Forum Liderów Banków Spółdzielczych: Zagrożenia i możliwości

Bohdan Szafrański

Bankowość spółdzielcza to część sektora bankowego i również z tej perspektywy trzeba oceniać jej sytuację. Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich, zwrócił uwagę, że dziś niezbędne jest zmodyfikowanie polityki państwa w stosunku do całego sektora bankowego. Wariantem rozwoju, do którego należałoby dążyć to przyspieszenie. Tylko w ten sposób polski sektor bankowy może doganiać bankowość europejską. Jeśli przyjmiemy kontynuację i zachowanie obecnego tempa rozwoju, to za kilka lat nasz sektor bankowy straci zdolność do finansowania rozwoju. Dlatego też ZBP skierował na ręce członków Komitetu Stabilności Finansowej opracowanie, w którym zwrócono na to uwagę.

Prezes ZBP dodał, że środowisko martwi również to, iż część banków spółdzielczych nie przystąpiła do systemów ochrony instytucjonalnej IPS. Wiąże się to z ewentualnymi zagrożeniami dotyczącymi ich stabilności finansowej. Dla pozostałych banków kłopoty nawet jednego z nich mogłyby się wiązać ze stratami, choćby wizerunkowymi, dla całego sektora. Dlatego też związek wnioskował o rozważenie wzmocnienia instytucjonalnych systemów ochrony o dodatkowe możliwości ewentualnego zasilenia ich uczestników, gdyby wystąpiła taka konieczność.

Stan, problemy i zagrożenia

 Jak stwierdziła Anna Trzecińska, wiceprezes Narodowego Banku Polskiego, w Polsce funkcjonuje dziś 550 banków spółdzielczych, dysponują one ponad 120 mld zł aktywów. To w całości polski kapitał, co powinno być częściej podkreślane. Jednak to tylko 7% aktywów całego naszego sektora bankowego. Przykładowo – we Francji aktywa spółdzielcze stanowią ponad 50%, w Austrii 30%, a w Niemczech 20%, co pokazuje, że w naszym kraju jest jeszcze duży potencjał rozwojowy dla tego sektora. Bieżący rok jest istotny dla bankowości spółdzielczej, a w pewnym sensie nawet przełomowy, bo pod jego koniec wygasną dotychczasowe umowy zrzeszeń. Zakończy się pierwszy etap trwającego od ponad trzech lat tworzenia nowych struktur, a w szczególności systemów ochrony instytucjonalnej. Dotychczasowe doświadczenia z tym związane NBP ocenia pozytywnie. Wskazuje to na skuteczność wprowadzonych mechanizmów, zwłaszcza stabilnościowych.

W ostatnich latach wzrasta udział sektora w finansowaniu jednostek samorządowych. Pod koniec pierwszej połowy br. wynosił 19%, a w poprzednim roku jedynie 14%. Jeśli chodzi o depozyty jednostek samorządowych, to instytucje spółdzielcze zgromadziły prawie 30% całości takich zdeponowanych w bankach środków. Świadczy to o wysokim stopniu zaufania do bankowości spółdzielczej. Banki spółdzielcze mają też duży udział, bo na poziomie 56%, w kredytowaniu rolników.

Zdaniem wiceprezes NBP „lokalność” powinna zyskiwać dziś na znaczeniu. Jedna trzecia placówek bankowych w naszym kraju należy obecnie do banków spółdzielczych, a ich liczba spada wolniej niż w przypadku banków komercyjnych. To oczywiście duża wygoda dla klientów, choć i obciążenie dla sektora. Banki spółdzielcze pełnią istotną funkcję na rynku finansowym, ale są bardzo wrażliwe na niskie stopy procentowe, co wynika ze struktury aktywów oraz pasywów, jak i dużego znaczenia wyników odsetkowych. Choć, co trzeba podkreślić, wyniki odsetkowe stopniowo się poprawiają. Po długim okresie z niskimi stopami procentowymi może nastąpić zmiana. Niepokoi to, że większe banki spółdzielcze zaangażowały się w akcję kredytową dla przedsiębiorstw, a jednocześnie niskie jest pokrycie kredytów odpisami.

Anna Trzecińska wymieniła strukturalne słabości banków spółdzielczych i trudności w utrzymaniu ich dotychczasowych modeli biznesowych. Jest to m.in. związane z erą otwartej bankowości. Dlatego namawiała obecnych na forum przedstawicieli banków, które nie podjęły jeszcze decyzji do szybkiego wyboru drogi biznesowej, zwłaszcza przez tych 50 banków pozostających nadal poza strukturami ...