Hipoteki: Mocny spadek sprzedaży

Marcin Krasoń,
Open Finance

W III kw. 2011 roku działające na polskim rynku banki udzieliły 57,9 tys. kredytów hipotecznych, o 9,2 proc. mniej niż w analogicznym okresie rok wcześniej, gdy liczba ta przekroczyła 63,7 tys. – wynika z danych zebranych przez Open Finance z banków. W porównaniu do II kw. br. zanotowaliśmy spadek o 6,25 proc.

W ciągu ostatnich czterech kwartałów (ujęcie 12-miesięczne niweluje wpływ sezonowości) udzielono łącznie ponad 234 tys. kredytów hipotecznych. W porównaniu do poprzedniego okresu (czyli od IV kw. 2009 do III kw. 2010) jest to wzrost o 4,74 proc. W porównaniu do 12-miesięcznego okresu zakończonego w II kw. 2011 roku zanotowaliśmy spadek o 2,44 proc. Był to drugi z rzędu spadek, wcześniej pięć razy z rzędu obserwowaliśmy wzrosty.

Do najbardziej drastycznych zmian doszło w kredytach walutowych. Już od kilku miesięcy mamy do czynienia z wycofywaniem się banków z tego segmentu rynku. Na przełomie lata i jesieni z rynku praktycznie zniknęły kredyty we franku szwajcarskim, a z pożyczania w euro zrezygnowało kilka instytucji. Efekt tego widać jak na dłoni. O ile jeszcze rok temu udział kredytów walutowych w rynku wynosił prawie 21 proc., dziś jest to zaledwie 14,5 proc. Spadek liczby kredytów w obcej walucie odnotowaliśmy w 75 proc. ankietowanych banków.

Rekordy bił za to program Rodzina na Swoim. W okresie lipiec-wrzesień 2011 udzielono 14,3 tys. preferencyjnych kredytów na 2,95 mld złotych. Porównując do analogicznego okresu ubiegłego roku liczba kredytów w III kw. 2011 roku wzrosła o 30,6 proc., a ich wartość o 42,7 proc. Najwyższy w historii był także udział RnS w rynku. Rok temu wynosił on 17,21 proc., a w ostatnim kwartale 24,75 proc. Wiosną 2011 roku było to 23,18 proc.

Wg danych zebranych przez Open Finance łączna wartość rynku hipotek w III kw. 2011 roku wyniosła 10,76 mld zł, rok wcześniej było to 12,18 mld zł, mamy więc do czynienia ze spadkiem o 11,65 proc. Spadek wartości udzielonych kredytów jest większy od spadku ich liczby. Powodem tego jest spadek cen mieszkań, po prostu Polacy zaciągają coraz niższe kredyty.

Z 20 banków, które odpowiedziały na ankietę Open Finance, sprzedaż kredytów (liczbowo) wzrosła w 11, w jednym wyniosła dokładnie tyle samo, a w ośmiu spadła. Spadki dotyczyły jednak kilku dużych instytucji, co przełożyło się na negatywny wynik całego rynku.

Komentarz i prognoza

Dwa pierwsze kwartały 2011 roku były dla banków udzielających kredytów hipotecznych udane, bo trwała kontynuacja zainicjowanego w 2010 roku ożywienia rynku. Trzeci kwartał był już dużo gorszy, spadek o 9,18 proc. rok do roku to największy spadek od IV kw. 2009 roku, czyli od prawie dwóch lat.

Wejście w życie nowelizacji rekomendacji S (pierwsza część obowiązuje od kilku miesięcy, druga wejdzie w życie na początku 2012 roku) doprowadziło do znacznego spadku liczby udzielonych kredytów walutowych. Do spadku popytu bez wątpienia przyczyniły się też letnie wahania kursu franka szwajcarskiego. Oczekujemy, że w kolejnych kwartałach będziemy notować dalsze spadki na tym polu, a udział kredytów walutowych w rynku może spaść poniżej 10 proc.

III kw. 2011 roku był najprawdopodobniej ostatnim dobrym kwartałem w historii programu Rodzina na Swoim. Pod koniec sierpnia weszły w życie zmiany w RnS i już październikowe statystyki pokazały znaczny spadek liczby i wartości udzielonych kredytów. W stosunku do września spadki wyniosły ponad 30 proc. W kolejnych miesiącach liczba udzielonych kredytów preferencyjnych dalej będzie spadać, bo we wrześniu i październiku wpływ na wynik miały wnioski kredytowe złożone tuż przed wejściem w życie zmian.

Ze względu na dalsze działania Komisji Nadzoru Finansowego mające na celu ograniczenie dostępności kredytów walutowych podtrzymujemy naszą prognozę: czwarty kwartał 2011 roku będzie pod względem liczby kredytów słabszy niż analogiczny w 2010 roku. Jeśli spadek będzie tak duży jak w przypadku III kw., liczba udzielonych kredytów wyniesie w całym 2011 roku ok. 230 tys., czyli o 2-3 proc. mniej niż rok wcześniej.