Horyzonty Bankowości 2014: Wciąż za dużo barier

Marcin Szypszak

28-letni Patryk Łukawski z Łodzi jest częściowo sparaliżowany, ma niedowład prawej strony, porusza się na wózku inwalidzkim. Studiuje informatykę, a jednocześnie pracuje w niewielkiej firmie zajmującej się administracją sieci komputerowych. Pierwsze kłopoty z bankiem odnotował, gdy musiał założyć ROR. I nie chodzi tylko o schody, jakie musiał pokonać, by dostać się do placówki bankowej. Przy zakładaniu rachunku trzeba przecież złożyć kilka podpisów na dokumentach. Dla tego młodego mężczyzny było nie lada wyzwanie. Na co dzień bowiem nie używa długopisów, praktycznie nie jest w staniu utrzymać ich w dłoni. Posługuje się głównie klawiaturą komputera.

Kolejnym wyzwaniem było podpisanie karty płatniczej. Jeszcze gorzej poszło z zaciągnięciem kredytu. Tu znów wymagano kilka czytelnych podpisów. Patryk Łukawski musiał ustanowić pełnomocnika notarialnego, który w jego imieniu, i oczywiście w jego obecności złożył wszelkie wymagane podpisy. Pieniądze w końcu trafiły na jego konto. – Dziś moim podstawowym problemem w kontaktach z bankiem są bariery architektoniczne – mówi mężczyzna. – Głównie chodzi o bankomaty stojące gdzieś na podwyższeniu, do których trzeba wdrapywać się po schodach. A to dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim jest praktycznie niemożliwe.

Wykluczeni ekonomicznie? Czy powody, które przywołał Łukawski mogą świadczyć o wykluczeniu ekonomicznym poważnej przecież grupy ponad 4 mln osób. O tym, że coś jest na rzeczy świadczyć może list Teresy Lipowicz, Rzecznik Praw Obywatelskich, jaki w maju ub. roku wystosowała do Krzysztofa Pietraszkiewicza, prezesa Związku Banków Polskich. Czytamy w nim, m.in.: Trudności w korzystaniu z podstawowych usług bankowych powodują u osób niepełnosprawnych poczucie niesprawiedliwości i dyskryminacji. W istotny sposób mogą przyczyniać się też do zjawiska wykluczenia finansowego, a w dalszej perspektywie prowadzić może do wykluczenia społecznego.

Rzecznik Praw Obywatelskich pisze też o instrumentach komunikacji, które gwarantowałyby skuteczny dostęp do usług bankowych oraz umożliwiały wzajemny przekaz informacji. A to, jak zauważa prof. Lipowicz, jest niezbędne nie tylko na etapie zawierania umowy z bankiem, ale i w trakcie jej trwania. Zaznaczyła w liście: Przykładowo, z dotychczasowej współpracy oraz sygnałów środowisk osób niepełnosprawnych wynika, iż osoby niesłyszące i niedosłyszące napotykają na poważne trudności komunikacyjne w sytuacji, gdy jedyną formą kontaktu z bankiem jest kontakt telefoniczny. Przy analizie projektu Rekomendacji moją uwagę zwrócił zapis dotyczący rezygnacji, z uwagi na wysokie koszty, z usługi tłumacza języka migowego. Rezygnacja z takiej usługi będzie barierą nie do pokonania dla potencjalnych klientów banków z dysfunkcją słuchu, a autorzy projektu Rekomendacji słusznie zauważają, że w przyszłości banki mogą zostać postawione przed koniecznością wprowadzenia tego rodzaju usługi. Wspomniana rekomendacja to wydany przez Związek Banków Polskich dokument Dobre praktyki obsługi osób z niepełnosprawnościami przez banki. W jego treści znaleźć można, m.in. taki akapit: W trakcie podejmowania przez Związek Banków Polskich analiz (…) dostrzeżono, iż wiele osób z niepełnosprawnościami to aktywni klienci banków, zainteresowani nie tylko podstawowymi usługami ...