Horyzonty Bankowości 2014: Karciane gry i zabawy

Beata Paxford

Nie tak dawno czytałam książkę, w której podano, iż jeden z amerykańskich biznesmenów nosił ze sobą walizki gotówki. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby rzecz działa się 100 lat temu albo w czasach wielkiej inflacji. Nic z tych rzeczy. Ów biznesmen był jednym z najbardziej znanych i szanowanych amerykańskich przedsiębiorców, a miało to miejsce w latach 80. ub. wieku w USA. Zadać można sobie pytanie – czym spowodowane było to przywiązanie do gotówki. Odpowiedź jest prosta. Biznesmen prowadził drugie życie i nie chciał, aby szacowna małżonka mogła po wydrukach z kart wiedzieć, jak i gdzie wydaje wspólne pieniądze. No cóż, nikomu nie polecam noszenia się z walizkami czy workami gotówki. Po pierwsze jest to ciężkie, po drugie niebezpieczne. Po trzecie wreszcie, nie ma sensu. Zwłaszcza gdy ma się możliwość dokonania płatności kartą płatniczą.

Karta płatnicza per se n ie j est w ynalazkiem nowym. Używa się jej od ponad 50 lat, a w Polsce od ponad 20. Wydawałoby się, że przez taki długi okres czasu stała się nieodłącznym elementem naszego bajkowego pejzażu. Nic bardziej mylnego. Z raportu NBP dotyczącego zwyczajów płatniczych w Polsce wynika, że blisko 80 proc. transakcji płatniczych dokonuje gotówką. Jako przyczyny przywiązania do niej respondenci podali m.in. łatwość zapłaty, mniejsze kolejki, wysokość opłat za kartę czy brak potrzeby jej posiadania. Badania te są o tyle ciekawe, że w XXI w. nadal świadomość społeczna na temat kart płatniczych jest niewielka. Aby zrozumieć, jak one działają dzisiaj, warto przybliżyć instytucję karty płatniczej. Jak również pokazać, jak szybko zmieniają się przepisy dotyczące różnych aspektów jej funkcjonowania.

Definicja jak kobieta – zmienną jest

Prawna definicja karty płatniczej ulegała zmianom. W poprzednio obowiązującej ustawie o elektronicznych instrumentach płatniczych, była określana jako karta identyfikująca wydawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniająca do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty, a w przypadku karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu – także do dokonywania wypłaty gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu. Tłumacząc z polskiego na nasze – karta płatnicza to kawałek plastiku, na którym widniały następujące dane: wydawcy karty (np. banku) i posiadacza karty (klienta). Imię i nazwisko klienta było oznaczone na karcie, zaś z drugiej strony widniał jego podpis. Powyższa definicja obejmowała karty debetowe, obciążeniowe i kredytowe.

Obowiązująca obecnie definicja karty płatniczej wynika z dużych zmian prawnych w obszarze usług płatniczych. W 2011 r. ustawą o usługach płatniczych implementowano dyrektywę PSD, a w 2013 r., w związku z uchyleniem ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, do ustawy o usługach płatniczych wprowadzono nową definicję karty płatniczej. Zgodnie z art. 2 pkt 15 a tejże ustawy jest to karta uprawniająca do wypłaty gotówki lub umożliwiająca złożenie zlecenia płatniczego za pośrednictwem akceptanta lub agenta rozliczeniowego, akceptowana przez akceptanta w celu otrzymania przez niego należnych mu środków.