobrych praktyk, wymianę wiedzy, koordynację działań instytucji kształtujących politykę klastrową. – Zależy nam, aby zainicjowany dialog doprowadził do wypracowania konkretnych rozwiązań sprzyjających rozwojowi klastrów – stwierdza.