EKG 2021: co przeszkadza w skutecznym finansowaniu gospodarki?

Debatę prowadziła Alina Wołoszyn, Partner i Szef Działu Deal Advisory w KPMG w Polsce. Uczestniczyli: Ewa Łuniewska wiceprezes zarządu w ING Bank Śląski, Marcin Petrykowski prezes zarządu w firmie Atende, Krzysztof Pietraszkiewicz prezes Związku Banków Polskich, Krzysztof Szubert prezes zarządu, NCBR Investment Fund ASI oraz pełnomocnik RP ds. Szczytu Cyfrowego ONZ – IGF 2021 i Dariusz Szwed wiceprezes zarządu w Alior Bank.

Firmy za mało inwestują

Jak zauważyła Alina Wołoszyn, inwestycji na naszym rynku jest dużo mniej niż byśmy tego oczekiwali. Zadała pytanie, w jakim obszarze powinny się one pojawić, i gdzie mogłyby pozyskać finansowanie?

– Każda inwestycja, dopóki nie ma finansowania, jest tylko inwestycją na papierze – stwierdziła prowadząca debatę.

-Pozytywnym czynnikiem jest przewidywany wzrost gospodarczy w Polsce w tym roku na poziomie powyżej 5%, a w przyszłym 4%. Jest też Plan Odbudowy, który uchwaliła UE. Dziś wszyscy zadają sobie pytanie, kiedy inwestycje ruszą, bo to, że ruszą i że potrzebujemy inwestycji, to jest oczywiste i nikt z tym nie dyskutuje – mówiła Ewa Łuniewska i dodała:

-W ING Banku Śląskim kredyty w tym roku ruszyły bardzo mocno, zarówno hipoteczne, jak i kredyty dla firm. Jednak dane NBP wskazują, że jesteśmy nadal w recesji kredytowej. Bank czeka na impuls od firm, żeby przyszły i złożyły wnioski o finansowanie inwestycyjne.

Musimy zadać sobie pytanie, dlaczego przedsiębiorcy nie inwestują, szczególnie prywatni?

Dla Dariusza Szweda papierkiem lakmusowym sytuacji na rynku są mikro przedsiębiorcy. Alior Bank obserwuje w tej grupie klientów w tym roku wzmożoną chęć do inwestowania np. poprzez leasing, ale także przez kredyty obrotowe i inwestycyjne. To świadczy o tym, że mikro przedsiębiorcy myślą pozytywnie i wierzą w to, że będzie coraz lepiej.

Jak ocenił Krzysztof Pietraszkiewicz przed pojawieniem się pandemii mieliśmy bardzo specyficzną sytuację, w której rosły intensywnie aktywa sektora bankowego w relacji do PKB, natomiast spadała wartość kredytów.

Musimy zadać sobie pytanie, dlaczego przedsiębiorcy nie inwestują, szczególnie prywatni? W ostatnich kilkunastu miesiącach do ogólnego braku pewności przedsiębiorców dotyczącej stabilności prawa gospodarczego doszły kwestie związane ze stabilnością polityki fiskalnej i monetarnej państwa.

Gdzie najbardziej są potrzebne inwestycje?

Prezes ZBP przyznał, że rosną kredyty, szczególnie mieszkaniowe, rosną kredyty dla małych i średnich przedsiębiorstw, ale trzeba pamiętać, że jest to skutek bazy, która skurczyła się w roku ubiegłym.

Jeśli instytucje finansowe mają wejść w kredytowanie gospodarki, to nie mogą być za to „karane” podatkiem bankowym

Niepokoi go natomiast spadek kredytowania rolnictwa w kolejnym już roku.

-To niebezpieczna sytuacja i minister rolnictwa oraz rząd wspólnie z bankami i z organizacjami rolniczymi muszą się zastanowić, jak temu przeciwdziałać – stwierdził Krzysztof Pietraszkiewicz.

– Nie można też przejść obojętnie wobec programu dekarbonizacji gospodarki oraz zielonej ekonomii. Energetyka odnawialna jest znacznie szybciej budowana niż energetyka konwencjonalna lub jądrowa. W związku z tym nadwyżki środków finansowych i pomysły z tego zakresu powinny być już realizowane – mówił prezes ZBP.

