Finanse firmy: Sprawozdanie finansowe a błędy w nim stwierdzone

Małgorzata Białas-Szymańska

Jeżeli sytuacja dotyczy sprawozdania już zatwierdzonego, a księgi rachunkowe roku, którego dotyczy, są zamknięte, to niedopuszczalne jest dokonywanie tak w nim, jak i w księgach jakichkolwiek zmian. Zgodnie z art. 54. ust. 2 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości – jeżeli jednostka zidentyfikuje zdarzenia dotyczące zatwierdzonego sprawozdania finansowego, to zobowiązana jest ująć je w księgach rachunkowych roku bieżącego. Natomiast w sytuacji, gdy istotne zdarzenia z punktu widzenia poprawności sprawozdania finansowego trafią do podmiotu po jego sporządzeniu, ale przed zatwierdzeniem, to wówczas jest on zobowiązany – zgodnie z art. 54 ustawy o rachunkowości – do wprowadzenia tej zmiany do sprawozdania z jednoczesnym ich ujęciem w księgach rachunkowych roku obrotowego, za który sporządzono to sprawozdanie „z wadami”.

Ustalenie poziomu istotności popełnionych i stwierdzonych błędów

Geneza błędów w sprawozdaniach finansowych może być różna:

• po pierwsze są wynikiem nieuwzględnienia lub nieprawidłowego ujęcia wiarygodnych informacji, które znajdowały się w posiadaniu firmy na dzień zatwierdzania sprawozdań finansowych, ale do sprawozdania nie trafiły;
• po drugie najczęściej wynikają z pomyłek obliczeniowych, z niezastosowania zasad polityki rachunkowości, z braku kompetencji bądź w drodze oszustwa.

Najważniejszą kwestią jest ustalenie poziomu istotności popełnionych i stwierdzonych błędów. Stąd rosnąca z roku na rok rola prowadzonych badań audytorskich, już nie tylko rocznych, ale coraz częściej kwartalnych, które stają się pomocnym narzędziem w ustalaniu ewentualnych, nierzadko niezamierzonych błędów. A co istotne – badanie sprawozdania rocznego ma miejsce przed jego zatwierdzeniem, co w dużej mierze minimalizuje ewentualność pominięcia błędu istotnego. Jeżeli jednak taki błąd zostanie zidentyfikowany po sporządzeniu sprawozdania, ale przed jego zatwierdzeniem, to należy zastosować art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z nim, jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a jeszcze przed jego zatwierdzeniem, stwierdza się błąd lub wpływ informacji o zdarzeniach, które nie pozostają bez znaczenia dla sprawozdania, powinno dokonać się odpowiednich korekt, poprzez jednoczesne uzupełnienie zapisów w księgach rachunkowych. Należy przy tym pamiętać, że w lipcu 2012 r. wszedł w życie znowelizowany Krajowy Standard Rachunkowości nr 7 (dalej KSR 7) „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja”, którego główne założenia są zgodne w podstawowym zakresie z następującymi Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości:

• MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”,
• MSR 10 „Zdarzenia następujące po dniu bilansowym”,
• MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”. Przy tworzeniu poniższego opracowania kierowano się regulacjami polskimi„1.

Zdarzenia następujące po dniu bilansowym

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 10