Horyzonty Bankowości 2015: Długie kredyty bez krótkich lokat

Karolina Patkowska

Zanim jeszcze strona rządowa rozpoczęła prace nad założeniami do ustawy, Komisja Nadzoru Finansowego kilkakrotnie zwracała uwagę, że sprawą kluczową polskiego rynku jest stworzenie w naszym kraju takich warunków, by emitowane listy zastawne stały się atrakcyjne dla inwestorów.

Nadzór doszedł do wniosku, że aby tak się stało, powinny zostać spełnione dwa kryteria. Listy zastawne muszą:

1. oferować odpowiednie korzyści ekonomiczne, zapewniając tym samym opłacalność transakcji;
2. zapewniać inwestorom gwarancję bezpieczeństwa inwestowanych środków, tym samym generując popyt na emisję.

Aby doprowadzić do takiej sytuacji, zdaniem KNF należy:

• doprecyzować przepisy prawa upadłościowego dotyczące tego,co się dzieje po ogłoszeniu niewypłacalności przez emitenta listów zastawnych;
• rozstrzygnąć kwestie podatkowe, bowiem obecnie emisja instrumentów dłużnych nie jest dla polskich banków opłacalna;
• zapewnić bezpieczeństwo zainwestowanych środków, prowadząc rating emisji i tworząc popyt na emisję;
• wprowadzić zmiany regulacyjne, takie jak Rekomendacja F (wycena nieruchomości przez banki hipoteczne) czy Rekomendacja K (rejestr zabezpieczeń);
• umożliwić zaliczenie listów zastawnych do aktywów (odpowiednio pasywów) płynnych (w najnowszej wersji Bazylei III, obligacje zabezpieczone wymienione są jako składnik aktywów wysoko płynnych w LCR. Wyemitowane listy zastawne mogą być także zaliczone do miary NSFR jako dostępne finansowanie stabilne pod warunkiem, że spełniają wymagania definicji miary NSFR).

Nadzór sugeruje też wprowadzenie zmian w przepisach dotyczących transferu nieruchomości z banku uniwersalnego do banku hipotecznego, mających:

• ułatwić przenoszenie portfeli pomiędzy bankami;
• uregulować kwestie tajemnicy bankowej w przypadku transferu hipotek między bankami w celu refinansowania listami zastawnymi (ustawa Prawo bankowe, ustawa o przetwarzaniu danych osobowych).

Należy też:

• rozstrzygnąć kwestie podatkowe – kwestię możliwości rozliczenia obrotu wierzytelnościami z punktu widzenia kosztów i przychodów podatkowych; sposób traktowania rezerw na przejęte wierzytelności, gdy przestają być spłacane, jako kosztów uzyskania przychodów;
• wprowadzić przepisy regulujące gromadzenie rezerw na zagrożone kredyty po sprzedaży portfela, ich brak uniemożliwia bankom hipotecznym pełnienie roli instytucji, które – skupując portfele wierzytelności hipotecznych – byłyby emitentem listów zastawnych dla banków matek lub grup;
• wprowadzić przepisy regulujące współpracę między bankiem hipotecznym a bankiem matką; model biznesowy banków zyskałby na bliższej integracji procedur obu instytucji.

Uniwersalny języczek u wagi