Wskazał w tym kontekście na konieczne zmiany w sektorach ciepłowniczym i transportowym.

Krzysztof Pietraszkiewicz przypomniał, że nadal brakuje nam w kraju ok. 1,5 mln nowych mieszkań, a jednocześnie od 2 do 2,5 mln mieszkań trzeba wyremontować. Do tego potrzebna jest przewidywalna, stabilna polityka monetarna i polityka fiskalna.

-Jednak, jeśli instytucje finansowe mają wejść w kredytowanie gospodarki, to nie mogą być za to „karane” podatkiem bankowym. Dlatego sektor bankowy głośno mówi, że kredyty na inwestycje modernizacyjne i restrukturyzacyjne po pandemii, powinny być w pierwszej kolejności uwolnione od podatku bankowego – stwierdził prezes ZBP.

Jak skutecznie zachęcać do inwestowania?

Marcin Petrykowski mówił, że banki bardzo chętnie finansują inwestycje infrastrukturalne. Jego zdaniem największe potrzeby inwestycyjne są związane z gospodarką cyfrową.

Jak zauważył cała Europa idzie w kierunku kogeneracji, rozproszonej energetyki, w tym ciepłownictwa. Medycyna przeżywa swój renesans szczególnie biomedycyna i biotechnologia i tu można liczyć na finansowanie przez banki.

Natomiast jest problem z rolnictwem i hotelarstwem. Jego zdaniem stoimy w przededniu znacznego postępu konsolidacji wśród dojrzałych firm. Zwrócił uwagę, że obecnie nasza Giełda też jest dobrym miejscem do pozyskiwania finansowania. Polskie fundusze nie lubią modeli biznesowych, które już na początku nie pokazują wysokiego zwrotu.

W zeszłym roku przewodnicząca Komisji Europejskiej zapowiedziała dekadę cyfrową i rzeczywiście to ma swoje konsekwencje, jak stwierdził Krzysztof Szubert. To widać w funduszach dedykowanych na cyfryzację na poziomie europejskim i jest to głównie finansowanie infrastruktury.

Jak zauważył Krzysztof Pietraszkiewicz wbrew pozorom Polska nie jest krajem rozwiniętej drobnej przedsiębiorczości. Mikro i małe przedsiębiorstwa są najmniej innowacyjne i problem polega na tym, co zrobić, aby mogły stać się innowacyjne.

Banki są ważną częścią infrastruktury gospodarczej państwa

Krzysztof Pietraszkiewicz zwrócił uwagę na wykorzystanie potencjału polskich uczelni.

-Jeśli nie zrobimy wielkiego programu kształcenia zarówno w szkołach podstawowych, średnich jak i wyższych oraz dokształcania pracowników w bardzo wielu firmach, to pociąg pod tytułem innowacje i digitalizacja odjedzie bez nas.

Banki są ważną częścią infrastruktury gospodarczej państwa, mówiła Ewa Łuniewska. W czasie pandemii pokazały, że są wiarygodnym uczestnikiem całego systemu. Potrafią stworzyć cyfrowe procesy dystrybucji środków do firm. Ale jest cały segment banków spółdzielczych, które są zupełnie w innym miejscu.

Jak zauważył Marcin Petrykowski, odchodzimy od modelu finansowania generycznego, że wszyscy finansują wszystko. Rynek idzie w kierunku modelu specjalistycznego.

Krzysztof Pietraszkiewicz wspomniał o konieczności zbudowania mądrego systemu zachęcania do długoterminowego oszczędzania wśród Polaków i mądrego systemu zachęcania do inwestowania.

Na zakończenie dyskusji prezes ZBP przypomniał wagę pojęcia – zaufanie.

-Zaufanie jest ważne w kontekście strategii, co do naszej obecności w Unii Europejskiej, co do stabilności rozwiązań podatkowych. Bez zaufania trudno będzie namawiać przedsiębiorców do inwestowania, a władze publiczne do większego angażowania środków.