Horyzonty Bankowości 2015: Straty oczekiwane – co na to komitet bazylejski?

Marcin Podsiadły
dyrektor w dziale audytu
instytucji finansowych
w KPMG w Polsce

Straty poniesione to nie wszystko MSSF 9, mający obowiązywać od 1 stycznia 2018 r., wprowadza rewolucję w sposobie ujęcia odpisów z tytułu utraty wartości aktywów finansowych w stosunku do stosowanego dziś MSR 39. Zastępuje on dotychczasową koncepcję strat poniesionych koncepcją strat oczekiwanych – do rozpoznania już od momentu początkowego ujęcia ekspozycji kredytowych.

Zgodnie z wymogami nowego standardu, należności kredytowe klasyfikowane będą do jednej z dwóch kategorii. Z kolei od klasyfikacji tej zależeć będzie sposób wyznaczania i wysokość odpisów z tytułu strat kredytowych:

• Kategoria pierwsza – odpisy w wysokości strat oczekiwanych na skutek zdarzeń, które mogą wystąpić w okresie 12 miesięcy od dnia bilansowego oraz
• Kategoria druga – odpisy w wysokości strat oczekiwanych na skutek zdarzeń, które mogą wystąpić do zapadalności kredytu (ang. lifetime expected losses).

Niemal wszystkie kredyty w momencie udzielenia zaliczane będą do pierwszej kategorii, a ich przeniesienie do kategorii drugiej będzie następowało w przypadku istotnego wzrostu ryzyka kredytowego w późniejszych okresach. Spodziewamy się, że różnica w poziomie odpisów pomiędzy kredytami klasyfikowanymi do pierwszej i drugiej kategorii będzie znacząca, szczególnie w przypadku długoterminowych produktów, jak kredyty hipoteczne czy inwestycyjne.

Po przejściu na nowy model strat odpisy szacowane będą nie tylko dzięki danym historycznym dotyczącym strat kredytowych oraz ocenie bieżących warunków ekonomicznych, jak dotychczas, lecz również z uwzględnieniem wszelkich dostępnych informacji mających wpływ na poziom ryzyka kredytowego, w tym w szczególności prognoz rozwoju sytuacji makroekonomicznej.

11 przykazań komitetu

Dotychczasowy model strat poniesionych miał niejednolite oblicze – jego zastosowanie w praktyce różniło się w poszczególnych krajach, a nawet w bankach działających w tym samym kraju. Stąd komitet bazylejski wymaga nie tylko, aby wdrożono wysokiej jakości gruntowny proces pomiaru i raportowania strat oczekiwanych, lecz również kładzie nacisk na maksymalną spójność ujęcia strat kredytowych przez banki.

Oczekiwania te komitet formułuje w postaci 11 zasad. Zasady te podkreślają m. in. rolę rady nadzorczej i zarządu ...