Finansowanie sektora MŚP: Bank i firma lewar ma dwa końce

Raport wskazuje, że w obliczu rosnącej konkurencji, presji cenowej oraz kosztów ryzyka kredytowego możliwości wzrostu dochodów w sektorze bankowym stają się coraz bardziej ograniczone. Finansowanie hipoteczne klientów detalicznych od kilku lat przeżywa stagnację, nie generuje już satysfakcjonującego poziomu zwrotu, a z wysokomarżową obsługą konsumentów i mikroprzedsiębiorców wiąże się niższa jakość aktywów i wyższe koszty rezerw. O względy dużych korporacji banki muszą konkurować nie tylko pomiędzy sobą, ale też z alternatywnymi źródłami finansowania na rynku kapitałowym. Deloitte twierdzi, że MŚP jest dla banków jednym z najbardziej atrakcyjnych segmentów rynku i może stanowić doskonałą dźwignię do dalszego rozwoju.

MŚP: differentia specifica

W kwietniu br. wartość portfela kredytowego dla MŚP była o 40 proc. wyższa niż dla dużych przedsiębiorstw (odpowiednio 169 i 122 mld zł). Kluczowym źródłem wartości są dla banków relatywnie wysokie osady, dużo wyższy poziom marż w porównaniu z uzyskiwanymi w segmencie dużych firm. MŚP to około 70 tys. firm, niewiele wobec ponad 1,7 mln mikroprzedsiębiorstw, jednak to małe i średnie firmy generują aż 18 proc. PKB, 35 proc. przychodów i 40 proc. miejsc pracy w polskiej gospodarce.

Z drugiej strony, jak wskazuje raport, jest to segment silnie zróżnicowany i niełatwy dla banków, gdyż próbując zastosować jednolite podejście, trudno zachować właściwą równowagę pomiędzy poziomem obsługi (w konsekwencji jej kosztem) a potencjałem danej grupy klientów uzasadniającym ponoszone koszty. Przedmiotem badania były przedsiębiorstwa, które – zgodnie z definicją Komisji Europejskiej – mają roczne obroty na poziomie co najmniej 2 mln euro, czyli 8-9 mln złotych.

Przeprowadzona przez Deloitte segmentacja behawioralna MŚP wyodrębnia 10 głównych grup o bardzo zróżnicowanych potrzebach, przekładających się na 150-krotną różnicę w potencjale firmy. Około 30 proc. firm generuje 70 proc. potencjału MŚP, a podsegmenty różnią się nawet 50-krotnie pod względem przychodu dla banku na jednostkę rocznego obrotu. W wymiarze praktycznym oznacza to, że tej samej wielkości przedsiębiorstwo może generować od 500 zł do 25 tys. zł miesięcznego przychodu dla banku.