GUS: Wyniki finansowe banków w okresie I – IX 2016 r.
Wynik finansowy netto sektora bankowego wyniósł 11,4 mld zł, tj. o 0,3% więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Suma bilansowa wzrosła w skali roku o 3,7% i wyniosła 1 665,5 mld zł. Wartość kredytów dla sektora niefinansowego zwiększyła się o 5,0% do 1 000,2 mld zł, a depozytów – o 9,1%, do 970,5 mld zł.
Wynik działalności bankowej w okresie I-IX 2016 r. zwiększył się o 9,5% do 45,4 mld zł. Wynik z tytułu odsetek zwiększył się o 8,7% do poziomu 28,3 mld zł, a przychody banków z tytułu dywidend były wyższe o 33,3% i wyniosły 1,3 mld zł. Łączny wynik z tytułu aktywów i zobowiązań finansowych oraz z tytułu różnic kursowych netto zwiększył się o 42,7% do 6,3 mld zł. Wynik z tytułu opłat i prowizji zmniejszył się o 5,6% i osiągnął wartość 9,5 mld zł.
Koszty działania banków wzrosły o 13,8% do 23,8 mld zł. Koszty pracownicze stanowiły 50,1% tej kwty, tj. 11,9 mld zł (wzrost o 5,0%). Koszty ogólnego zarządu zwiększyły się o 24,3%, do 11,9 mld zł, głównie z tytułu podatku od niektórych instytucji finansowych.
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości aktywów finansowych wyniosły 5,3 mld zł (o 1,1% więcej niż rok wcześniej), z czego 97,9% tej wartości zostało przeznaczone na pokrycie utraty wartości kredytów i pożyczek. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zwiększyła się o 3,4% i wyniosła 2,2 mld zł.
Rezerwy wzrosły o 86,9%, do poziomu 0,8 mld zł. W porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. poprawa wyniku działalności bankowej oraz wyniku z pozostałej działalności operacyjnej była większa niż wzrost kosztów działania banków, amortyzacji i rezerw oraz kosztów odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości aktywów. W rezultacie wynik z działalności operacyjnej zwiększył się o 0,8 mld zł (o 5,5%) i osiągnął wartość 14,8 mld zł. Podatek dochodowy dotyczący działalności kontynuowanej wyniósł 3,4 mld zł (o 26,3% więcej niż rok wcześniej).
W okresie trzech kwartałów 2016 r. zysk netto w kwocie 11,8 mld zł osiągnęły 604 banki, a stratę netto o wartości 0,4 mld zł poniosło 19 banków. Stratę netto wykazało 10 banków komercyjnych (w tym 8 oddziałów instytucji kredytowych) oraz 9 banków spółdzielczych.
Suma bilansowa sektora bankowego w dniu 30 września 2016 r. wyniosła 1 665,5 mld zł i była o 3,7% wyższa niż rok wcześniej. Największą pozycją aktywów były kredyty i inne należności, ich wartość wyniosła 1 173,3 mld zł (wzrost o 3,2%) i stanowiły one 70,4% aktywów. Po stronie pasywów dominującą pozycją były zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, osiągnęły one wartość 1 420,4 mld zł (o 4,8% więcej niż rok wcześniej), co stanowiło 85,3% pasywów. Kapitały własne zwiększyły się o 5,9% do 182,3 mld zł, a ich udział w pasywach wyniósł 10,9%.
Wartość kredytów udzielonych przez banki sektorowi niefinansowemu oraz sektorowi instytucji rządowych i samorządowych wg stanu w dniu 30 września 2016 r. wyniosła 1 095,1 mld zł, co oznaczało ich wzrost o 4,7% w porównaniu do stanu o rok wcześniej. Kredyty udzielone sektorowi niefinansowemu stanowiły 91,3% tej kwoty i wyniosły 1 000,2 mld zł (wzrost o 5,0%), w tym kredyty dla przedsiębiorstw – 346,4 mld zł (wzrost o 5,5%), i dla gospodarstw domowych – 647,5 mld zł (więcej o 4,7%). Kredyty dla przedsiębiorstw zostały w większości (56,4%) zaciągnięte przez MŚP. W kredytach gospodarstw domowych 80,8% stanowiły łącznie kredyty na nieruchomości mieszkaniowe (388,9 mld zł, w tym 132,1 mld zł nominowane w CHF) i kredyty konsumpcyjne osób prywatnych (134,2 mld zł).
Depozyty sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych w dniu 30 września 2016 r. osiągnęły wartość 1 056,9 mld zł (wzrost o 9,2%), z tego depozyty sektora niefinansowego wyniosły 970,5 mld zł (więcej o 9,1%), a depozyty sektora instytucji rządowych i samorządowych 86,4 mld zł (wzrost o 9,9%). W porównaniu do stanu sprzed roku odnotowano wzrost wartości depozytów bieżących o 17,7%, a depozytów terminowych o 1,2%.
Wartość depozytów bieżących sektora niefinansowego zwiększyła się o 17,8%, a depozytów terminowych o 0,5%.
Wartość depozytów bieżących sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrosła o 15,0%, a depozytów terminowych o 7,3%. Udział depozytów terminowych w depozytach sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych łącznie zmniejszył się w skali roku do 47,8% (o 3,8 p. proc.), przy czym udział depozytów terminowych w depozytach sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł 63,7% (wobec 65,3% rok wcześniej).
W porównaniu do stanu w dniu 30 września 2015 r., przyrost wartości depozytów sektora niefinansowego oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych łącznie był większy o 39,1 mld zł niż przyrost wartości kredytów tych podmiotów.
W rezultacie, różnica między wartością kredytów, a wartością depozytów tych sektorów zmniejszyła się do 38,2 mld zł. Różnica ta ukształtowała się na najniższym poziomie w badanym okresie. Nadwyżka kredytów nad depozytami sektora niefinansowego zmniejszyła się w skali roku o 33,4 mld zł. W sektorze instytucji rządowych i samorządowych zanotowano wzrost wartości depozytów o 7,8 mld zł, a wartość kredytów zwiększyła się o 2,1 mld zł. To spowodowało, że w tym sektorze nadwyżka kredytów nad depozytami zmniejszyła się o 5,7 mld zł.
Działalność operacyjną w końcu września 2016 r. prowadziły 623 banki (o 5 mniej niż rok wcześniej).
Liczba banków komercyjnych zmniejszyła się do 63 (o 3 mniej), do 50 zmniejszyła się liczba banków z przewagą kapitału zagranicznego (o 5 mniej). Liczba oddziałów instytucji kredytowych zmniejszyła się o 2 i wyniosła 26. Ponadto funkcjonowało 560 banków spółdzielczych (o 2 mniej niż w końcu września 2015 r.). Zmiany liczby banków ogółem oraz w poszczególnych grupach były spowodowane głównie przez procesy konsolidacyjne w sektorze (w jednym banku z większościowym udziałem kapitału zagranicznego dominującą pozycję objęła instytucja finansowa z większościowym udziałem kapitału polskiego, później ten bank został większościowym udziałowcem banku z przeważającym udziałem kapitału zagranicznego; jeden bank ze 100% udziałem kapitału zagranicznego, przekształcony wcześniej z oddziału instytucji kredytowej, został przejęty przez inny bank z większościowym udziałem kapitału zagranicznego; jeden bank spółdzielczy połączył się z innym bankiem spółdzielczym). Ponadto, ogłoszono upadłość jednego banku spółdzielczego, a dwa oddziały instytucji kredytowych zaprzestały działalności z powodu ich likwidacji przez zagraniczne centrale.
Bogdan Koblański
