Forum Bankowo-Samorządowe 2018. Skąd brać pieniądze na rozwój lokalny w nadchodzącej perspektywie?

Do niedawna kooperacja pomiędzy instytucjami publicznymi i partnerami komercyjnymi była utrudniona z uwagi na niesprzyjające prawo. Sytuację ma odmienić obowiązująca od 10 września br. nowelizacja ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym.

Lilianna Bogusz, dyrektor departamentu PPP w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, przekonywała podczas tegorocznego Forum Bankowo-Samorządowego, iż zmiany prawne to krok we właściwym kierunku, natomiast klucz do sukcesu spoczywa obecnie w rękach obydwu partnerów.

– Aby PPP mogło być skuteczne, projekt musi być dobrze przygotowany, a decyzja podmiotu publicznego podjęta świadomie – mówiła.

Czytaj także: Forum Bankowo-Samorządowe 2018. Cyfrowa gmina to perspektywa najbliższych lat >>>

Dodatkowo należy pamiętać, iż polska specyfika partnerstwa publiczno-prywatnego odbiega znacząco od doświadczeń krajów zachodnich, nie sposób zatem bezrefleksyjnie powielać tamtejsze wzorce. Typowe przedsięwzięcia realizowane w ramach PPP na gruncie unijnym obejmują takie sektory jak transport, edukacja i ochrona zdrowia. W Polsce w tej formule prowadzone są głównie projekty z dziedziny sportu i rekreacji, ochrony środowiska (w tym również największa spalarnia śmieci pod Poznaniem) i telekomunikacji.

– PPP wykorzystane zostało do wybudowania szkieletowych sieci szerokopasmowych – podkreśliła Lilianna Bogusz.

Promowanie partnerstwa publiczno-prywatnego

W jaki sposób resort rozwoju uczestnicy w promowaniu partnerstwa publiczno-prywatnego?

– Przede wszystkim finansujemy doradztwo dla podmiotów publicznych. Promujemy najlepsze praktyki, organizujemy wizyty studyjne, zapraszamy przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego do odwiedzania miejsc, gdzie zrealizowano takie projekty i wymiany doświadczeń z włodarzami tych miast – wskazała przedstawicielka ministerstwa. Innym działaniem jest przygotowanie wytycznych dla podmiotów angażujących się w projekty z zakresu PPP, stanowiących dla nich wsparcie tak od strony formalnej, jak i merytorycznej.

Czytaj także: Forum Bankowo-Samorządowe 2018. W jakiej kondycji finansowej jest sektor polskich „małych ojczyzn”?

Tematyka współpracy samorządów z podmiotami prywatnymi w celu wspólnej realizacji inwestycji publicznych była również tematem debaty, prowadzonej przez Renatę Siwiec, prezes Fundacji Centrum PPP. W dyskusji udział wzięli dr Rafał Cieślak, wspólnik zarządzający Kancelarii Doradztwa Gospodarczego, dr Mirosław Czekaj, skarbnik Unii Metropolii Polskich oraz skarbnik m.st. Warszawy, Patryk Darowski, dyrektor sektora budowlanego, medycznego i PPP w Departamencie Projektów Sektorowych Banku Gospodarstwa Krajowego, Małgorzata Kleniewska-Wodtke, prezes Fitch Polska oraz Artur Tomaszewski, prezes DNB Bank Polska.

Edukacja interesariuszy

Paneliści zwracali uwagę na liczne wyzwania, warunkujące skuteczność realizacji przedsięwzięć w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.

– Konieczna jest edukacja wszystkich interesariuszy włączonych w proces, tak, by PPP nie kojarzyło się z prywatyzacją majątku publicznego – podkreśliła Małgorzata Kleniewska-Wodtke.

Ocena efektywności

Niezwykle istotna jest również ocena efektywności. Forma finansowania inwestycji musi mieć uzasadnienie stricte ekonomiczne, a PPP nie może być wybrana jako sztuka dla sztuki. Dlatego każde przedsięwzięcie realizowane w tym modelu powinna poprzedzać wszechstronna analiza.

