Horyzonty Bankowości 2014: Lifting czy wypełniacze

Beata Paxford

Ubiegły rok należałoby określić mianem roku pod znakiem kredytu konsumenckiego. Przepisy znowelizowanej w 2011 r. ustawy wielu spędzały sen z powiek. Regulator miał pełne ręce roboty. Wydawano decyzje, publikowano raporty. Sprawa kredytu konsumenckiego nie pozostawiła nikogo obojętnym.

Aktywność Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów można było zaobserwować od końca 2012 r. Wtedy pojawił się poradnik dotyczący instytucji kredytu konsumenckiego i jego funkcjonowania w bankach i firmach pożyczkowych. Za nim poszły następne i zanim się ktokolwiek obejrzał, przyjęto, że formularz informacyjny powinien obowiązywać przez trzy dni robocze. Co ciekawe, założenie takie nie wynikało ani z przepisów ustawy ani z przepisów dyrektywy, na podstawie których nowelizowano polski akt prawny.

Aby zrozumieć to i zadać sobie pytanie, czy jak u Szekspira jest tu wiele hałasu o nic, należy się wpierw przyjrzeć instytucji kredytu konsumenckiego i formularza informacyjnego.

Ustawa w cieniu dyrektywy

Instytucja kredytu konsumenckiego w obecnym kształcie obowiązuje od grudnia 2011 r. Poprzednio obowiązująca ustawa z 2001 r. została uchylona w wyniku implementacji nowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (też zresztą uchylająca poprzednio obowiązującą dyrektywę Rady 87/102/EWG). Zgodnie z obowiązującą ustawą, przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość kwoty w walucie innej niż polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia. Uważa się za nią m.in. umowę pożyczki, umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego czy umowę o kredyt odnawialny.

Najistotniejsza jest kwestia górnej granicy wyrażonej w polskiej walucie. Bowiem każda kwota równa lub niższa niż rzeczone 255 500 zł (co stanowi implementację art. 2 ust. 2 pkt C dyrektywy, który mówi o widełkach – 200 do 75 000 euro) będzie regulowana przepisami ustawy o kredycie konsumenckim. Niestety, zarówno na poziomie dyrektywy, jak i na szczeblu ustawowym, pominięto zapisanie niektórych regulacji. Co, jak dzisiaj widać, nastręczyło kredytodawcom sporo problemów. Nie zapominajmy, że zarówno dyrektywa, jak i ustawa nie określają szczegółowo pewnych kwestii, których zastosowanie miało chyba w zamyśle legislatora regulować sam rynek. Jedną z takich właśnie kwestii jest kwestia formularza informacyjnego.

Formularz informacyjny

Sama dyrektywa nie posługuje się terminem formularz informacyjny. Zamiast tego używa się terminu arkusz informacyjny, którego wzory stanowią załączniki (odpowiednio II i III) do niej. W art. 5 i 6 jest mowa o tym, że kredytodawca ma obowiązek dostarczenia konsumentowi informacji potrzebnych do porównania różnych ofert – a to po to, by ułatwić mu podjęcie decyzji czy zawrzeć umowę o kredyt. Przepis dyrektywy mówi wprost o „pełnej znajomości faktów” przez klienta w momencie zaciągania zobowiązania. Kredytodawca jest zobowiązany przekazać te informacje w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku. Wzorcowym modelem takiego formularza ma być właśnie arkusz informacyjny stanowiący załącznik do dyrektywy. Jej przepisy określają, jakie informacje powinny być dostarczone konsumentowi. Chodzi m.in. o rodzaj kredytu, ...