FOR proponuje otwarcie zawodów regulowanych dla obywateli Ukrainy
Z badań przeprowadzonych w 2019 roku na zlecenie Izby oraz Foreign Personel Service przez Centrum Badań Społecznych Narodowego Uniwersytetu „Akademia Ostrogska” wynika, że aż 77,5% przybyszów z Ukrainy pracuje w zawodach poniżej swoich kwalifikacji. Oznacza to olbrzymie marnotrawstwo kapitału ludzkiego i kompetencji Ukraińców.
FOR i Izba pokazują, jakie zmiany należałoby wprowadzić w czterech obszarach rynku pracy, by zwiększyć do nich dostęp Ukraińców. Chodzi o:
– zawody medyczne
– zawody deficytowe
– administrację publiczną
– służby mundurowe
Zawody medyczne zostały częściowo otwarte dla cudzoziemców spoza Unii Europejskiej ustawą covidową z listopada 2020 roku, a następnie ze stycznia 2021 roku.
Należałoby jak najszybciej rozszerzyć prawo do wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty wzorowane na dostępnie do tych zawodów ze stycznia 2021 roku i ustanowić ramy prawne dostępu tam, gdzie takowe nie występują.
Okres warunkowego wykonywania zawodu powinien być wystarczająco długi, by umożliwić uzyskanie nostryfikacji dyplomu nawet przy założeniu przewlekłości postępowań.
Kierowcy, nauczyciele, budowlańcy
Najwięcej zawodów deficytowych znajduje się w branży budowlanej. Niektóre z nich (np. zawód montera rusztowań) są regulowane przepisami. Należałoby je tak zmienić, by uprawnienia zdobyte na Ukrainie dopuszczały do wykonywania zawodu w Polsce.
Deficytowe są też zawody w branży TSL (transport, spedycja, logistyka). Ukraińskie prawa jazdy są w Polsce honorowane tylko przez pół roku. W obecnej sytuacji nie ma to uzasadnienia. Należałoby je honorować na równi z polskimi prawami jazdy.
Na przeszkodzie zatrudniania Ukraińców jako nauczycieli stoi Karta Nauczyciela, zgodnie z którą do zawarcia umowy o pracę na stanowisku wyższym niż nauczyciel kontraktowy wymagane jest polskie obywatelstwo.
Należałoby to zmienić, zwłaszcza że szereg przedmiotów szkolnych (informatyka, matematyka, wf, języki obce) mogą być prowadzone przez nauczyciela znającego język polski na poziomie podstawowym.
Ukraińcy w służbach mundurowych?
Według raportu szefa służby cywilnej 46% naborów pracowników zakończyło się niepowodzeniem, a w 1/3 przypadków nikt nie zgłosił się na ofertę pracy.
Otwarcie administracji publicznej zarówno na szczeblu centralnym, jak i samorządowym pozwoliłoby złagodzić deficyt pracowników i dać stabilną pracę tysiącom obywateli Ukrainy. Musieliby oczywiście przechodzić postępowanie konkursowe analogiczne jak obywatele polscy.
Zgodnie z „Barometrem Zawodów” na 2022 rok pracowników służb mundurowych brakować będzie w kilku województwach. Tymczasem według przepisów w policji i w Straży Miejskiej i w Straży Pożarnej nie mogą pracować cudzoziemcy.
FOR i Izba postulują otwarcie służb mundurowych dla Ukraińców, którzy uzyskali zgodę na pobyt stały lub długoterminowy.
Wprowadzone reformy pozwoliłyby uniknąć dalszego marnotrawstwa potencjału przybyszów z zagranicy i spadku atrakcyjności polski jako kraju docelowego dla imigrantów.