– Fakt jej przeprowadzenia to już niemały sukces, jednak najwięcej zależy od tego, jak profesjonalnie podejdziemy do wyników tej analizy – zauważył Patryk Darowski. Należy przy tym uwzględniać nie tylko specyfikę, ale i skalę polskiego rynku, gdzie średnia wartość umowy PPP jest niemal dwudziestokrotnie niższa aniżeli w krajach zachodnioeuropejskich.

– Należy zastanowić się, czy dla małych projektów nie wypracować standardowej umowy finansowania – zaproponował reprezentant BGK.

Przychylił się on również do wcześniejszych opinii, iż największą barierą dla wspólnego realizowania projektów publicznych z partnerem prywatnym pozostaje brak wiedzy.

– Dużą rolę odegrać mogą takie działania jak publikowanie wytycznych, organizowanie szkoleń przez resort rozwoju czy budżety na doradców – powiedział Patryk Darowski.

PPP musi przyspieszyć

Także Artur Tomaszewski zauważył, iż pomimo pewnych komplikacji PPP musi przyspieszyć. Aby tak się stało, obie strony muszą myśleć w kategoriach wspólnego dobra i nie starać się zarobić kosztem partnera.

– Oczekiwania sektora publicznego muszą być bardziej realistyczne, partner prywatny musi zarobić w formule win-win – podkreślił reprezentant DNB Banku.

Wspomniał on również o możliwości swoistego, niepisanego PPP w obszarze finansowania tego rodzaju projektów przez banki państwowe wspólnie z instytucjami komercyjnymi. Pozostaje wreszcie szukanie nisz dla partnerstwa publiczno-prywatnego.

– Jest kilka dziedzin, gdzie PPP może być wykorzystane a które nie rozwijają się tak jak na Zachodzie, na przykład rewitalizacja miast – powiedział Artur Tomaszewski.

Perspektywom finansowania JST po roku 2020

Obrady Forum Bankowo-Samorządowego zamknęła sesja poświęcona perspektywom finansowania jednostek samorządu terytorialnego po roku 2020.

Wstępem do panelu było wystąpienie przedstawiciela Komisji Europejskiej, Wolfganga Muncha, w którym przypomniał on kluczowe wyzwania dla polskiej gospodarki.

– Polska to jedno z najszybciej starzejących się społeczeństw w Europie – zaznaczył Wolfgang Munch.

Pozytywny charakter ma z kolei nieprzerwany od 1992 roku wzrost gospodarczy, osiągnięty jednakże głównie poprzez konsumpcję oraz inwestycje sektora publicznego. Problemem jest również niski stopień innowacyjności MŚP, który może w dalszej perspektywie poskutkować wysokimi kosztami pracy, czy też uzależnienie gospodarki od węgla i związany z tym duży poziom zanieczyszczenia atmosfery.

– 44 tysiące Polaków umiera przedwcześnie każdego roku z uwagi na smog – przypomniał reprezentant Komisji Europejskiej.

Po stronie pozytywów należy odnotować też fakt, iż Polska zalicza się do państw policentrycznych, co wyróżnia nas na tle Węgier, Czech czy Słowacji, w których życie koncentruje się wokół jednej dużej aglomeracji.

– Dysponujemy centrami wzrostu na przyszłość, i trzeba je utrzymywać w tendencji wzrostowej – powiedział Wolfgang Munch.

Dynamika rozwoju polskich regionów

Optymizmem napawa również dynamika rozwoju polskich regionów. Nawet najbiedniejsze województwa należą do najszybciej rozwijających się w Europie. Obok smogu największym wyzwaniem dla Polski pozostaje niedostatecznie rozwinięta sieć transportu, szczególnie kolejowego i aglomeracyjnego, a także niedostatek internetu szerokopasmowego.

Problematyka strategii na nadchodzącą perspektywę była również tematem debaty, prowadzonej przez wiceprezesa ZBP Włodzimierza Kicińskiego. Wzięli w niej udział Robert Dzierzgwa – dyrektor Departamentu Strategii w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Marek Dylewski – skarbnik województwa zachodniopomorskiego, Wojciech Lipka – prezes Instytutu Analiz i Ratingu GPW, Wolfgang Munch – zastępca dyrektora Wydziału ds. Polski w Dyrekcji Generalnej ds. Rozwoju Regionalnego i Miast Komisji Europejskiej oraz Agnieszka Wolska –  dyrektor obszaru bankowości korporacyjnej w Santander Bank Polska.